Peş peşe iki sarsıntı korkuttu! Konya ve çevresi için deprem sürpriz mi? ‘Türkiye’nin deprem tehlikesi altında olmayan santimetre karelik alanı yok’

Türkiye beşik üzere sallanmaya devam ediyor. 23 Nisan’da Marmara’da Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde bölgede 200’ü aşkın artçı sarsıntı kaydedildi. Şimdi bu zelzelelerin tesiri sürerken, dün sabah Kütahya’da 4.5 ve 4.6 büyüklüğünde iki başka sarsıntı yaşandı. Bugün ise sarsıntıların adresi Konya oldu. Sabah saatlerinde peş peşe meydana gelen zelzeleler, vatandaşlara telaş dolu anlar yaşattı.

Kandilli Rasathanesi​ ile AFAD’dan alınan datalara nazaran Konya’nın Cihanbeyli ilçesinde 3,9 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Saat 07.16’daki sarsıntının derinliğinin 13 kilometre olduğu belirtildi. Bu zelzelenin arkasında bu sefer saat 08.10 sıralarında bir sarsıntı daha meydana geldi. Korkutan sarsıntının büyüklüğü ise 3,6 olarak duyuruldu.

‘BU ZELZELELER SÜRPRİZ DEĞİL’

Konya’da meydana gelen zelzelelerin akabinde aradığımız Prof. Dr. Süleyman Pampal’a “Bu sarsıntılar sürpriz mi?” diye sorduk.

Pampal, “Yıllardır şunu söylüyorum; Türkiye’de fay olmayan yer yok. Konya da buna dahil. Kentin içinden geçen 130-140 kilometre uzunluğunda etkin fay var. Cihanbeyli Fayı, Tuz Gölü Fayı var. Dün Kütahya, Simav’da sarsıntılar oldu. Buradan geçen faal faylar Konya’ya kadar uzanıyor” dedi ve ekledi:

“Yani şunu net formda belirtmekte yarar var: Türkiye’de zelzele riski olmayan hiçbir yer yok. Hatta biraz daha abartarak söyleyeyim; Türkiye’nin sarsıntı tehlikesi altında olmayan santimetre karelik alanı yoktur diyebilirim. Özetle bu sabah Konya’da meydana gelen zelzeleler için sürpriz değil.”

7 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI ÜRETECEK FAYLAR VAR

Pampal, zelzelelerin yalnızca bir yerleşim yerinin altından geçen faydan kaynaklanmadığından da bahsetti ve şunları söyledi:

“Fayların uzak tesirleri de kelam konusu. Mesela şöyle örnek vereyim; 6 Şubat zelzelesinde 230 kilometre aralıkta olmasına karşın Adana’da 500’e yakın can kaybı yaşandı. Konya’da Cihanbeyli fayı 6-6,5 büyüklüğünde sarsıntı üretme potansiyeline sahip. Tuz Gölü fayı ise 7’nin üzerinde zelzele üretebilir. Bu faylardan kimileri vakit zaman kırılarak bu sabah olduğu üzere Konya etrafında zelzeleler üretiyor. Bunlar olağan.”

MARMARA’DAKİ ZELZELE Mİ TETİKLEDİ?

“Dün Kütahya ve bugün Konya’da meydana gelen sarsıntıları, 23 Nisan’da yaşanan 6,2’lik sarsıntının tetiklemiş olması mümkün mü?” sorusuna Süleyman Pampal şu karşılığı verdi:

“Bu faylar birbirlerine az çok yakın da olsa farklı sistemlere sahipler. 6,2 büyüklüğüne bir zelzelenin bu kadar uzaklıkta rastgele bir sarsıntısı tetiklemesi kelam konusu olmaz.”

‘PEK ÇOK YERLE KIYASLARSAK ZELZELE AÇISINDAN EN İNANÇLI YERLERDEN BİRİ DİYEBİLİRİZ AMA…’

Konya’nın depremselliğiyle ilgili daha evvel konuştuğumuz Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Bölümü’nde misyonlu Prof. Dr. Fetullah Arık ise şu bilgilerin altını çizmişti:

— Konya’yı pek çok yerle kıyaslarsak zelzele açısından Türkiye’nin en inançlı yerlerinden biri diyebiliriz. Lakin bu durum, Konya kent merkezinin yıkıcı sarsıntılardan hiçbir vakit etkilenmeyeceği manasına gelmiyor.

— Konya’nın zelzele durumu; Bolu, Sakarya, Erzincan, Bingöl yahut gibisi vilayetler üzere değil. Bu farklılık ana olarak sarsıntı oluşturabilecek fayların uzunluğunun, tipinin ve sarsıntı tekrarlanma aralığının farklı olmasından kaynaklanıyor. Bölgedeki faal fayların büyük bir kısmı olağan fay ve binlerce yıla varan sarsıntı tekrarlanma aralıklarına sahip.

— Fakat bu fayların sarsıntı tekrarlanma aralıklarının, en son yıkıcı zelzelesi ne vakit oluşturduklarının ve sistemli aralıklarla zelzele oluşturup oluşturmadıklarının bilinmemesi nedeniyle bölgede orta büyüklükte bir sarsıntının oluşma ihtimali her vakit göz önünde bulundurulmalı.

KONYA HAVZASI’NDA HANGİ FAYLAR YER ALIYOR?

Şehirde yer alan faylarla ilgili de bilgiler paylaşan Prof. Dr. Arık, şu kıymetli bilgilerin altını çizmişti:?

Zelzele açısından potansiyel olarak tehdit oluşturabilecek faylar iki küme altında toplanabilir.

— 1- Bölgesel ölçekli olan Akşehir, Tuz Gölü ve Ecemiş Fay zonları. Konya vilayet merkezi alüviyal bir zemin üzerinde kurulu olduğundan bu faylarda oluşabilecek büyük bir zelzele bilhassa yüksek katlı binalarda yıkıma yol açabilir.

— 2- Ova/Havza kenarlarını sınırlayanlar ise Konya, Cihanbeyli, Ilgın, Yunak, Tuzlukçu ve Altınekin üzere fay zonları. Yerleşim yerlerinin çoğunluğu bu faylar üzerinde bulunuyor. Birtakımı da çok yakınında yer alıyor. Bu fayların üretebileceği büyük sarsıntılar önemli can kayıplarına ve hasara yol açabilir. Ayrıyeten havzanın doğusunu sınırlayan Divanlar Fayı ve Göçü Fayı, kuzeyde yer alan Karaömerler Fayı ve Konya’nın çabucak batı kısmından geçen Tatköy, Sille ve Meram-Dere fayları da potansiyel açıdan tehlike oluşturabilecek faylar.

KONYA’DA 6 VE ÜZERİ SARSINTILAR YAŞANABİLİR Mİ?

“Akşehir Fay Zonu hariç başka fayların oluşturabileceği en büyük zelzeleleri genel olarak 5,5-6,5 büyüklüğü ortasında olabilir” diyen Prof. Dr. Arık, “Hasara tesir eden ana faktörler, taban, zelzele odağının derinliği, zelzele merkezine olan uzaklık ve bina yapısı” dedi ve şöyle devam etti:

“Diğer faktörleri sabit kabul ederek yalnızca yeri göz önüne aldığımızda Hadim, Taşkent ve Bozkır üzere birkaç ilçe hariç Konya vilayet merkezi de büyük ölçüde dâhil olmak üzere ilçelerin birden fazla alüvyon yer üzerinde heyeti. Alüvyon gevşek tabanların sarsıntı sarsıntılarını büyütme özelliği bulunuyor.”