Senato’dan Trump’a ‘İran’ı vur’ izni! 8 maddede İran’ın nükleer programındaki son durum

İran ve ABD ortasındaki nükleer müzakereler, tarafların 5. kere masaya oturmasının akabinde İsrail’in saldırısı nedeniyle askıya alındı.

İran, İsrail’in saldırısına füzeler ile karşılık verirken ABD ordusu B-2 bombardıman uçakları ile nükleer tesisleri vurdu.

ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırıyı “muhteşem bir askeri başarı” olarak nitelendirdi ve “İran’ın kıymetli nükleer zenginleştirme tesisleri büsbütün yok edildi” açıklamasında bulundu.

İran’daki nükleer programın denetlenmesi gerektiğini savunan Trump, “İran uranyum zenginleştirmeye devam ederse yine vururuz” tehdidinde bulundu.

SENATODAN TRUMP’A MÜSAADE ÇIKTI

ABD Senatosu, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kongre onayı olmadan İran’a karşı askeri harekatta bulunmasını engellemek hedefiyle Demokratların öncülüğünde sunulan tasarıyı reddetti.

Demokrat Senatör Tim Kaine, Vietnam Savaşı sırasında ABD’de tek taraflı başkanlık yetkilerinin “askeri düşmanlıklara girişmesini kısıtlamak” için çıkarılan “1973 Savaş Yetkileri Kararnamesi’ne atıfta bulunan yasa tasarısının oylanması öncesinde konuştu.

Kaine, “Bu hafta yaşanan olayların, savaşın tek bir kişinin kararlarına bırakılamayacak kadar büyük bir sıkıntı olduğunu gösterdiğini düşünüyorum.” dedi.

Kaine tarafından 16 Haziran’da sunulan, Trump’ın, Kongre’den yetki almadan İran’a karşı askeri harekatta bulunmasını engellemeye yönelik tasarı, Senato’da 47’ye karşı 53 oyla reddedildi.

İRAN’IN NÜKLEER PROGRAMINDAKİ SON DURUM NE?

İran’ın nükleer yetenekleri ve elindeki nükleer malzemesi nasıl kullanacağına ait tartışmalar alevlendi.

İşte 12 gün savaşı ve ABD’nin saldırısının akabinde İran’ın nükleer programındaki son durum:

İran’ın nükleer uzmanlığı, değerli bilim insanlarının hayatını kaybetmesiyle muhtemelen ziyan gördü. Hücumlardan evvel İran, nükleer teknolojide bilhassa kimya ve mühendislik alanlarında kıymetli atılımlar yapmıştı. Lakin akından sonra yeni bilim insanlarının çalışmalarının vakit alacağı öngörülüyor.

İran’ın uranyum madenciliği, hücumlardan etkilenmemiş görünüyor. Ülkenin merkezinde yer alan iki faal uranyum madeni bulunan İran, son yıllarda ne kadar uranyum çıkardığını açıklamadı. Lakin İran, yalnızca Narigan madeninde bulunan uranyumun 50’den fazla nükleer silah elde edebilecek kapasitede olduğunu söyledi. İran’ın uranyum madenleri, ne İsrail’in ne de ABD’nin ataklarında maksat olmadı.

İran’ın, bilinen tek uranyumu gaza dönüştürebilen madeni İsfahan’da bulunuyordu. İsfahan’daki bu tesis, ABD’nin düzenlediği taarruz ile önemli biçimde hasar aldı.

ABD hücumuyla, İran’ın doğal uranyumu zenginleştirme sürecini başlatmak için gerekli altyapısının değerli ölçüde devre dışı bırakıldığı bildirildi. Tekrar gibisi bir tesis inşa edebilmesi ise yıllar alabilir.

İran’ın nükleer silah üretebilmesi için en kritik nokta olan uranyumun zengileştirilmesi, ataklar ile hasar aldı fakat hasarın boyutu belirsizliğini korudu.

İsrail ve ABD, İran’daki uranyumun zenginleştirilmesi için kullanılan 18.000’den fazla santrifüj bulunan tesisleri ve santrifüj üreten fabrikaları imha ettiklerini açıkladı. İran, öbür kapalı zenginleştirme tesisleri olduğunu sav etti.

Uluslararası müfettişler, bu yıl İran’ın 400 kilogramdan fazla bomba üretiminde kullanmaya hazır uranyuma sahip olduğu varsayımında bulunmuştu. Daha fazla zenginleştirilmesi halinde İran’ın 9 yahut 10 adet atom bombası üretebilecek kapasiteye ulaşabileceğini öne sürmüşlerdi.

ABD’de yayınlanan bir rapor, Yaklaşık 10 otomobilin bagajına sığacak kadar küçük özel varillerde depolanabilen uranyumun büyük bir kısmının ataklardan evvel taşındığını belirtti.

Raporda, bu duruma ait ispat sunulmazken Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve Avrupalı istihbarat servisleri, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarını ülke çapında dağıttığına inandıklarını tabir etti.

İran’ın uranyumu tekrar katı metal haline dönüştürmek için bilinen bir tesisi vardı. İsrail, İran’ın İsfahan’daki uranyumdan metal üretimi sağlayan tesisini imha etti.

Uranyumun silah olarak kullanılabilmesi için kritik adımdır.