Sadece yaşlıları tehdit etmiyor | Gayet sağlıklı bir sağlık görevlisiydi, 21 yaşında felç geçirdi

Avustralya Queensland ‘de yaşayan 21 yaşındaki sağlıklı bir sıhhat vazifelisi Tina Holt, 2016 yılında bir sabah bir arkadaşıyla brunch’tan meskene dönerken apansız baş ağrısı yaşamaya başladı. Görünüşte zararsız bir baş ağrısı olarak başlayan bu ağrıdan dakikalar sonra Tina’nın bedeni ile beyninin irtibat kuramadığını, telefonunun ekranını kaydırarak açamadığını fark etti.

GÜLÜMSEYEMEYİNCE FELÇ GEÇİRDİĞİNİ ANLADI

Felç Vakfı’na konuşan Tina, kendisi üzere sıhhat vazifelisi olan arkadaşının da bir şeylerin aykırı gittiğini fark ettiğini, ondan gülümsemesini istediğini, gülümseyemeyince felç geçirdiğini anladıklarını söyledi.
Oturduğu yerden ayağa kalkmaya çalıştı lakin yere yığılmadan evvel yalnızca iki adım atabildi.

Konuşamayan ya da hareket edemeyen Tina, kusmuştu lakin şuuru yerinde olmasına karşın bedeni reaksiyon veremiyordu.

Arkadaşı çabucak bir ambulans çağırdı ve sıhhat vazifelileri geldiğinde, arkadaşının rastgele bir uyuşturucu husus tesirinde olmadığını açıklamasına karşın, çok dozda uyuşturucu aldığına dair süreksiz bir teşhis koydular.

Tina hastaneye götürülürken şuurunu kaybetmiş ve durumu daha da kötüleşmişti.

Bilgisayarlı Tomografi taramasında beyin kanaması tespit edilince ivedilikle helikopterle Brisbane’deki ağır bakım ünitesine kaldırıldı.

Genç bayanın ailesine hayatta kalamayabileceği, hayatta kalsa bile bunun kalıcı bir tesiri olacağı söylendi.

7 AY HASTANEDE KALDI

Tina, sonraki beş günü şuuru kapalı bir biçimde, sonraki 10 günü ağır bakım ünitesinde, sonraki yedi ayı da bir dizi hayat kurtarıcı ameliyat ve prosedürler hastanede geçirdi.

Prosedürlerden biri, beyinde oluşan basıncı azaltmak için bir beyin omurilik sıvısı drenajının yerleştirilmesini içeriyordu. Lakin beyin sapındaki kanama ameliyat için çok genişti.

Tina, üç aydan fazla bir mühlet boyunca hayatta kalmak için bir beslenme tüpüne bağlı yaşadı. Yüz sonu ve kas transferleri ve sol gözünde birden fazla prosedür de dahil olmak üzere çeşitli ameliyatlar geçirdi.
21 yaşında bir tarafı felçli kaldı, konuşamaz, yemek yiyemez ve hatta yardım almadan tek başına hareket edemez hale getirdi. Daima yorgun düşüyordu ve yüzünün sağ tarafında az görülen bir tümör gelişmişti.

Su içmek üzere kolay bir hareket bile inanılmaz derecede zorlayıcı hale gelmişti. Nasıl hareket edeceğini, güç kazanacağını ve istikrarını tekrar nasıl kazanacağını öğrenmek zorunda kaldı.

Bir vakitler zinde ve faal olan genç bayan, duygusal olarak öteki bir savaşla karşı karşıya olduğunu itiraf etti. Tina, rehabilitasyonunun ömür uzunluğu sürecek bir süreç olduğunu ve iki yıl süreceğini düşündüğü rehabilitasyonun artık dokuz yıl sürdüğünü itiraf etti.

“Fiziksel kısıtlamalarım evvelce olduğum şahısla tam bir tezat oluşturuyordu” diyen Tina, şu anda tekerlekli sandalyede olmasına karşın, spor salonunda idman yapmak, yüzmek ve bisiklete binmek de dahil olmak üzere ağır bir rehabilitasyon sürecinden geçiyor.

Tina, sıhhat vazifelisi olarak çalıştıktan sonra doktor olma hayali kuruyordu lakin geçirdiği felç geleceğini de değiştirdi.

