“Niallia tiangongensis” ismi verilen bu yeni tıp, ismini keşfedildiği uzay istasyonundan aldı.
Keşfi gerçekleştiren Shenzhou Uzay Biyoteknoloji Kümesi ve Pekin Uzay Aracı Sistem Mühendisliği Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, bu ve gibisi mikroorganizmaların uzun müddetli uzay misyonlarında astronot sıhhatini ve uzay araçlarının fonksiyonelliğini korumak için hayati değere sahip olduğunu söylüyor.
Science Alert’ün aktardığına nazaran, Mayıs 2023’te Shenzhou-15 mürettebatı tarafından istasyon kabininden alınan örneklerle yapılan tahlil, Çin Uzay İstasyonu Hayat Alanı Mikrobiyom Programı kapsamında yürütülen iki kapsamlı incelemeden birinin kesimiydi.
Araştırmalar, istasyondaki mikrobiyal ömrün, hem bileşim hem de fonksiyon açısından Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki örneklerden hayli farklı olduğunu ortaya koydu.
DÜNYA’DA YAKIN BİR AKRABASI VAR
Yeni cinsin, toprağın derinliklerinde yaşayan bilinen bir bakteri olan Niallia circulans’a yakın akraba olduğu belirtiliyor. Evvelce patojen bir Bacillus çeşidi olarak sınıflandırılan bu bakteri, yakın vakitte farklı bir cins altında tekrar tanımlanmıştı.
Tıpkı Bacillus tipleri üzere, N. tiangongensis de ömrünü sürdürmek için sıkıntı şartlarda güçlü sporlar üretiyor.
BURAYA NASIL GELDİ?
Bilim insanları, bu bakterinin uzayda mı evrimleştiği yoksa Dünya’dan istasyona spor formunda mı taşındığı konusunda şimdi kesin bir bilgiye sahip değil. Ancak genetik tahliller, bu cinsin dikkat alımlı birtakım özelliklere sahip olduğunu gösteriyor.
Özellikle jelatini parçalayarak azot ve karbon kaynağı olarak kullanabilmesi, zorlayıcı ortam kurallarında hayatta kalmasını sağlayan esirgeyici bir biyofilm katmanı oluşturmasına yardımcı oluyor. Öte yandan, öteki güç bakımından varlıklı bileşenleri kullanma yeteneğini yitirmiş olması da dikkat çekiyor.
Bu durum, Niallia cinsinin ne kadar çeşitlilik gösterebileceğini ortaya koyarken, birebir vakitte bakterilerin uzay ortamına ne kadar kolay ahenk sağlayabileceğinin çarpıcı bir ispatı.
UZAYDA MİKROORGANİZMALARDAN KAÇIŞ YOK
NASA’nın Mars Phoenix misyonu için kullandığı “temiz odalarda” bile onlarca farklı mikrop cinsine ilişkin 26 yeni bakteri keşfedilmişti.
Yeni çalışmalar, bu bakterilerin hayatta kalma maharetlerini DNA tamiri ve toksik hususlara direnç sağlayan genlerine borçlu olduklarını gösterdi.
Bilim beşerlerine nazaran bu mikroorganizmaları büsbütün yok etmek mümkün değilse de, onları tanımak ve davranışlarını öngörmek büyük kıymet taşıyor.
Henüz N. tiangongensis’in astronot sıhhatine direkt bir tehdit oluşturup oluşturmadığı bilinmiyor. Lakin akrabasının bağışıklığı zayıf bireylerde sepsise yol açabildiği ve yeni tıbbın jelatini parçalayabilme yeteneği göz önüne alındığında, bu bakterinin potansiyel sıhhat riskleri taşıyabileceği düşünülüyor.
Ay ve ötesine yapılacak yeni vazifeler planlanırken, beşerlerle birlikte seyahat eden bu görünmez yolcuların nasıl bir hayat sürdüğü ve ne çeşit riskler barındırdığı sorusu her zamankinden daha değerli hale geliyor.