Telefonu hangi yaşta vermeli?
Gizem: Gülay, benim küçük hanım geçenlerde “Çocuklar kaç yaşında telefon kullanmaya başlıyor” diye sordu. “İlkokuldan sonra” dedim lakin saydığı örneklerden gördüm ki daha küçük yaşta telefon sahibi oluyor çocuklar.
Gülay: Pandemi nedeniyle çok erken telefon verdik Bilge’ye… Uzaktan eğitim sırasında ilkokul 3’teydi. Açıkçası mecbur kaldık. Ödevlendirmeden arkadaşlığa her şey WhatsApp üzerinden ilerliyordu. Bu benim prensiplerime mutlaka tersti lakin bile bile verdik. Şu anda liseye başladı ve en başta yapmamız gerekeni artık yapıyoruz. Okula telefon götürmüyor, akşam da sonlu kullanıyor.
Gizem: Beni korkutan da bu esasen. Şimdi okuma-yazmayı yeni öğrenmiş bir çocuğun ekran başında geçirdiği süreyi denetim etmek bile zorken, bir de eline telefon vermek… Şimdilik sitede dışarı çıktığında ya da arka-
daşına gittiğinde ona ulaşabilmek için a-
kıllı saatle yönetim ediyoruz. Seneye servise binmesi gerekirse de saat işimizi görecektir. Kıymetli olan acil bir şey olursa ulaşabilmek. İtimatla okula gidip gelebilmeliler.
Gülay: Bizim ailelerimiz okula güveniyordu, biz de okula güvenmeyi öğrenmeliyiz. Lisesinde her an bize ulaşabilecek öğretmenleri var. Vilayetle de cebinde telefonla okula gitmek zorunda değil bu çocuklar. Ayrıyeten yalnızca yaşına değil, ne kadar sorumluluk sahibi olduğuna bakmak gerekiyor. Bilge kurallar koyduğumuzda anlayış gösteriyor. Hâlâ toplumsal medyada her gördüğüne inanmaması gerektiğini anlatıyoruz, kimlerle konuştuğunu denetim ettiğimizi söylüyoruz.
Gizem: Ben şimdilik Lorin’in hayallerini biraz daha akıllı saatle oyalayayım diyorum (gülüyor). Lakin latife bir yana, araştırmalar kötü. 5 yaşın altındaki çocukların yüzde 20’si cep telefonu sahibiymiş. 12-15 yaş ortası çocuklarda bu oran yüzde 90’ların üzerine çıkıyormuş. Yani iş artık “Versem mi” değil, “Nasıl inançta tutarım” sorusuna dönmüş.
Gülay: Aynen o denli. Geçenlerde teknoloji şirketi Bitdefender’ın operasyon yöneticisi Alev Akkoyunlu’nun söylediklerini okudum, çok mantıklı şeylerin altını çiziyor. Telefonu verirken yalnızca “Al” demek yetmiyor. O telefonu inançlı hale getirmek gerekiyor.
Gizem: Ben de okudum. Bilhassa ekran bağımlılığı ve toplumsal medya baskısı çocukları çok etkiliyormuş. Biz bile bazen kaldıramıyoruz o akışı, çocuklar ne yapsın?
Gülay: Bu yüzden baştan birtakım tedbirleri almak kaide. Telefonun güvenliğini sağlayacak uygulamalar yüklemek, ebeveyn denetimi kurmak, pozisyon paylaşımını sınırlamak…
Gizem: Bu iş sahiden yalnızca teknolojik değil, ruhsal bir süreç. Lorin’e daha çok erken lakin ilerisi için ben de notlarımı aldım. Telefon yalnızca irtibat aracı değil, bir sürü riski beraberinde getiriyor.
Gülay: O yüzden her şeyden değerlisi açık bağlantı. Ne hissediyorlar, neden bir şey istiyorlar, onu neden kısıtlıyoruz… Bunları konuşmazsak teknoloji değil, bizden uzaklaşmaları korkutucu olan. Bu ortada ‘Adolescence’ dizisini izleyince açıkça gördüm ki ergen lisanı ve edebiyatını bilmek lazım. Her kalp emojisi sevgi demek değil…
Gizem: O vakit küçük fakat sağlam adımlarla ilerliyoruz. Tahminen Lorin (6), 8 yaşına geldiğinde tekrar konuşuruz ve onu ikna ederiz.
Gülay: Kesinlikle. Şimdilik oyun, sohbet ve müşahede… Gerisi sonra gelsin!
