Paskalya’da veda… Katolik alemi Papa için yasta

Aylardır sıhhat sorunları yaşayan Katoliklerin dini lideri Papa Françesko, 88 yaşında hayatını kaybetti. Vatikan haberi, “Bu sabah (dün) saat 07.35’te Roma Piskoposu Françesko, Baba’nın konutuna döndü. Bize İncil’in pahalarını sadakatle, cüretle ve üniversal sevgiyle, bilhassa de en fakir ve en dışlanmış olanlar için yaşamayı öğretti” açıklamasıyla duyurdu. Papa, Hıristiyanların Paskalya Bayramı için pazar günü Vatikan’ın ünlü Aziz Petrus Meydanı’nda halkı selamlamış; makûs durumdaki sıhhati yüzünden konuşmasını yardımcısı okumuştu.

38 GÜN HASTANEDE KALMIŞTI

Papa’nın Vatikan’daki Saint Martha binasındaki ikametgahında, huzur içinde vefat ettiği ve “büyük olasılıkla felç sebebiyle ölmüş olabileceği” belirtildi. Françesko, 14 Şubat’ta her iki akciğerindeki zatürre nedeniyle tedavi edilmek üzere Roma’daki Gemelli hastanesine kaldırılmıştı. Şimdi gençken geçirdiği bir enfeksiyon nedeniyle akciğeri alınan Papa, “ölümün eşiğinden döndüğü” 38 günlük tedavi sürecinden sonra 23 Mart’ta hastaneden taburcu edilmiş ve dinlenmek üzere Vatikan’a çekilmişti. Son yıllarda ayrıyeten dizlerindeki rahatsızlık ve fıtık sebebiyle tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalıyordu.

Arjantinli Papa Françesko, Mart 2013’ten bu yana Roma Katolik Kilisesi’nin 266’ncı papası olarak misyon yapıyordu. 1282 yıl sonra Avrupa dışından, Latin Amerika’dan gelen birinci papa olma unvanını taşıyan Françesko tıpkı vakitte Katolik Kilisesi’ni yöneten birinci Cizvit’ti. Mevt haberinin akabinde kalabalıklar Vatikan’ın Aziz Petrus Meydanı’nda toplandı. Dünyanın dört bir yanındaki Katolikler, katedrallere giderek Papa için dua etti. Paris’teki Notre Dame Katedrali’nin çanları 88 yaşında ölen Papa’nın anısına 88 kere çaldı; kentin sembolü Eyfel Kulesi bir geceliğine ışıklarını kararttı. İtalya’daki bütün spor karşılaşmaları iptal edildi, İspanya’da ise 3 günlük yas ilan edildi.

NAAŞI ZİYARETE AÇILACAK

Vatikan, yaptığı açıklamada, Françesko’nun dün akşam naaşının tabuta konulmasının akabinde ailesi ve üst seviye yetkililerin Domus Sanctae Marthae Şapeli’nde düzenlenecek ayine katılacağını bildirdi. Vatikan sözcüsü Matteo Bruni, Papa’nın naaşının yarın Aziz Petrus Bazilikası’na taşınacağını ve halkın ziyaretine açılacağını duyurdu. Françesko’nun geçen yıl onayladığı plana nazaran, papanın vücudu, içinde çinko bir tabut daha bulunan ahşap tabuta yerleştirilecek; bazilikada yükseltilmiş biçimde değil, insanların oturacağı sıralara bakacak formda konumlandırılacak. Papa’nın naaşı Vatikan’da değil Santa Maria Maggiore Bazilikası’nda defnedilecek.

FUTBOL HAYRANIYDI

Arjantinli olan Papa Françesko tam bir futbol meraklısıydı. 2013’ten bu yana Arjantinli Diego Maradona’dan Lionel Messi’ye kadar birçok futbolcuyu Vatikan’da kabul etti. Papa, Vatikan’da Küba Sirki mensuplarıyla da bir ortaya gelmişti.

AŞKI REDDEDİLİNCE DİN ADAMI OLMUŞ

– 1936’da Arjantin’de doğan ve asıl ismi Jorge Mario Bergoglio olan Papa Françesko şimdi 12 yaşındayken aşık olduğu Amalia isimli bir kıza evlenme teklifinde bulundu. Amalia’nın yıllar sonra anlattıklarına nazaran, kendisine “teklifini kabul etmezse rahip olacağını” söyledi. 1969’da Cizvit olarak atandı; 1992’de piskopos, 1998’de Buenos Aires Başpiskoposu oldu. ‘Kardinal Bergoglio’ vaazlarıyla Arjantin’de tesirli bir isim haline geldi; konuşmalarında sık sık fakirlere, evsizlere, göçmenlere dikkat çekti.

