Son dakika…Trump dünyayı sarstı! Tepkiler çığ gibi: ‘Sonuçları dünya çapında milyonlarca insan için korkunç olacak’

Apple, ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi açıklamasının akabinde teknoloji paylarında düşüşe öncülük etti. Apple, genişletilmiş süreçlerde yaklaşık yüzde 6 düşerek teknoloji şirketleri ortasında en büyük düşüşü yaşadı. Tayvan’da çip üreten ve sistemlerini Meksika ve öteki yerlerde monte eden Nvidia yüzde 4 düşerken, Tesla yaklaşık yüzde 4,5 paha kaybetti.

Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, ABD’nin karşılıklı tarifelerine karşı ek önlemler hazırladıklarını söyledi.ABD Başkanı Donald Trump’ın AB de dahil bütün ülkelere yönelik duyurduğu tarifelerin dünya iktisadına büyük bir darbe olduğunu belirten von der Leyen, bundan derin hüzün duyduğunu vurguladı.Von der Leyen, karşılıklı tarifelerin muazzam sonuçlar doğuracağına işaret ederek, “Küresel iktisat büyük ziyan görecek, belirsizlik artacak ve korumacılık daha fazla yükselecek. Bunun sonuçları dünya çapında milyonlarca insan için vahim olacak.” dedi.

Tarifelerin tesirlerinin çabucak hissedileceğine ve dünya çapındaki tüketicilere ziyan vereceğine dikkati çeken von der Leyen, “Milyonlarca vatandaş daha yüksek market faturalarıyla karşı karşıya kalacak. İlaçlar ve ulaşım daha değerli olacak. Enflasyon artacak.” diye konuştu.Von der Leyen, belirsizliğin artacağını, tedarik zincirlerinin bozulacağını ve külfetli bürokrasi ortaya çıkacağını tabir ederek, ABD ile iş yapmanın maliyetinin büyük ölçüde artacağını anlattı.Küresel ticaret sisteminde bir tertip kalmadığına işaret eden von der Leyen, ABD’nin ticaret ortaklarını karmaşa ve kaos içine soktuğunu belirtti.Von der Leyen, global ticaret sisteminde önemli eksiklikler olduğu ve kimilerinin bundan haksız menfaat elde ettiği konusunda ABD Başkanı Trump’a katıldığını dile getirdi.Küresel ticaret sistemini iktisadın gerçeklerine uygun hale getirmek için yapılacak her türlü çabayı desteklemeye hazır olduğunu vurgulayan von der Leyen, “Ancak şunu da açıklığa kavuşturmak istiyorum. Birinci ve son aracınız olarak tarifelere başvurmak sorunu çözmeyecektir.” halinde konuştu.

Von der Leyen, transatlantik ticarette pürüzleri kaldırmak için ABD ile müzakere etmeye her vakit hazır olduklarını anımsatarak, “Aynı vakitte, karşılık vermeye de hazırız. Çelik üzerindeki tarifelere karşılık olarak birinci karşı tedbir paketini aslında tamamlıyoruz. Artık, müzakereler başarısız olursa çıkarlarımızı ve işletmelerimizi korumak için daha fazla karşı tedbir almaya hazırlanıyoruz.” sözlerini kullandı.Yeni tarifelerin dolaylı tesirlerinin neler olacağını yakından takip edeceklerine işaret eden von der Leyen, “Küresel kapasite fazlasını ve pazarımıza damping yapılmasını kabul etmeyiz.” dedi.Von der Leyen, Avrupa’nın çıkarlarını ve pahalarını savunacaklarını belirterek, problemlerin müzakere yoluyla giderilebileceğini anlattı.ABD tarifelerinin kaçınılmaz olarak ortaya koyacağı tesirlere hazırlıklı olmaları gerektiğini söz eden von der Leyen, “Avrupa, bu fırtınayı atlatmak için gereksinim duyduğu her şeye sahip.” diye konuştu.

