ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski ile cuma günü Oval Ofis’te giriştiği münakaşadan sonra dün Ukrayna’ya yapılan tüm askeri yardımları durdurma buyruğu verdi. Amerikan medyasına bilgi veren bir Beyaz Saray yetkilisi, “Başkan, barışa odaklandığı konusunda net açıklamalar yaptı. Ortaklarımızın da bu amaca bağlı olması gerekiyor. Bu yardımların bir tahlile katkı sağladığından emin olmak için tüm yardımları duraklatıyor ve gözden geçiriyoruz” dedi.
TÜM SEVKİYATLAR DURDU
Trump’ın buyruğuyla, gönderilmesi planlanan ve şu an sevkiyatta olan tüm silahların ve askeri yardımların durdurulduğu belirtildi. Buna nazaran halihazırda Polonya’dan Ukrayna’ya sevk edilmesi beklenen yardımlar da Ukrayna ordusuna teslim edilmeyecek. Eski Lider Joe Biden, misyonunun son birkaç ayında Ukrayna’ya dört farklı yardım paketi açıklamış, toplamda 3 milyar dolarlık silah, Ukrayna’ya gönderilmek üzere tahsis edilmişti. ABD medyasına konuşan yetkiliye nazaran, Ukrayna’ya şu ana kadar taahhüt edilen silahların yaklaşık yüzde 90’ı teslim edilmiş durumda. New York Times gazetesine nazaran ise Trump’ın durdurma buyruğu 1 milyar dolarlık sevkiyatı kapsıyor. Karar, mühimmat, araç ve öbür ekipman teslimatlarını kapsıyor. Bu ortada Amerikan medyası dün gece, ABD ve Ukrayna’nın, bedelli mineraller muahedesini imzalamak üzere olduğunu yazdı.
KİEV’E BASKI STRATEJİSİ
Beyaz Saray’dan yetkililer, Amerikan medyasına yaptıkları açıklamalarda, bu kararın direkt Zelenski’nin geçen hafta ortaya koyduğu “kötü davranışından ötürü” bir cevap niteliğinde olduğunu söylüyor. Atağın bir baskı aracı olarak kullanıldığını kabul eden yetkililer, şayet Zelenski savaşı sona erdirmek için müzakerelere yeni bir taahhüt gösterirse bu buyruğun kaldırılabileceğini belirtti.
ZELENSKİ ‘PİŞMANLIK’ BELİRTTİ
Trump’ın çarpıcı kararından saatler sonra Zelenski, X’te paylaştığı iletide ortayı düzeltmeye çalıştı. “Ekibim ve ben, kalıcı bir barış sağlamak için Lider Trump’ın güçlü liderliği altında çalışmaya hazırız. Madenler ve güvenlik muahedesine gelince, Ukrayna bu muahedeyi her an ve her formatta imzalamaya hazır. Bu muahedeyi daha fazla güvenlik ve sağlam güvenlik garantilerine yönelik bir adım olarak görüyor ve tesirli bir formda işleyeceğini umuyorum” diyen Zelenski ayrıyeten, cuma günü Oval Ofis’teki görüşmede yaşananların “pişmanlık verici” olduğunu söyledi ve şöyle ekledi: “Artık işleri yoluna koyma zamanı. Gelecekteki iş birliği ve bağlantının yapan olmasını istiyoruz.”
‘MİNNETTAR OLMASI LAZIM’
Pazartesi günü Beyaz Saray’da bir yatırım duyurusu yaptığı basın toplantısı sırasında Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski hakkında yorumlarda bulunan ABD Lideri Trump, “Zelenski’nin daha minnettar olması lazım” dedi. “Bu ülke onların uygun günde makus günde yanında oldu. Onlara Avrupa’dan çok daha fazlasını verdik” diyen Trump, ABD’nin 46’ncı Başkanı Joe Biden’ın “ahmakça ve aptalca” Ukrayna’ya 350 milyar dolar verdiğini tezini yineleyerek, o parayla tüm ABD donanmasını yine inşa edebileceklerini öne sürdü. Bu kelamların üzerine Zelenski, dün paylaştığı bildirisinde “Amerika’nın Ukrayna’nın egemenliğini ve bağımsızlığını müdafaası için yaptıklarını hakikaten çok bedelli buluyoruz. Lider Trump’ın Ukrayna’ya Javelin füzeleri sağladığında her şeyin nasıl değiştiğini unutmadık. Bunun için minnettarız” dedi.