– 2013 yılında sıhhat meseleleri nedeniyle istifa eden 16’ncı Benedikt’in yerine seçildiğinde nispeten yabancı bir isimdi; fakat hem Kilise muhafazakârlarından hem de reformculardan geniş dayanak gördü. Papalık ismini, güçlü bir aileden gelmesine rağmen yoksul bir hayat sürmekte ısrar eden Hıristiyan sevgilisi Françesko’dan aldı.

SOSYAL ADALET İÇİN ÇALIŞTI

– Mütevazı bir ömrü tercih eden Papa, seleflerinin kullandığı geniş ve lüks daireyi terk edip Vatikan misafirhanesindeki küçük bir odaya geçti. Destekçileri onun Vatikan bürokrasisi ıslahat etme, yolsuzlukları ortadan kaldırma ve Kilise içinde çocukların cinsel istismarı problemiyle başa çıkma konusundaki kararlılığını alkışladı. Lakin bu tutumu, muhaliflerinin ortaya çıkmasına neden oldu.

GAZZE VE UKRAYNA

– Dünyadaki 1.3 milyar Katoliğin dikkatini doğum denetimi ve kürtaj üzere ferdî ahlak meselelerinden uzaklaştırıp, etrafa yönelik tehditlere ve fakirlerin içinde bulunduğu güç duruma yöneltmeye çalıştı. İklim değişikliğinden servet eşitsizliğine ve Katolik Kilisesi’nde bayanların rolüne kadar çok çeşitli hususlardaki görüşlerini lisana getirdi. Çok sağın yükselişini, kapitalizmi, tüketim kültürünü açıkça eleştirdi.

– Gazze’de savaşın başından bu yana yaptığı açıklamalarla ateşkes davetlerinde bulundu, soykırım tezlerinin araştırılmasını istedi. Ukrayna savaşında can kayıplarını vurgulayarak Kiev’e müzakere masasına oturma daveti yaptı; Rus Ortodoks Kilisesi’yle münasebetlerini de kesmedi.

BİRKAÇ SATIR BAŞI

– Ben kimim ki…

“Eğer bir kişi eşcinselse, Tanrı’yı ​​arıyorsa ve yeterli niyetliyse, ben kimim ki onu yargılayayım” çıkışıyla büyük şaşkınlığa yol açtı.

– Benim için dua edin…

Papa dualarını ve paylaşımlarını ‘Benim için dua edin’ diye bitirirdi. Genelde kendisinin de günahkar olduğunu, duaya muhtaçlığı olduğunu söylerdi.

– Toplama kampı üzere…

Avrupa’daki göçmen tutukevlerini toplama kamplarına benzetti; 2016’da bir sığınma merkezinde farklı dinlerden gelen mültecilerin ayaklarını “alçakgönüllülük ve hizmet jesti” olarak yıkadı.

SON KONUĞU VANCE

Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko hayatını kaybetmeden saatler evvel yayımladığı Paskalya iletisinde Gazze’de ateşkes daveti yaparken son görüştüğü isim ise ABD Lider Yardımcısı JD Vance oldu. Hıristiyanlıkta Hazreti İsa’nın dirilişinin kutlandığı Paskalya Yortusu hasebiyle Vatikan’ın ünlü Aziz Petrus Meydanı’nda evvelki gün düzenlenen ayinde kalabalığı kısa bir müddet balkondan selamlayan Papa, kanılarının Gazze’deki halk ile birlikte olduğunu tabir ederek, “Ateşkes ilan edin, rehineler hür bırakılsın ve açlık çeken insanlara yardım edilsin” davetinde bulunmuştu. Papa’nın olağanda kendisinin okuduğu Paskalya iletisini bu kere bir yardımcısı okumuştu.

ÇOK HASTA OLDUĞU BELLİYDİ

Katolik önder Françesko, Paskalya ayini öncesinde ise Vatikan’a ziyarette bulunan ABD Lider Yardımcısı JD Vance ile bir ortaya gelmişti. Görüşme, Papa’nın ABD’deki göçmen aksisi sert tedbirleri tekraren eleştirmesinin ardından ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ile Vatikan ortasında bir yakınlaşma olarak değerlendirilmişti. Sonradan Katolik olan ve dindar olduğu bilinen Vance, Hindistan asıllı eşi Usha ve üç çocuğuyla Paskalya yortusu için Roma’ya gitmiş burada Vatikan’da düzenlenen dini etkinliklere katılmıştı. Papa’nın vefatının akabinde yaptığı açıklamada Vance “Papa’yı gördüğüm için memnundum, her ne kadar çok hasta olduğu belirli olsa da” sözlerini kullandı. Toplamda 5 dakika süren görüşmede Papa’nın diyalog kuramayacak kadar bitkin olduğu, yardımcısının Vance ailesine ikramlar sunduğu görülüyor.

