Yeşil bomba avokado: Süper gıda mı, gizli tehlike mi? Sosyal medyada duyduğumuz iddialar doğru mu?
Diyet listelerinin vazgeçilmezi, sağlıklı beslenmenin yıldızı avokado, yıllardır muhteşem besin olarak pazarlanıyor. Lakin toplumsal medyada, aslında sanıldığı kadar yararlı olmadığı, hatta birtakım sıhhat sıkıntılarına neden olabileceği istikametinde savlar dolaşıyor.
“Yüksek oksalat ve potasyum içeriği böbrek taşı riskini artırır
Histamin yükselticidir
İçeriğindeki Omega 6, hücresel enflamasyonu tetikler
Bağırsaklarda gaz ve şişkinliğe neden olur
Kilo aldırır
Alerjik tepkilere neden olur
Bazı cinsleri karaciğer sıhhatini olumsuz etkiler” bu argümanlardan yalnızca birkaç tanesi.
Peki, nitekim avokado bedenimize düşündüğümüz kadar âlâ geliyor mu, yoksa bilinmeyen riskler mi taşıyor? Bu tezlerin ne kadarı gerçek? Sahiden muhteşem besin mı yoksa fazla tüketildiğinde zehir mi?
Diyetisyen Gülçin Işık ile hem avokadonun yararlarını hem de toplumsal medyadaki tezleri konuştuk.
Avokado kalın ve yeşil kabukla kaplı, kremsi dokuya sahip olan bir meyvedir. Güzel bir potasyum ve sağlıklı yağ kaynağıdır. İçeriğinde yüksek lif barındırmasının yanı sıra tekli doymamış yağ açısından da zengindir.
Gülçin Işık, sağlıklı yağ içeriğinin yüksek olması ile beraber kalp sıhhati için bol ölçüde kullanımının önerildiğini, ayrıyeten cilt ve saç sıhhatinde da gerek besin olarak tüketimi gerek kremlerin içerisinde çokça rastlandığını söz etti.
Işık, avokadonun yalnızca âlâ yağ içeriği değil, yüksek E vitamini, magnezyum, C vitamini, B6 vitamini ve folat sayesinde adeta bir harika besin olarak bilindiğini, potasyum içeriği hayli fazla olan bu besinin üstün besin olmasının en önemli sebeplerini sıraladı:
1) Kalp sıhhatini takviyeler: Tekli doymamış yağ asitleri sayesinde makûs kolesterolü (LDL) düşürmeye yardımcı olur. Oleik asit içeriği yüksektir.
2) Lif içeriği hayli fazladır: Sindirimi takviyeler. Tokluk hissini artırır. Lif içeriği sayesinde şeker dalgalanmalarını sisteme sokar.
3) Antioksidan deposudur: Tahminen de muhteşem besin olma yolundaki en değerli durumlardan bir tanesi budur. E vitamini, lutein ve zeaksantin üzere antioksidanlar sayesinde hücre hasarında gözetici tesir gösterir. Cilt, saç ve göz sıhhatini dayanaklar.
4) Potasyum açısından zengindir: Muzdan bile daha fazla potasyum içeriğine sahiptir. Bu da tansiyon dengeleme açısından hayli değerli bir durumdur.
5) Cilt ve saç sıhhatini dayanaklar: İçeriğindeki antioksidanlar, sağlıklı yağlar ve vitaminler sayesinde gerek yemek olarak tüketildiğinde gerek direkt saç yahut cilde uygulandığında (kremlerde, losyonlarda, cilt bakım eserlerinde çok rastlıyoruz) besleyici, nemlendirici tesir oluşturur.
6) Âlâ bir folik asit kaynağıdır. Hamilelikte gereken folik asit gereksinimi için tüketilebilir.Bu kadar şahane bir besinin son vakitlerde çok konuşulup, beslenmede sık sık kullanılınca tabi ki mümkün yan tesirleri göz önünde bulundurmak gerektiğinin altını çizen Işık, hangi besin olursa olsun, bireye, hastalığa, duruma nazaran değişen sonuçlar doğurabileceğini, pek çok kişi için hayli yararlı olduğunu konuştuğumuz bir besinin, özel sıhhat durumlarında ya da gebelik üzere hassas periyotlarda sınırlanması gerektiğini, hatta kimi durumlarda hiç önerilmediğini ehemmiyetle vurguladı.
Bu kadar yararlı içeriğine karşın toplumsal medyada avokado ile ilgili dolaşan savlar ne kadar hakikat? Avokado tüketirken dikkat edilmesi gereken noktalar neler? Kimler için daha riskli olabilir? İşte tüm bu tezlere Gülçin Işık’ın yanıtı…
Alerjik tepkiler ve besin hassasiyeti
Avokado bilhassa lateks alerjisi olan bireylerde çapraz tepkiye neden olabilir. Ağızda karıncalanma, kaşıntı, mide bulantısı üzere belirtiler görülebilir. Son vakitlerde alerji yahut intolerans şikayetlerinin artmasıyla bu hususta hassasiyet yaşayan bireylerin avokado tüketirken dikkatli olmalarında yarar vardır.