UZMANLAR NE DİYOR
Amerikalı analistlere nazaran Ukrayna, kendi silah üretimi ve Avrupa’dan gelen silah sevkiyatları sayesinde Trump’ın ambargosuna birkaç ay dayanabilir. Şayet Amerikan yardımlarındaki duraklama uzarsa, Ukrayna’nın gelişmiş hava savunma sistemleri, karadan karaya balistik füzeler ve uzun menzilli roketler üzere kritik silahlarını kaybedeceği konuşuluyor. Zelenski, konusu her geçtiğinde ABD’nin yardımları kesmesinin yıkıcı bir darbe olacağını belirtmişti.
ABD’NİN HİSSESİ YÜZDE 30
Geçen ay yaptığı açıklamada “ABD’nin Ukrayna’nın savunma kapasitesine ve güvenliğine katkısı şu anda yaklaşık yüzde 30 seviyesinde” diyen Zelenski, bu oranı küçümsemiyor. “Bu kritik yüzde 30 olmadan başımıza neler geleceğini iddia edebilirsiniz” ifadelerini kullanan Ukrayna lideri, ABD’den gelen desteğin hayati kıymetinin farkında.
UKRAYNA DAYANIR MI
ABD Başkanı Trump’ın Ukrayna’ya silah akışını durdurması üzerine Kiev alternatif silah kaynakları için ‘B’ planı yapmaya çalışıyor. Harika toplanan Ukrayna parlamentosu Rada, yeni silahları nereden temin edebileceğini görüşmeye başladı.
Savunma Komitesi üyesi Fyodor Venislavski “Ukrayna’nın elinde şu an mevcut silahlar ABD dayanağı olmasa bile Rusları 5-6 ay frenlememiz için kâfi olacak. Tabi söylediklerimden ıstırap çekmeyeceğiz manası çıkmıyor. Genelde Amerikan malı hava savunma sistemleri eksikliği yüzünden Ruslar kent ve kasabalarımızı daha kolay vurabilir hale gelecek. Cephe sınırında Rusları zaptetme konusunda da sorun yaşanacak. Karadan karaya yahut havadan karaya atılan 200 km ötesi uzun menzilli füzeler tükeneceği için taarruzları zayıflatamayacağız. Artık eksik olan silahları “B” planıyla nereden temin edebileceğimizi araştırmaya başladık” açıklamasını yaptı.
RUSYA MEMNUM
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov mevzuyla igili, “Son saatlerde ABD’nin Ukrayna’ya silah sevkıyatını süreksiz olarak dondurduğu bilgisi farklı kaynaklardan bize kadar ulaştı. ABD sahiden pratikte bu adımı attıysa Ukrayna idaresini barış masasına oturtmak için ikna edilmesi hızlanır” dedi. Ukrayna’nın Amerikan silahları olmaksızın ne kadar dayanabileceği sorusuna Peskov, “Bilindiği üzere Ukrayna’ya yalnızca ABD silah vermiyor. Son günlerde Avrupa ülkeleri silah takviyesini arttırmanın yolunu aradıklarını ilan etmeye başladı. Avrupa ülkeleri de bu halinden vazgeçerse savaşın sonu yaklaşmış olur” cevabını verdi. Rusya Savunma Bakanlığına yakınlığı ile bilinen askeri yorumcular da Amerikan silahları olmaksızın Ukrayna’nın lakin 2-3 ay direnebileceğini lisana getirmeye başladı.