İŞTE 5 FAVORİ HALEF ADAYI: BİRİNCİ SİYAHİ YA DA BİRİNCİ ASYALI PAPA MI

– Papa Françesko’nun vefatının akabinde halefinin kim olacağı tartışılıyor. Seçimin, Papa Françesko’nun göç, eşcinsellik ve boşanma üzere toplumsal hususlardaki reformist bakış açısını destekleyenler ile daha muhafazakâr tavır sergileyen isimler ortasında geçmesi bekleniyor. Favori olarak gösterilen 5 kardinalin ismi öne çıkıyor.

Macar Peter Erdo

Macaristan’dan Estergon-Budapeşte Başpiskoposu Kardinal Peter Erdo, Kilise’nin muhafazakâr kanadı tarafından güçlü bir seçenek olarak görülüyor. 72 yaşındaki Macar din adamının bilhassa Kilise Hukuku konusundaki uzmanlığı nedeniyle talihinin yüksek olduğu belirtiliyor. Avrupa genelindeki konuşmalarında kıtanın Hıristiyan kökenini vurgulayan Erdo, 2015 göçmen krizi sırasında, Papa Françesko’nun kiliselerin mültecileri kabul etmesi tarafındaki davetine karşı çıkmış, bunun insan ticareti manasına geleceğini söyleyerek reaksiyonlara yol açmıştı.

Filipinli Luis Antonio Tagle

Yenilikçi kanadın bayrağını ise Filipinli Kardinal Luis Antonio Tagle taşıyor. Tavır açısından Papa Francis’e benzerliği ile dikkat çeken, hatta ‘Asyalı Françesko’ olarak da anılan Tagle, Papa Francis üzere sade hayat biçimi, sol siyasetleri destekleyen dünya görüşü ve halkla kurduğu samimi ilgilerle tanınıyor. 67 yaşındaki Filipinli din adamı, seçilmesi halinde birinci Asyalı papa olacak.

İtalyan Pietro Parolin

Vatikan’ın mevcut dışişleri bakanı olan Kardinal Pietro Parolin (70) de güçlü bir aday olarak bedellendiriliyor. Bilhassa Ukrayna savaşı başladıktan sonra aldığı inisiyatifle Vatikan’ın diplomatik teşebbüslerinin gerisindeki isim olarak gösterilen Parolin, tesirli bir arabulucu olarak kabul ediliyor. İtalyan asıllı olan Parolin, 10 yıl evvel ABD ile Küba ortasındaki buzların erimesine ve 2018’de Vatikan ile Çin ortasında imzalanan mutabakata aracılık etmesiyle tanınıyor.

Maltalı Mario Grech

Piskoposlar Sinodu Genel Sekreteri Kardinal Mario Grech de adaylar ortasında yer alıyor. Başlangıçta muhafazakâr olarak görülen Grech hakkında, ‘yıllar boyunca Kilise içinde Françesko’nun ıslahatlarının taşıyıcısı haline geldiği’ yorumları yapılıyor. Grech 2014’te Vatikan’da yaptığı konuşmada, Kilise’nin eşcinsellere karşı daha hoşgörülü olması ve aile kurumunu muhafaza konusunda yaratıcı olması davetinde bulunmuştu. 68 yaşındaki Maltalı din adamı, kelam konusu konuşma sonrası Papa Francis tarafından tebrik edilmişti.

Ganalı Peter Turkson

Adaylar ortasında Afrikalı Kardinal Peter Turkson (76) ise öne çıkan bir başka isim. Seçildiği takdirde birinci siyahi Papa olacak olan Turkson, 2012 yılında İslam aykırısı gafıyla da hatırlanıyor. O periyot Vatikan’da Adalet ve Barış Kongregasyonu Bakanı olan Turkson, Ruhani Meclisinde İslam tersi bir görüntü izlettirmişti. Turkson, 2026’da Avrupa’nın Müslümanlara karşı azınlığa düşeceğini, 39 yıl sonra Fransa’nın bir İslam ülkesi olacağını öne sürmüştü.

TÜRKİYE’YE GELMEK İSTİYORDU

Papa Françesko 2014 yılında Ankara ve İstanbul’a ziyaretlerde bulunmuştu. Müslüman alemi ve Ortodoks Kilisesi ile diyalog görüşmeleri yapan Papa, Harbiye’deki Kutsal Ruh Kilisesi’ne girerken barışın sembolü olarak devrin Şişli Belediyesi Lider Vekili Buyruk Sarıgül ile güvercin uçurmuştu. Papa, İznik Konsülü’nün 1700’üncü yılı olan bu yıl yine Türkiye’yi ziyaret etmek istiyordu.

