Yumrular, şişlikler, açıklanamayan kanamalar ve morluklar… Fark etmek çok kolay, ihmali ölümcül

Vücudunuzdaki yumruları, tuhaf lekeleri ya da açıklanamayan morlukları üç haftada bir denetim etmek kulağınıza biraz fazla geliyor olabilir fakat uzmanlar çeşitli kanserleri mümkün olduğunca erken ve tedavi edilebilir kademede yakalamanın yolunun bu olduğunu belirtiyor.

İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri’nin yakın vakitte 2 bin şahısla yaptığı bir ankette, İngilizlerin yalnızca yüzde 39’unun bedenlerini sistemli olarak denetim ettiği ortaya çıktı. Ankete katılanların birden fazla, banka hesaplarını, hava durumunu ve televizyon program akışlarını, bedenlerinden daha sık denetim ettiklerini lisana getirdi.

Ancak bu vurdumduymazlık, ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Kraliyet Marsden Hastanesi’nden Dr. Richard Lee, insanların tasalarını aile tabiplerine bildirmekte geç kalmasının, kanserin erken evrelerde tespit edilmesine mahzur olan en kıymetli faktör olduğunu belirtti.

Dr. Lee, “Birçok kanser çeşitli belirtiler gösterir. Bir kanser ne kadar erken teşhis edilirse tedavi sürecinin katlanılması o kadar kolay sonuçları ise o kadar başarılı olur” diye konuştu.

Amerikan Kanser Topluluğu’na nazaran, birçok kanserin birinci belirtilerinden biri ani ve açıklanamayan kilo kaybı. Kilo vermek için uğraş sarf etmeyen bir kişinin beden tartısının yüzde 5’ini 6 ila 12 ay içinde kaybetmesi, kaygı verici bir belirti olarak görülüyor.

Dr. Lee, “Kanserin bedendeki metabolik tesirleri sonucunda iştahsızlık ve kilo kaybı yaşanabilir. Bunun sebebi kısmen bedende büyüyen bir tümör olmasıdır. Metabolizma daha süratli çalışırken kaslar zayıflar. Öte yandan kanser inflamasyonu da tetikler. Hepsi bir ortaya geldiğinde de kilonuzu müdafaanız zorlaşır” tabirlerini kullandı.

Elbette bu durum her vakit yaşanmıyor lakin muhakkak kanserleri nizamlı beden denetimleriyle tespit etmek mümkün. İşte gözünüzü üzerinden ayırmamanız gereken birtakım kıymetli belirtiler…

TESTİS KANSERİ

Uyarı işaretleri: Yumru yahut şişlik oluşumu

Testis kanseri birçok vakit testislerde bir yumru, şişlik yahut ani ağrılarla kendini gösteriyor. Harborne Hastanesi’nde klinik onkolog olarak vazife yapan Dr. Robert Stevenson, “Yumrular ve şişlikler büsbütün güzel huylu da olabilir lakin bir doktora en kısa müddette muayene olmak kritik kıymete sahip” dedi.

Yumrunun testisin art tarafında oluşmuş bir kist ya da bir varikosel (normalden fazla genişlemiş damarlar) da olabileceğini tabir eden Dr. Stevenson, “Sırası gelmişken belirteyim: Bu durum böbrek kanserinin erken bir işareti de olabilir ve denetim edilmelidir” diye konuştu.

Erken teşhis edildiği takdirde testis kanserinin tedavi oranları epey yüksek. Üstelik erken teşhis, hastaları uzun ve acı verici kemoterapi ve radyoterapi seanslarından da kurtarıyor.

Dr. Stevenson, “Birinci evrede olduğu yani testisle hudutlu kaldığı takdirde, tedavide testisin alınması ve birkaç doz kemoterapi uygulanması kâfi oluyor” dedi.

Dolayısıyla testis bölgesinde bir yumru, şişlik yahut sıra dışı bir ağrı hissedenlerin, doktora gitmesi koşul. Bu belirtilerin âlâ huylu mu yoksa tasa verici mi olduğunu belirlemek için bir ultrason taraması yapılması gerekiyor.

Erken teşhis edildiğinde, testis kanserinin hayatta kalma oranı yüzde 99.

LÖSEMİ

Uyarı işaretleri: Açıklanamayan kanamalar ya da morluklar

Yetişkinlerde lösemi en agresif ve tedavisi sıkıntı kanserlerden biri. Fakat onkologlar, erken teşhis edilmesi durumunda tedavi seçeneklerinin sayısının daha fazla olduğunu, kemoterapiden immünoterapiye ve kök hücre nakline kadar birçok alternatif bulunduğunu belirtiyor.

Harborne Hastanesi’nde hemato-onkolog olarak misyon yapan Dr. Premini Mahendra, “Lösemi kan kanseridir. Hasebiyle en büyük ikaz işaretlerinden biri bedendeki açıklanamayan kanamalar ya da morluklardır” dedi.

Dr. Mahendra, “Hastalar vakit zaman sıra dışı bir yorgunluk hissederler, sık sık enfeksiyonlara yakalanırlar yahut açıklanamayan nefes darlığı belirtileri gösterirler” diye konuştu.

Dr. Mahendra, lösemi ihtimalinin kolay bir kan testiyle ortadan kaldırılabileceğini belirterek, “Çok sayıda muhtemel açıklama var lakin tam kapsamlı bir kan hücresi sayımı kanamaların sebebinin lösemi olup olmadığını ortaya koyabilir” dedi.

Erken teşhis edildiğinde löseminin hayatta kalma oranı yüzde 67.