Vietnam’a yönelik %46 oranındaki yeni gümrük vergisi, giysi, mobilya ve oyuncak dalındaki büyük şirketlerin maliyetlerini artırabilir ve kimileri da tüketiciler için fiyatları yükseltebilir. Ülke, ABD’nin Pekin ile yaşadığı ticari tansiyonun çapraz ateşinden kaçınmaya çalışan şirketler için tanınan bir alternatif haline geldi. Vergiler, birçok tüketicinin paha şuuruna sahip olduğu ve harcama konusunda daha seçici davrandığı bir periyotta şirketleri vuracak. Perakendeciler ve markalar, üretimin bir kısmını ya da tamamını Çin dışına taşırken, spor ayakkabıdan kanepeye kadar birçok eserin üretimi için Vietnam’a yöneldi.

ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’ye giren tüm mallara yönelik kapsamlı yeni ithalat vergileri bugün dış basının en değerli gündem hususu oldu. Pekala gazeteler Trump’ın kararını nasıl kıymetlendirdi?

İngiliz Telegraph gazetesi, yüzde 10’luk gümrük vergisi ile İngiltere’nin Trump’ın gazabını ucuz atlattığını yazarken, Guardian gazetesi de Asya piyasalarının Trump’ın tarife duyurusunun akabinde düşüşe geçtiğine dikkat çekti ve AB’nin karşı tedbirler için harekete geçtiğini yazdı. Dailymail gazetesi Trump’ın İngiltere’ye yalnızca yüzde 10 gümrük vergisi getirdiğini fakat dünyanın geri kalanına çok daha sert vurduğunu yazdı. Hükümetin karar ile rahat bir nefes aldığını yazan gazete Başbakan Starmer’ın bir misilleme planı olmadığını ileri sürdü.

ALMANYA’DAN 1930 HATIRLATMASI

Fransız Le Monde gazetesi, Trump’ın ‘ticaret savaşı’ ilanı ettiğini ve bunun ABD’yi ekonomik belirsizliğe sürüklediğini öne sürdü. Gazete haberinde “Amerika Birleşik Devletleri, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmasına yardımcı olduğu global ekonomik nizama büyük bir darbe indirdi.Washington 1930’lardan beri bu cins gümrük pürüzleri koymamıştı. Görünüşe nazaran bu pürüzlerin ölçüsü, bilimsel olmayan hesaplamalar temelinde ülke ülke değerlendirilmiş.” tabirlerini kullandı.

Alman Bild gazetesi ise korkutan bir ihtarda bulundu;

“ABD en son 1930’da bu türlü bir karar almıştı. o vakit da gaye iç pazarı güçlendirmek ve yüksek gümrük vergileri yoluyla istihdamı teminat altına almaktı, tıpkı Trump’ın bugün istediği üzere. Washington o devir “Smoot-Hawley Tarife Yasası” ile 20.000’den fazla kategoriye ithalat vergisi getirdi. Öteki ülkeler misilleme tarifeleriyle karşılık verince sonuç yıkıcı oldu. ABD ihracatı yaklaşık yüzde 60 oranında düştü. Bu durumtı. 1929’da başlayan Dünya Ekonomik Krizi’nin 1933 sonuna kadar uzamasına ve ağırlaşmasına yol açtı.”

Çin Ticaret bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada “ABD, memleketler arası ticaret kurallarına alışılmamış olan ve ilgili tarafların legal hak ve çıkarlarını önemli formda baltalayan öznel ve tek taraflı değerlendirmelere dayanan kelamda ‘karşılıklı tarifeleri’ çizdi” dedi.Çinli yetkili, Trump idaresinin karşılıklı gümrük vergileri uygulama kararını “tipik bir tek taraflı zorbalık uygulaması” olarak nitelendirdi ve birçok ülkenin “güçlü memnuniyetsizlik ve açık muhalefet” tabir ettiğini kelamlarına ekledi.

Açıklama, Trump’ın Çin’e %34, Avrupa Birliği’ne %20, Vietnam’a %46 ve Tayvan’a %32 olmak üzere birçok ülkeye yüksek gümrük vergisi oranları uygulamasının akabinde geldi.Beyaz Saray CNBC’den Eamon Javers’e Pekin’e uygulanan gümrük vergisi oranının Çin’den yapılan ithalata uygulanan mevcut %20’lik gümrük vergisine ek olarak getirildiğini, yani Çin’e uygulanan gerçek gümrük vergisi oranının %54 olduğunu açıkladı. Başka ülkeler de tarife tedbirlerinden duydukları memnuniyetsizliği lisana getirerek Çin’e katıldı.

