Trump ve Putin’in ‘Ukrayna’ telefonu Avrupalı liderleri harekete geçirdi
ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile telefonda Ukrayna’daki savaşı görüştü. Trump, “Rusya ve Ukrayna savaşında vefatları durdurmak istediğimiz konusunda anlaştık. Putin’le gruplarımızın müzakereleri derhal başlatmaları konusunda anlaştık” açıklaması yaptı.
Trump, Putin ile görüşmenin Suudi Arabistan’da olacağını belirterek, “Putin ile Suudi Arabistan’da görüşeceğiz. Görüşmede Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman da olacak” dedi.
Putin’in ardından Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile de telefon görüşmesi yapan Trump, Zelenski ile görüşmesinin çok âlâ geçtiğini belirtti.
Trump,”O da (Zelenski) Devlet Başkanı Putin gibi barış istiyor. Savaşla ilgili çeşitli hususları ele aldık, cuma günü Münih’te yapılacak olan ve Lider Yardımcısı JD Vance ile Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun heyete liderlik edeceği toplantıyı konuştuk. Bu toplantının sonuçlarının olumlu olacağından umutluyum.” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya Parlamentosunun alt kanadı Devlet Duması Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Leonid Slutskiy, başkent Moskova’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Putin ile Trump’ın telefon görüşmesini kıymetlendirdi.
Görüşmenin kıymetine işaret eden Slutskiy, “Putin-Trump telefon görüşmesi, Batı’nın Rusya aykırısı ablukasını kırdı ve iki ülke ortasındaki dondurulan temasların başlatılmasını sağladı” değerlendirmesinde bulundu.
Görüşmede Putin’in Trump’ı Moskova’ya davet ettiğine dikkati çeken Slutskiy, “Putin ile Trump, gelecekteki görüşmelerde daha fazla sonuç elde edilebilir. Günümüzde global güvenlik ve gezegendeki barış, nükleer silaha sahip iki devlet ortasındaki münasebetlerin yapan ve pragmatik rotaya dönmesine bağlı” dedi.
“AVRUPA OLMADAN KALICI BARIŞ SAĞLANAMAZ”
Trump ve Putin görüşmesinin akabinde Avrupalı başkanlar, Avrupa’nın Rusya-Ukrayna Savaşı görüşmelerinde rolü olmadan kalıcı barışın sağlanamayacağını savundu.
Aralarında İngiltere, Fransa ve Almanya’nın da bulunduğu Avrupalı önderler, Ukrayna’nın yazgısına ait gelecekte yapılacak müzakerelerin bir kesimi olmaları gerektiğini belirterek kalıcı barışın fakat güvenlik garantilerini içeren adil bir mutabakat ile sağlanabileceğinin altını çizdiler.
Fransa’nın başşehri Paris’teki dışişleri bakanları toplantısının akabinde yapılan ortak açıklamada, “Ortak amacımız Ukrayna’yı güçlü bir pozisyona getirmek olmalıdır” denildi.
Yedi Avrupa ülkesi ve Avrupa Komitesi tarafından yapılan açıklamada, “Ukrayna’ya güçlü güvenlik garantileri sağlanmalıdır. Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barış, güçlü bir transatlantik güvenlik için gerekli bir koşuldur” sözleri yer aldı.
Açıklamada, Avrupalı güçlerin Amerikalı müttefikleriyle nasıl bir yol izleyeceklerini tartışmayı dört gözle bekledikleri belirtildi.
Fransa, İngiltere, Almanya, Polonya, İtalya, İspanya, Ukrayna ve Avrupa Kurulu’ndan bakanların katıldığı toplantıda konuşan Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, “Avrupalıların iştiraki olmadan Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barış sağlanamaz” vurgusu yaptı.
“HAKSIZ BİR SAVAŞIN ADİL BİR BARIŞLA SONA ERMESİNİ İSTİYORUZ”
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ve İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares Bueno, Ukrayna’ya ait hiçbir kararın “Ukrayna olmadan” alınamayacağını belirterek AB ülkelerini bu bahiste birlik olmaya çağırdı.
Albares Bueno, “Ukrayna için barış istiyoruz lakin haksız bir savaşın adil bir barışla sona ermesini istiyoruz” dedi.
Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, “ABD ile işbirliğinin sürdürülmesinin” tartışma konusu olduğunu ve Avrupa kıtasının güvenliği için yakın transatlantik işbirliğinden daha âlâ bir garanti olmadığını söyledi.
Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt, rastgele bir Avrupa ülkesinin barış görüşmelerine katılıp katılmayacağı sorusuna “Şu anda müzakerelere dahil olan rastgele bir Avrupa ülkesi yok” yanıtını verdi.
ABD’DEN AVRUPA’YA ZIT KÖŞE
Avrupa bloğu, Paris toplantısı sırasında Ukrayna’nın nasıl güçlendirileceğini tartışmayı, gelecekteki barış görüşmeleri için planlama yapmayı ve Münih’te düzenlenecek Ukrayna görüşmelerinde ABD idaresiyle görüşmelere nasıl yaklaşacaklarını tartışmayı amaçlıyordu.