MEME KANSERİ

Uyarı işareti: Yumrular

Meme kanserinin gözle görülür işaretleri ortasında en başta, ekseriyetle ele etrafındaki göğüs dokusundan farklı gelen sert, düzgün olmayan formlu, ağrısız yumrular bulunuyor. Bu yumrulara vakit zaman gamze gibisi çukurlar ve göğüs ucunun görünümünde değişimler eşlik ediyor.

Meme kanserinin en yaygın görüldüğü küme 50 yaş üstü bayanlar lakin çok daha genç bayanlar da göğüs kanserine yakalanabiliyor. Bu nedenle sıhhat otoriteleri, her yaşta denetimlerin ehemmiyetini vurguluyor.

İrlanda Göğüs Kanseri Vakfı’nın CEO’su Aisling Hurley, “Kendinizi sistemli olarak denetim etmeniz kıymetli. Normalinizin ne olduğunu bilmeniz sıra dışı değişimleri fark etmenize yardımcı olacaktır” sözlerini kullandı.

Yumrular ve öbür telaş verici işaretlerin kanser olup olmadığı mamogram yoluyla tespit edilebiliyor. Lakin bilhassa göğüs yoğunluğu yüksek bayanlarda, mamogram her vakit kesin sonuç veremeyebiliyor. Bu durumlarda kullanılmak üzere daha tesirli görüntüleme araçları da geliştiriliyor.

Erken teşhis edildiğinde, göğüs kanserinin hayatta kalma oranı yüzde 95.

LENFOMA

Uyarı işareti: Şişlikler

Lenfoma, bağışıklık sisteminin en kıymetli kesimlerinden biri olan ve karmaşık bir damar ve salgı bezi ağı olan lenfatik sistemi etkilediğinden, lenfomanın birinci işaretleri de lenf bezlerinin etrafında oluşan ağrısız şişlikler olarak ortaya çıkıyor.

Dr. Mahendra, “İnsanlar bu şişlikleri en çok boyun, kol altı ve kasık bölgelerinde hisseder. Viral bir enfeksiyondan sonra da salgı bezleriniz şişebilir fakat bunlar ekseriyetle hassas ve ağrılı şişliklerdir. Öte yandan lenfoma halinde şişlikler ağrısızdır ve iki haftadan uzun sürer” diye konuştu.

Lenfomayı tespit edebilen bir kan testi yok lakin uzmanlar, tasa veren durumlarda, şişmiş lenf bezine biyopsi uygulayarak kesin bir sonuç elde etmeye çalışıyor.

Burada da bir sıhhat kuruluşuna mümkün olduğunca süratli başvurulması gerekiyor. Dr. Mahendra, “Ne kadar çok insanın açıklanamayan bir şişliği göz arkası ettikten sonra çok daha ileri düzeyde kilo kaybı ve büyümüş lenf bezleriyle acil hasta olarak geldiğini bilseniz şaşırırsınız” diye konuştu.

Erken teşhis edildiğinde, lenfomanın hayatta kalma oranı yüzde 84-95.

MESANE KANSERİ

Uyarı işareti: İdrarda kan görülmesi

İdrarda kan görülmesi, semptomları ileri evrede ortaya çıkan prostat kanserinin belirtisi olabiliyor fakat idrardaki kan mesane tümörünün varlığına da işaret edebiliyor.

Dr. Stevenson bu durumun sebebinin mesane kanserlerinin büyük bir çoğunluğunun mesanenin içini kaplayan hücrelerden kaynaklanması olduğunu belirterek, “Kanama, sık sık idrara çıkma gereksinimi, işerken acı hissetmek ve tekrarlanan enfeksiyonlar, mesane kanserinin belirtileridir” dedi.

Mesane kanseri, mesane kaslarına işlemeden evvel tespit edildiğinde, çok daha kolay tedavi ediliyor ve remisyona girmesi sağlanabiliyor. Hekimler mesane kanserinin teşhisi için çoklukla esnek sistoskopi öneriyor. Bu test kapsamında bir fiberoptik tüple mesanenin içine bakılıyor.

Erken teşhis edildiğinde, mesane kanserinin hayatta kalma oranı yüzde 80.

CİLT KANSERİ

Uyarı işareti: Sistemsiz formlu, güzelleşmeyen benler

Ciltteki yeni bir lekenin ya da renk değişikliğinin sıradan bir ben mi yoksa daha makus huylu bir şey mi olduğunu ayırt etmek epeyce güç. Bu bağlamda cilt kanseri uzmanları, İngilizce “asymmetry” (asimetri), “border irregularity” (kenar düzensizliği), “color” (renk) ve “diameter” (çap) sözlerinin baş harflerinden oluşan ABCD kuralının uygulanmasını tavsiye ediyor.

Dr. Lee, “Temelde, rastgele bir şeyin değişip değişmediğine, eski imgesini kaybedip kaybetmediğine bakıyorsunuz. Yeni bir ben, evvelden var olan bir benin kanamaya başlaması ya da eskiye kıyasla daha yumrulu görünmesi yahut biçim değiştirmesi değerli ikaz işaretleri. Güzelleşmeyen, çok acı veren ya da genişliyor üzere görünen bir yara da telaş verici” dedi.

Cilt kanserlerinin bedende sırt, omuzlar, diz artları üzere kolay görülemeyen noktalarda da olabileceğini hatırlatan Dr. Lee, vücut kontrolü yapanlara yakınlarından yardım alma tavsiyesinde bulundu.

Endişe veren bir durumla karşılaşanların derhal aile doktoruna ya da bir dermatoloji uzmanına başvurması koşul. Cilt kanserleri gözle muayene, büyüteçle muayene ve biyopsi üzere formüllerle teşhis ediliyor.

Erken teşhis edildiğinde, cilt kanserinin hayatta kalma oranı yüzde 99.