Kanada Başbakanı Mark Carney, hükümeti Perşembe günü açıklanacak karşı tedbirler setine hazırlanırken Ottawa’nın tarifelerle “amaç ve güçle” uğraş edeceğini söyledi.

Güney Kore’nin Lider vekili Han Duck-soo, araba sanayisi de dahil olmak üzere etkilenecek sanayi ve işletmeler için acil dayanak tedbirleri alınmasını emretti ve yetkililere ek vergilerin tesirini en aza indirmek için Washington ile etkin olarak müzakere etme talimatı verdi.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese de Trump’ın gümrük vergilerini “kötü bir karar” olarak nitelendirdi ve tedbirlerin “bir dostun eylemi” olmadığını söyledi, lakin ABD’ye karşı karşılıklı vergilerle cevap vermeyi reddetti.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, ABD’nin Avrupa Birliği’ne (AB) gümrük tarifesi getirmesini “yanlış bir tedbir” olarak değerlendirdiğini belirtti. Meloni, Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, “ABD’nin, AB’ye yönelik gümrük tarifeleri getirmesini, yanlış bir önlem olarak değerlendiriyorum ve bu, hiçbir tarafın çıkarına değildir.” sözünü kullandı.

Ticaret savaşlarının risklerine dikkati çeken Meloni, şunları kaydetti:

“ABD ile bir muahedeye varmak için elimizden geleni yapacağız, zira bu türlü bir ticaret savaşının kaçınılmaz olarak Batı’yı zayıflatıp, öteki global aktörlerin lehine işleyeceğine inanıyoruz. Her durumda, her vakit olduğu üzere, İtalya’nın ve iktisadının çıkarlarını koruyarak, öteki Avrupa ortaklarımızla da istişare içinde hareket edeceğiz.”

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Bloomberg’e verdiği röportajda, ABD Başkanı Donald Trump’ın duyurduğu karşılıklı tarifelere yönelik açıklamalarda bulundu.

Ülkelere panik yapmamalarını tavsiye eden Bessent, “Ben olsam misilleme yapmaya çalışmazdım zira misilleme yapmadığınız sürece, bu sayı üst hudut olacak.” diye konuştu.

Bessent, piyasaların misilleme yapılmadığı takdirde bu oranların kesin olduğuna emin olabileceğini belirtti.Ülkelerin tarife müzakereleri için bağlantıya geçtiğini lisana getiren Bessent, lakin bu mevzuda ne yapılacağının Lider Trump’a bağlı olduğunu vurguladı.

Bessent, Çin’in fentanil krizinin çözülmesinin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu belirttiğini aktarırken, sıralamanın bu türlü işlememesi gerektiğini savundu.

Fox News kanalına verdiği röportajda da misal tabirlere yer veren Bessent, “Şu anda her ülkeye tavsiyem, misilleme yapmamalarıdır. Bakalım nasıl olacak, zira misilleme yaparsanız tırmanma olacaktır.” dedi.

Trump’ın yeni gümrük vergileri açıklamasından kısa bir mühlet sonra ABD’deki endekslerde kıymet kaybı görüldü.S&P 500 yaklaşık yüzde 1,5 oranında gerilerken, Nasdaq 100 ise yüzde 2 kayıp yaşadı.Çarşamba akşamı, büyük ithalatçı şirketlerin payları de darbe aldı.Nike’ın payları yüzde 6 düşerken, General Motors yüzde 3 geriledi.

Çip devi Nvidia da sert bir düşüş yaşadı. Başlangıçta yüzde 2 yükselen payları, Tayvan’a yüzde 32 oranında tarife uygulanmasının akabinde yaklaşık yüzde 5 daha aşağıda seyretti.İngiltere ile Avrupa’daki endeksler, ABD’dekilere kıyasla biraz daha korunaklı görünüyor.

