Son günlerde Esad rejiminin devrilmesinin akabinde yine yapılanma sürecine giren Suriye’den ABD birliklerinin çekilmesi ihtimali gündeme gelirken, Amerikan Washington Post (WP) gazetesi Donald Trump idaresinin bölgeye yaklaşımının dar bir perspektifle hudutlu olduğunu argüman etti. Gazeteye konuşan yetkililer, Beyaz Saray’ın öncelikli maksadının Suriye’de öncelikle ABD çıkarlarına hizmet edecek adımlar atılması olduğu ve bu bağlamda bilhassa İran ve Rusya’nın mümkün tesirlerini kısıtlayıcı bir siyaset izlendiğini aktardı. Trump’ın da şu ana kadarki açıklamalarında Suriye’ye ilgi göstermediği dikkat çekerken, ABD’nin yeni Şam idaresine vereceği dayanağı de geçen ay Ahmed Şara idaresine ilettikleri sekiz unsurluk bir talep listesine bağladığı sav edildi.
‘ÖNCELİĞİMİZ ABD ÇIKARLARI’
WP’ye konuşan üst seviye bir ABD’li yetkili Beyaz Saray’ın emelinin “Suriye halkını kurtarmak olmadığını”, ABD’nin çıkarları doğrultusunda “İran’ın Suriye’de tekrar tesirli olmasını ve DEAŞ’ın canlanmasını önlemeyi” hedeflediklerini aktardı. Yetkili, Şara idaresinin “yabancı İslamcı militanlar ve El Kural ilişkilerinden büsbütün arındığını ispat edene ve azınlıkları bir ortaya getirebileceğini gösterene kadar” Washington’ın Şam’a temkinli yaklaşımını sürdüreceğini söylerken, WP’ye konuşan bir öbür kaynak bu doğrultuda ABD’nin Şam’dan istekleri olduğunu söyledi.
LİSTEDE FİLİSTİN DAYATMASI
İddiaya nazaran ABD’li yetkililer geçen ay Suriye Dışişleri Bakanı Hasan Şeybani’ye Brüksel’deki bir memleketler arası toplantı sırasında sekiz unsurluk inanç artırıcı tedbir listesi sundu. Gazeteye nazaran ABD’nin Suriye’ye yönelik uygulanan yaptırımları kaldırmayı pahalandırmak için ön kural olarak masaya koyduğu listedeki unsurlardan biri ABD’nin Suriye topraklarında antiterör operasyonları düzenlemesine müsaade verilmesi var. Bir öteki çarpıcı husus ise Şam hükümetinin Suriye topraklarındaki “tüm Filistinli milislerin ve siyasi faaliyetlerin yasaklandığını bildiren resmi bir kamuoyu bildirisi yayınlaması” ve “İsrail’in kaygılarını yatıştırmak” için bu kümelerin üyelerinin hudut dışı edilmesi talebi.
‘ÇEKİLME BAŞLADI’
ABD’nin bölgedeki askerlerini büsbütün çekmesinin gündemde olmadığını belirten askeri kaynaklar, askeri varlığın “azaltılması” ve “yeniden yapılandırılması” tarafında planlamaların sürdüğünü lisana getiriyor. ABD Savunma Bakanlığı’ndan bir yetkili, “sahada bu doğrultuda hareketliliğin başladığını fakat İran’la sürdürülen nükleer müzakerelerin ikinci çeşidinden evvel resmi bir açıklama beklenmediğini” aktardı. New York Times gazetesi de ABD’nin Suriye’deki 2 bin dolayında olan asker sayısının 1400’e kadar ineceğini belirterek ABD askerlerinin çekilme manzaralarını yayınladı. Gazete, sekiz Amerikan askeri üssünden üçünün kapanacağını öne sürdü. Deyrizor’daki Koniko Gaz Sahası’ndaki üstteki Amerikan askerlerinin Haseke’ye çekildiği tez edildi.
KAPSAMLI PLAN İHTİYACI
Öte yandan ABD’nin Avrupalı ve Ortadoğu müttefikleri, Washington tarafından kapsamlı bir Suriye planı ortaya koyulmamasından rahatsız. ABD’nin Suriye’ye uygulanan yaptırımlar konusunda adım atmamasının yeni Şam idaresini bilhassa ekonomik manada önemli ölçüde kısıtlayacağı, bu durumun da Rusya ve İran için yine nüfuz alanı oluşturabileceği telaşları var. Trump’ın birinci periyodunda Suriye Özel Temsilcisi olan James Jeffrey, Rusya’nın güç ve temel gereksinim unsurları yardımıyla tekrar nüfuz kazanmaya çalışırken, İran’ın da diplomatik boşluklardan faydalanarak ülkeye yine giriş yolları bulabileceği ihtarında bulunuyor.