Son dönemde çok gündemde! Bu genetik hastalık sadece kadınlarda görülüyor, sebebi tam olarak bilinmiyor… Lipödem nedir, nasıl tedavi edilir?
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mehtap Bozkurt, lipödem hastalığı hakkında açıklamalarda bulundu.
Lipödemin tarifini yapan Doç. Dr. Bozkurt, “Lipödem, cilt altı yağ dokusunun olağandışı birikimine bağlı bacaklarda, kalça bazen de kollarda görülen rahatsızlık hissi, ağrı ve orantısız kalınlıkla seyreden bir hastalıktır” dedi ve ekledi:
“Genellikle ergenlik devrine girişte ve doğurganlık yaşlarında barizleşir. Bu durum birçok vakit tam anlaşılamadığı için öbür teşhislerle karıştırılmaktadır. Sıklıkla lenfödem sanılarak yanlış teşhis konulup, tedavi planlanmaktadır.”
“Bacak kalınlıklarına yol açıyor”
Lipödemin bayanlarda görülen genetik bir hastalık olduğunu söyleyen Bozkurt, şöyle devam etti:
“Genellikle anne ve kız kardeşler de birebir fenotipe (dış görünüşe) sahiptirler. Batı ülkelerinde bayanların yaklaşık yüzde 11-18’inde lipödem bildirilmiştir. Lakin yakın vakte kadar toplum ve sıhhat çalışanlarının farkındalığının az olması nedeniyle lipödem tanısı atlanmaktadır.”
“Genellikle lenfödem ya da obezite olarak değerlendirilmekte ya da hastalara tedavisinin olmadığı söylenmektedir. Gerçek yönlendirilmeyen hastalar bir kısır döngüye girmektedir. Bacak kalınlıkları beden yükünü artırıp kişinin hareketlerini kısıtlamakta, bu da kilo almalarına sebep olmaktadır.”
“Kilo aldıkça da lipödem artmaktadır lakin hasta kilo verse de bacakların incelmediğini görecektir. Kıyafet seçiminde ıstıraplar yaşamaya başlar. Bu durum da bireyde ruhsal meselelerin ortaya çıkmasına neden olur. Hasta toplumsal ortamlara girmek istemez ve toplumsal çekilmeler ortaya çıkar.”
“Obezite ile karıştırılıyor”
Lipödemin obeziteyle sıklıkla karıştırılsa da aslında birbirinden farklı iki durum olduğunu belirten Doç. Dr. Bozkurt, “Obeziteden farklı olarak lipödemde bedenin üst tarafı olağanken, belden aşağısında çok bir yağlanma vardır. Ayaklar zayıftır, ödemli ve şiş ya da yağlı değildir, incedir. Orantısız bir beden manzarasına sahiptirler” tabirlerini kullandı.
“Komplikasyonları önlemek tedavideki birinci hedefimizdir”
Tedavi yollarını da anlatan Bozkurt, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Lipödemde etiyolojiye yönelik bilimsel çalışmalar devam ettiğinden etiyolojik faktörler şimdi tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle gayeye yönelik bir kür tedavisi şimdi mevcut değildir.”
“Ancak lipödemin klinik ilerlemesini durdurmak, fizikî ve ruhsal durumu düzeltmek, komplikasyonları önlemek tedavideki birinci gayemizdir. Lipödem tedavisinde konservatif ve cerrahi prosedürler mevcuttur.”
“Hasta fizik tedavi tabibi tarafından kıymetlendirilir, hastalığın evresine nazaran tedavi sistemi seçilip bireye özel tedavi planlanır. Kilo denetimi, idman, diyet, psikoterapi, komplet dekonjestif terapi (KDT), pönomotik kompresyon aygıtları, liposakşın üzere tedavi seçenekleri mevcuttur.”
“Çoğu vakit multidisipliner yaklaşımla hastaya özel kombinasyonlar planlanmalıdır. Lipödem tedavisi, liderliğini fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanının yaptığı, içinde fizyoterapist, diyetisyen, psikoloğun olduğu bir grup tarafından yapılır.”
“Egzersiz epeyce önemli”
Egzersizin, kilo verme ve yağ dokusundaki inflamasyonu azaltmanın ruhsal uygunluk halini yükseltmek açısından epey değerli olduğunu da söyleyen Doç. Dr. Bozkurt, şöyle devam etti:
“Egzersizin lipödem konusunda eğitimli bir profesyonel tarafından planlanması ve gerçek yapılması, devamlılığının sağlanması ve tedaviden başarılı sonuçlar almak için çok değerlidir. Lipödem için en uygun spor olarak pompalama antrenmanları, yüzme, pilates, yoga, bisiklet bildirilmiştir.”
“Yüksek yoğunluklu idmanlar hastanın ağrılarını artıracağı için önerilmemektedir. KDT ve pnömotik kompresyon aygıtı bilhassa flebolipödem ve lenfolipödem üzere ödemin eşlik ettiği durumlarda birincil tedavi seçenekleridir.”
“KDT; manuel lenfatik drenaj (MLD), kısa gerim bandajlar kullanılarak lipödeme özel bandajlama tekniği, cilt bakımı ve antrenman kompenentinden oluşmaktadır. Devamında da tabip tarafından hastanın klinik evresine nazaran hastaya özel seçilmiş bası giysileri ile devam edilmektedir.”
“Erken evre lipödem hastalarında ayaklar açıkta kalacak halde lipödem taytları kullanılmaktadır. Hastaların antrenmanlarını de bu taytlarla yapmaları önerilir.”