Altın fiyatı ise yeni bir rekor kırdı. Borsa vadeli süreçlerindeki sert düşüşün ortasında yatırımcıların inançlı liman olarak gördüğü altın ons başına 1.350 doların üzerine çıktı.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Trump’ın 1977 tarihli Memleketler arası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası (IEEPA) kapsamındaki yetkisini kullanarak, ülkenin ticaret bağlarındaki karşılıklılık eksikliği, döviz manipülasyonu ve öteki ülkeler tarafından sürdürülen yüksek katma kıymet vergileri üzere siyasetlerin neden olduğu ticaret açığına karşı tedbir aldığı aktarıldı.

Bu kapsamda tüm ülkelere getirilen yüzde 10 oranındaki temel gümrük vergisinin 5 Nisan’da yürürlüğe gireceği bildirilen açıklamada, ülkelere özel olarak belirlenen daha yüksek oranlı tarifelerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceği kaydedildi.

Açıklamada, bu tarifelerin ticaret açığından kaynaklanan tehdidin ortadan kalktığı yahut hafiflediği belirlenene kadar yürürlükte kalacağı vurgulandı.

Fentanil ve göçmen krizi hasebiyle Kanada ve Meksika’ya yönelik tarifelerin ilgili kararlar uyarınca yürürlükte kalacağı belirtilen açıklamada, ABD-Meksika-Kanada Mutabakatına uygun malların istisna kapsamında kalmaya devam edeceği tabir edildi.

Açıklamada, sektörel tarifelerin açıklandığı çelik, alüminyum, araba, bakır, yarı iletkenler ve kereste üzere eserlerle ABD’de bulunmayan güç ve makul minerallerin karşılıklı tarife düzenlemelerinden muaf olacağı bildirildi.

Geçen yıl ABD’nin mal ticaret açığının 1,2 trilyon doları aştığına işaret edilen açıklamada, 2001’de yüzde 28,4 olan ABD’nin global üretimdeki hissesinin 2023’te yüzde 17,4’e düştüğünün bilgisi paylaşıldı.

ABD Başkanı Trump’ın imzaladığı kararname kapsamında, ABD’nin birçok ticaret partnerine tarife getirilmesi öngörülüyor. Tarife oranları, yüzde 10 ila yüzde 50 ortasında değişiyor.

Bu kapsamda, ülkenin ithalat yaptığı en önemli ticaret partnerlerinden Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Çin’e yüzde 34, Vietnam’a yüzde 46, Tayvan’a yüzde 32, Japonya’ya yüzde 24, Hindistan’a yüzde 26, Güney Kore’ye yüzde 25, Tayland’a yüzde 36, İsviçre’ye yüzde 31, Endonezya’ya yüzde 32, Malezya’ya yüzde 24, Kamboçya’ya yüzde 49, Güney Afrika’ya yüzde 30, Bangladeş’e yüzde 37 ve İsrail’e yüzde 17 tarife getirilmesi planlanıyor.

Türkiye, Birleşik Krallık, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan’ın ortalarında olduğu kimi ülkeler için yüzde 10 gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlenen aktiflikte, başka ülkelere karşılıklı tarifelerin uygulanmasını öngören kararnameyi imzaladı. ABD Başkanı Trump, burada yaptığı konuşmada, bugünü uzun vakittir beklenen “kurtuluş günü” olarak nitelendirerek, “Ülkemiz ve vergi mükelleflerimiz 50 yılı aşkın müddettir sömürülüyor lakin artık buna müsaade verilmeyecek.” dedi.

Trump, yabancı ticaret mahzurlarını ortadan kaldıracaklarını belirterek, nihayetinde bunun yurt içinde daha fazla üretim, daha güçlü rekabet ve tüketiciler için daha düşük fiyatlar manasına geleceğini tabir etti.Kronik ticaret açıklarını bir ekonomik meseleden fazla, ABD’nin güvenliğini tehdit eden bir ulusal acil durum olarak nitelendiren Trump, bunun ülke için büyük bir tehdit olduğunu vurguladı.

Trump, yarından itibaren ABD’nin öteki ülkelere karşılıklı tarifeler uygulayacağını belirterek, “Minimum temel tarife oranını yüzde 10 olarak belirleyeceğiz.” diye konuştu.mAyrıca Trump, bu gece yarısından itibaren, ithal arabalara yüzde 25 gümrük vergisi uygulamasının da yürürlüğe gireceğini anımsattı.