KAN SULANDIRICI ALANLAR DİKKAT
İlaç etkileşimleri
Avokado bilhassa de kan sulandırıcı kullanan bireylerde ilaç aktifliğini değiştirebilir. Bireylerin bu şekil durumlarda diyetisyen yahut doktor önerisiyle hareket etmesi gerekir.
SAĞLIKLI OLMASI ‘SINIRSIZ TÜKETİM’ MANASINA GELMEZ
Fazla tüketim ve kalori yoğunluğu
Avokadonun yağ içeriği yüksektir. Her ne kadar yeterli yağ içeriğini vurgulasak da bu durum kalori açısından da yüksek olduğunu aşikâr eder. Sağlıklı yağ kaynağıdır evet, ancak porsiyon denetimi yapılmazsa, bilhassa zayıflamak isteyen bireylerde zıt tesir yaratabilir. Sağlıklı olması ‘sınırsız tüketim’ manasına gelmez. Bireyler bazen smoothie içerisine, kahvaltı tabaklarına, salata içine kullanarak günlük tüketimi yüksek yoğunluklu hale getirebiliyorlar. Burada porsiyon denetimi çok değerlidir.
BÖBREK SORUNU OLANLARA ÖNERİLMEZ
Bazı hastalıklarla ilişkisi
Böbrek sorunu yaşayan bireylerde potasyum kısıtlaması gerekli görülebilir. O vakit avokado potasyum içeriği güçlü bir besin olduğundan kaynaklı hiperkalemiye yola açabilir. Böbrek sorunu yaşayan bireylerin bilhassa potasyum kısıtlaması varsa avokado tüketimi önerilmez.
100 gram avokado içerisinde yaklaşık 485 mg potasyum bulunur. Bu çoklukla kalp ve tansiyon hastalığı için yararlıdır. Fakat böbrek işlevi bozuk olan yahut kronik böbrek hastalığı olan bireylerde hiperkalemi (yüksek potasyum) riski doğurabilir. Bu türlü durumlarda avokado tüketimi gerçek olmayacaktır.
BÖBREK TAŞI YAPAR MI?
İlaveten son vakitlerde avokadonun böbrek taşı riskini artırdığına dair tezler bulunmaktadır. En sık görülen böbrek taşı çeşidi kalsiyum oksalat taşıdır. Avokado düşük oksalat içeriğine sahip bir besindir. 1 avokado içerisinde yaklaşık 2 mg oksalat bulunur. Bu durum da oksalat taşı için inançlı kabul edilir.
Ispanak, pancar üzere yüksek oksalat içeriğine sahip besinlerden uzak durulması gerekir.
Ispanak; 100-200 mg oksalat / 100 gram ya da
Pancar; 100-200 mg oksalat/ 100 gram içeriğe sahiptir. Yaklaşık yarım kase pişmiş ıspanakta 300-350 mg oksalat bulunur. Avokado ise bu kadar oksalat içeriğine sahip olmadığından böbrek taşı oluşturma riski taşımaz.
Sadece smoothie yapılırken ekseriyetle avokado ve ıspanak, pancar üzere besinler birlikte kullanıldığından burada oksalat içeriği yüksek olduğundan uyarılıyor olabilir.
MİDE BULANTSINI TETİKLEYEBİLİR
Hamilelik ve emzirme dönemleri
Folik asit açısından varlıklı bir besindir fakat hamilelikte ya da emzirme devirlerinde mide bulantısı yaşayan bireylerde hassasiyet daha fazla olacağından avokado tüketimi rahatsızlık yaratabilir. Hem yağlı olması hem de içeriğindeki asitler mide bulantısını tetikleyebilir. Bu durum şahsa nazaran planlanmalıdır.
BAZI HAYVANLAR İÇİN ZEHİRLİ OLABİLİR
Bazı hayvanlar için toksiktir
Kuşlara, atlara ve kimi küçük hayvanlara verilmemelidir. İçeriğindeki persin hususu onlar için zehirli olabilmektedir.
‘MUCİZEVİ BESİN’ ARAMAYIN
Gülçin Işık, sonuç olarak her besinin herkese nazaran olmadığını, beslenmede değerli olan şeyin ‘mucizevi besin’ arayışı olmaması gerektiğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Bunun yerine kişinin hayat biçimine, sıhhat durumuna ve gereksinimlerine özel olarak düzenlenen bütüncül bir beslenme yaklaşımı oluşturulmasıdır. Avokado örneğindeki üzere her besin bir yandan şifalı olabiliyorken, bir oburu için risk faktörü oluşturabilir. Unutmayalım ki; beslenmede istikrar, kişisellik ve şuur en değerli anahtarlardır.”