Ancak ABD Savunma Bakanı Hegseth’in Brüksel’de yaptığı açıklamalar ve Trump ile Putin görüşmesi, Avrupa’yı aksi köşeye yatırdı.
Hegseth, Ukrayna’nın NATO’ya üye olmasının savaşın tahlilinin bir kesimi olarak görmediklerini ve Ukrayna’nın 2014 öncesi hudutlarına dönmesinin gerçekçi olmadığını söyledi.
Hegseth, yaptığı açıklamada “Bu hayali maksadın peşinden gitmek yalnızca savaşı uzatacak ve daha fazla acıya neden olacaktır” dedi.
Avrupalı diplomatlar ise, Putin ve Trump ortasındaki telefon görüşmesinden Avrupalı başkanların evvelden haberdar edilmediğini ve Hegseth’in tavrı karşısında şaşırdıklarını söyledi.
Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen, ülkesinin Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunda ABD ile farklı bakış açılarına sahip olduğunu söyledi.
Belçika’nın başşehri Brüksel’de ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth ile görüşen Poulsen, Ukrayna’ya NATO üyeliği teklif etmeye karar verdiklerini lakin bunun gerçekleşmesi için NATO üyelerinin tıpkı fikirde olması gerektiğini vurgulayarak, “Danimarka ve ABD’nin Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunda farklı görüşleri var” dedi.
Ukrayna’yı desteklemeye devam edeceğini belirten Poulsen, “Bana nazaran Avrupa’nın 2025 yılında Ukrayna’ya yardım etmek için daha da büyük sorumluluk üstlenmesi gerekecek” ifadesini kullandı.
Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, “ABD’nin müzakereler öncesinde Rusya’ya taviz vermemesi daha uygun olurdu” tabirinde bulundu.
Avrupalı bir diplomat ise, Hegseth’in açıklamalarını teslimiyet olarak nitelendirdi ve Ukrayna’nın taviz vermeye hazır olmasının Rusya’yı önümüzdeki müzakerelerde daha fazlasını talep etmeye teşvik edeceğini söyledi.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, “Rusya her üç ayda bir bizim NATO olarak bir yılda ürettiğimiz kadar mühimmat ve silah üretiyor” açıklaması yaptı.
Rutte, açıklamasında, “Ukrayna ile ilgili rastgele bir mutabakat sürdürülebilir olmalı ve Putin’in tekrar saldırmasına müsaade verilmemelidir” dedi.
HEGSETH’TEN UKRAYNA’YI SAVUNMA ÖNERİSİ
Ukrayna’nın NATO’ya üyeliğini reddeden Hegseth, barışın ABD’den gelmeyeceğini vurguladı ve Ukrayna’nın güvenliğinin Avrupalı ya da Avrupa dışından gelecek tecrübeli birlikler tarafından sağlanması gerektiğini söyledi.
Hegseth, Ukrayna’da konuşlandırılacak İngiliz ya da Avrupalı birliğin NATO vazifesinin bir modülü yahut NATO’nun 5. hususunun garantisi kapsamında olmayacağını belirtti.
İngiltere Savunma Bakanı John Healey, Hegseth’in “Avrupa ülkelerine adım atma davetini duyduğunu” ve bu çağrıyı desteklediklerini her vakit da desteklemeye devam edeceklerini söyledi. Healey, ngiltere’nin bu yıl Ukrayna’ya askeri yardım için 4,5 milyar sterlin harcayacağını açıkladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, “ABD olmadan güvenlik garantileri gerçek değildir” tabirinde bulundu.
600 binden fazla Rus askerinin Ukrayna’yı işgal ettiğini belirten Zelenski, Ukrayna’da konuşlanacak çok uluslu bir caydırıcı gücün 100 bin ila 150 bin kişi ortasında olması gerektiğini fakat bu gücün tekrar de Rus gücünün karşısında zayıf kalacağını söyledi.
Avrupalı üst seviye bir diplomat, “Avrupa şu anda bu türlü bir gücü alana süremez. Lakin ABD’yi de zorlayamayız. Münasebetiyle durumu kabullenip ne yapabileceğimize karar vermeliyiz” açıklaması yaptı.
Öte yandan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in dün Ukrayna Temas Kümesi toplantılarında verdiği bildirilere değindi.
Rutte, Rutte, “Hepimiz Ukrayna’da barışın er ya da geç olmasını istiyoruz. Hepimiz Ukrayna’nın bu görüşmeler başladığında mümkün olan en güzel pozisyonda olmasını istiyoruz, böylelikle görüşmeler muvaffakiyetle sonuçlanabilir” dedi.
Rutte, şöyle devam etti:
“Daha fazla harcama yapmalıyız. Yalnızca ABD’nin bunu beklemesi nedeniyle değil. Avrupa’nın üzerine düşeni üstlenmesi ve adil yük paylaşımı beklemesi nedeniyle değil. Birebir vakitte Rusya’dan ve öteki rakiplerden gelen tehdidin arttığını bildiğimiz için de daha fazla harcama yapmalıyız”