?

TAZİYE İLETİSİ YAĞDI

2013’ten bu yana Katolik ruhani lideri ve Vatikan Devlet Lideri olarak global barış ve adaletin sağlanması yolunda iletiler veren Papa Françesko’nun vefatı sonrasında dünya önderleri taziye iletileri açıkladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan başsağlığı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Papa Françesko’nun vefatı hasebiyle toplumsal medya hesabından baş sıhhati bildirisi yayınladı. Cumhurbaşkanı, “Saygıdeğer bir devlet adamı olan Papa Fransuva, tıpkı vakitte farklı inanç kümeleri ortasında diyaloğa kıymet veren, bilhassa Filistin problemi ve Gazze’deki soykırım başta olmak üzere insani trajediler karşısında inisiyatif alan bir manevî liderdi” diyerek Katolik dünyası, Vatikan ve ailesine başsağlığı diledi.

Özgür Özel’den taziye

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında  “Filistin başta olmak üzere pek çok insani sorunda, barıştan ve adaletten yana bir duruş gösteren Papa Fransuva’nın ailesine, tüm Katolik dünyasına ve Vatikan Devleti’ne başsağlığı diliyorum” dedi.

Trump: Huzur içinde uyu

ABD Başkanı Donald Trump, göç, etraf ve insan hakları konusunda vakit zaman karşıt düştüğü Papa’nın vefatıyla ilgili Truth Social platformundan paylaşım yaparak “Huzur içinde yat Papa Francis. İlah onu ve onu seven herkesi korusun” dedi.

Putin: Hümanizmin savunucusu

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, müteveffa Papa’yı “hümanizm ve adaletin” bir “savunucusu” olarak niteleyerk Ortodoks ve Katolik Kiliseleri ortasındaki diyaloğu teşvik etme gayretlerini övdü.

Zelenski: Yastayız

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Katolik manevî önderin “Ukrayna’da barış ve Ukraynalılar için dua ettiğini” belirterek “Katolikler ve tüm Hıristiyanlarla birlikte yas tutuyoruz” dedi.

Abbas: Dostumuzu kaybettik

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, “Filistin halkının sadık bir dostunu kaybettik” dedi.

Herzog: Diyalog taraftarıydı

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Papa’nın vefatıyla ilgili “Kendisi haklı olarak Yahudi dünyasıyla güçlü bağlar kurmanın ve daha fazla anlayış ve karşılıklı hürmete giden bir yol olarak dinler ortası diyaloğu ilerletmenin büyük ehemmiyet taşıdığını düşünüyordu” açıklamasında bulundu.

YENİ PAPA NASIL SEÇİLECEK: GÖZLER SİSTİNE ŞAPELİ’NİN BACASINDA OLACAK

Vatikan tarafından cenaze merasiminin nasıl yapılacağı şimdi duyurulmasa da Papa Françesko’nun tabutunun önümüzdeki günlerde otopsinin akabinde halkın ziyaretine açılması bekleniyor. Françesko’nun isteği doğrultusunda, gömülme yerinin Roma’daki Santa Maria Maggiore Bazilikası olması bekleniyor. Cenazeyle birlikte Katolik Kilisesi’nde dokuz günlük yas ilan ediliyor ve yasın akabinde yeni papanın seçileceği ‘konklav’ süreci başlıyor.

GAZETE, TELEFON YASAK

– ‘Konklav’ için 80 yaşın altındaki tüm kardinal seçmenler dünyanın dört bir yanından Vatikan’a, Sistine Şapeli’ne çağırılıyor. Şapelin kapıları kapatılıp dış dünyayla tüm bağlantı kesiliyor; telefonlar kaldırılıyor ve gazete, televizyon, mektup yahut bildiriye müsaade verilmiyor.

– “Herhangi bir Katolik erkek” teknik olarak papa olmaya uygun olsa da pratikte bu misyonu her vakit bir kardinal üstlendi. Şu anda dünya çapında 253 kardinal var, lakin 80 yaş üstü olanlar hariç tutulduğundan, sadece 135’i konklavda oy kullanmaya ve seçilmeye uygun.

BEYAZ DUMANLA İLAN

– Adaylardan biri üçte iki çoğunluğu elde edene kadar her gün sabah ve öğlenden sonra oylamalar yapılıyor. Oylamanın sonucunu, şapel bacasından çıkan duman rengi belirliyor: Siyah duman, Papa’nın seçilemediğini, beyaz duman ise yeni papanın seçildiğini haber veriyor.