BAŞ AĞRISI DIŞINDA DİĞER HİÇBİR BELİRTİ VERMEDİ

Sosyal medyadaki takipçilerine yaptığı açıklamada, felç geçirmeden yaklaşık beş dakika evvel ortaya çıkan baş ağrısı dışında pek fazla belirti ya da semptom yaşamadığını söz etti.

FELÇ HER YAŞTA BAŞINIZA GELEBİLİR

Yayınladığı bir görüntüde, “Bilişsel eksiklik olmadan hayatta kaldığım için şanslıydım, lakin yapmayı sevdiğim şey öteki insanlara ilham vermek, öykülerini paylaşmak ve birebir vakitte başka insanları felcin belirti ve semptomlar konusunda eğitmek. Ayrıyeten felcin yalnızca yaşlıların başına geldiğine dair önyargılı fikirlere meydan okumak istiyorum. ‘Felç her yaşta başınıza gelebilir ve benimki büsbütün beklenmedik bir anda oldu.” dedi.

Grafik: Harun Elibol

İnme geçiren hastaların yüzü çoklukla bir tarafında kayma olur, kişi her iki kolunu kaldırmakta zorlanabilir ve konuşma bozukluğu yaşayabilir. Süreksiz iskemik atak (GİA) yahut küçük inme için acil tedavi çok daha ölümcül olan büyük inme riskini değerli ölçüde azaltabileceğinden vakit çok değerlidir.
Tina’nın kıssası, Birleşik Krallık’ta gençlerde inme olaylarında kıymetli bir artış görüldüğü bir periyoda denk geliyor.

NHS bilgilerinin yakın vakitte yapılan bir tahlili, 39 yaş altı erkekler ortasında felçlerin son 20 yılda neredeyse dörtte bir oranında arttığını ortaya koyuyor. Tıpkı yaştaki bayanlarda ömrü tehdit eden ataklar ise yüzde bir oranında arttı.

Kaynak: Daily Mail

İnme, beyne giden kan akışının kesilmesi ve beyin hücrelerinin ölmesiyle meydana gelir. Hasar uzun periyodik sakatlığa yol açabilir ve insanların düşünme ve hissetme biçimlerini etkileyebilir.En yaygın neden, iskemik inme olarak bilinen beyni besleyen arterleri tıkayan yağ birikintileri yahut kan pıhtısıdır. Bu, kan damarlarının vakitle plaklar tarafından daraltıldığı yahut tıkandığı kardiyovasküler hastalık nedeniyle olur. Bunlar, ateroskleroz olarak bilinen bir süreçte arter duvarlarında biriken kolesterol, kalsiyum ve öbür unsurlardan oluşur.

Hemorajik inme olarak isimlendirilen başka atak tipi ise beyinde bir kan damarı hasar aldığında ve kanı organa sızdırmaya başladığında meydana gelir.

Felç, Birleşik Krallık’ta en çok mevte yol açan dördüncü hastalıktır ve engelli olmanın önde gelen nedenlerindendir. Felç, her beş dakikada bir olmak üzere yılda 100.000’den fazla İngiliz’i etkiliyor ve 38.000 kişinin hayatına mal oluyor. Resmi datalara nazaran, potansiyel olarak ölümcül olan bu durumdan mustarip olan 50 ila 59 yaş ortasındaki şahısların sayısı son 20 yılda yüzde 55 artmıştır.

Kaynak: Daily Mail

ÜLKEMİZDE HER YIL 45 BİN KİŞİ İVME KAYNAKLI HAYATINI KAYBEDİYOR

Nöroloji uzmanı Dr. Öğr. Ü. Halide Rengin Bilgen Akdeniz, felcin neden gençlerde de sıklıkla görülmeye başlandığı konusunda şunları söyledi:

“İleri yaş inmelerde giderek artan oranda bir sıklık görülmekte, lakin 50 yaş altı genç inmelere bakıldığında bilgilerde stabil bir seyir seyrettiği gözleniyor. Türkiye’de inme geçiren hastaların sayısı birkaç milyon olup, giderek bu sayı artıyor. Yıllık 45 bin kişi inme kaynaklı ömrünü kaybediyor.”

Akdeniz, her yaşta inme geçirme riskini arttıran sebepler içinde, hipertansiyon, diyabet, kolesterol yüksekliği, obezite, sigara kullanımı, kalp hastalıkları, ailede inme geçirme/kalp damar hastalıkları hikayesinin olması, hareketsiz ömür, sistemsiz uyku, stres üzere özellikleri sıraladı.

Bazen bu risk faktörlerinin olmadığı genç yaşta görülen inmelerde (50 yaş altı) ise daha farklı faktörlerin tesirli olabileceğini belirten Akdeniz, bu etkenleri sıraladı:

“Genetik özellikler; kullanılan ilaçlar (örneğin oral kontraseptifler), gebelik ve postpartum devir üzere, kanda pıhtılaşmaya eğilimin arttığı durumlar, travmaya bağlı ya da bağ doku hastalıklarında görülen damar duvarı yırtılmaları, bazen yalnızca hudut sistemini etkileyen otoimmün hastalıklar, çocukluk-genç erişkin devirde görebildiğimiz kimi kalp hastalıkları ve buna bağlı gelişen durumlar genç yaşta inmenin nedeni olarak görebilir. Genç yaş inmelerde genetik faktörleri, inme sebebi olarak biraz daha ön planda görüyoruz.”

Gençlikte inme geçirmek farklı hastalıkları tetikler mi?

“İnme geçiren bir şahısta yapılması gereken birinci tedaviler, inme tedavisinin idaresi, sonrasında gelişebilecek komplikasyonlar ve bunlara yönelik yapılan tedaviler, genç ya da ileri yaş inmelerinde besbelli farklılık gösterir.” diyen Akdeniz, inmede hangi yaş olursa olsun, konuşmada bozukluk, yüzde kayma, kol ve bacakta güç kaybı gibi yeni gelişen bir nörolojik semptom olduğunda hiç vakit kaybetmeden 112’ye haber verilmesi ve böylelikle hastaya müdahalenin yapılabileceği bir merkeze bir an evvel ulaştırılmasının hayati kıymet taşıdığını belirtti ve ekledi:

”İnmede akut tedaviler ne kadar süratli yapılabilirse o kadar güzel sonuçlar alabilmekteyiz. Beyin hücrelerinin maalesef kan akımı azlığına, oksijensizliğe dayanıklılığı çok azdır. O nedenle burada genç/ileri yaş demeden bu cins semptomlar varlığında, süratli tedavi tek değerli şeydir”.

Akut tedavileri yaptıktan sonra, inmenin nedeniyle ilgili ileri araştırmaları yapılır ve inme geçiren bireyde, tekrarlayan inmeyi önleyebilmek için tedavi belirlenir.”

PARMAKLARA VE KULAK GÖĞSÜNE İĞNE BATIRMAK İŞE FAYDA MI?

Halk ortasında felç geçiren kişinin parmaklarına ya da kulak göğsüne iğne batırarak birinci yardım yapılmasının felci önlediğine dair bir bilgi var. “Bu bir kent efsanesi mi?” diye sorduğumuz Nöroloji uzmanı Dr. Öğr. Halide Rengin Bilgen Akdeniz, sorumuza şöyle karşılık verdi:

“Felç geçiren hastada parmaklarına yahut kulak göğüslerine iğne batırmak, üzerine su dökmek üzere yapılan şeylerin hiç yararı yok, büsbütün kent efsanesi, ziyanı ise hastaya vakit kaybettirmek. Tek tedavi damar tıkanıklığına bağlı bir inmede, tıkanan damarı akut ilaç tedavisi ile yahut anjiografik teşebbüsle açmaktır. Bunun için de süratle 112 ‘yi arayarak bir inme merkezine hastanın acil formda götürülmesi gerekir.”

İnme riskini azaltmak mümkün mü?

Ailede inme/kalp krizi/ bacak damar tıkanıklık sorunları üzere sıkıntılar yaşayanlar çoksa, beyin kanaması hikayeleri olanlar varsa, genetik faktörler tesirli olabileceğinden bu açıdan, hiç inme geçirmemiş bu şahısların denetimlerinin kesinlikle bir nöroloji uzmanı tarafından yapılması gerektiğini belirten Akdeniz, bunun dışında riski azaltmak için dikkat edilmesi gerekenler hakkında şunları söyledi:

“Öncelikle felci önleyecek risk faktörlerini ortadan kaldırabilmek, mümkün olduğunca hayatı bu tarafta sisteme sokabilmek gerekir. Bu da sağlıklı beslenme, hareketli ömür, sigara ve gerilimden mümkün olduğunca uzak kalma, uyku sisteminin sağlanması, hipertansiyon, diyabet üzere mevcut hastalıkları tertipli ilaç ve doktor takibi ile kontrol altında tutabilmek gerekir.”