İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne yönelik ölümcül taarruzları sürerken idare takımından “işgal ve ilhak” iletileri gelmeye devam ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze Şeridi’ndeki ataklarını ve işgali büsbütün sona erdirecek bir muahedeyi kabul etmeyeceklerini belirtti. Temel hedeflerinin ABD Başkanı Donald Trump’ın “Gazzelileri sürgün planının uygulanması” olduğunu yineleyen İsrail lideri, Hamas’ın, “Gazze’de kalıcı ateşkes ve işgalin sona ermesi” taleplerini reddettiklerini ve atakların süreceğini söyledi.
‘TAMAMEN İŞGAL EDELİM’
Daha evvel tekraren Trump’ın sürgün planının uygulama basamağına geçmesi için harekete geçtiğini açıklayan, Netanyahu’nun koalisyon ortaklarından aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise “Gerekirse askeri idare korkusu olmadan Gazze Şeridi’nin büsbütün işgaline hakikat ilerlemeliyiz” açıklamasında bulundu. İsrail Savunma Bakanı Israel Katz da bu ay başında ordunun Gazze’deki operasyonunu genişleteceğini ve “büyük bir bölgede yaşayan sivillerin istekli göçe teşvik edileceğini” söylemişti.
GAZZE’YE DÖNÜŞE HAZIRLAR
Tel Aviv’den gelen açıklama ve iletiler, halihazırda işgal altındaki Batı Şeria’da ele geçirdikleri yerleri günden güne genişleten yasadışı Yahudi yerleşimcilerin “Gazze’ye dönüş” umutlarını arttırıyor. İsrail basınında yasadışı Yahudi yerleşimcilerin, “Gazze Şeridi’ne dönüş” için hazır beklediği istikametinde haberler çıkmaya devam ediyor. Son olarak Musevilerin Hamursuz Bayramı’nı kutlamak için Gazze hududunda kamp kuran yerleşimci örgütü Nachala’dan aktivist Arbel Zak, 7 Ekim 2023’ten bu yana Batı Şeria’da yaklaşık 80 yerleşim yeri kurulduğuna dikkat çekerek bir sonraki maksadının Gazze olduğunu söyledi. Nachala’nın kurucusu Daniella Weiss, daha evvel pek çok ailenin Gazze’ye yerleşmek için hazırlıklarını tamamladıklarını ve ilhakı beklediklerini açıklamıştı.
SAVAŞ BİTERSE BAŞI BELADA
İsrail’in başbakanlık koltuğunda en uzun müddet oturan isim olan Netanyahu’nun kendi siyasi bekası için savaşı bitirmekten kaçındığı bedellendiriliyor. Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlayan ve hükümetin yargıç atamalarında daha fazla kelam sahibi olmasını sağlayan bir dizi ıslahatı hayata geçiren İsrail başkanının 7 Ekim 2023’teki güvenlik zaafiyetleriyle ilgili muhtemel bir soruşturmayı önlemek ve hakkındaki yolsuzluk suçlamalarından kurtulmak için çabaladığı düşünülüyor. Gerçekten ordu üzerindeki denetimini de arttırmaya çalışan Netanyahu, savaştaki maksatlarını ve plansız hareket etmesini eleştiren Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Genelkurmay Lideri Herzi Halevi’yle yollarını ayırmıştı. Netanyahu, son olarak “kendisini kurtarmak için rehineleri feda ettiği” tenkidinde bulunan iç istihbarat teşkilatı Şin Bet’in yöneticisi Ronen Bar’ı kovdu; bu atağının anayasaya muhalif olduğunu ilan eden Başsavcı Gali Baharav-Miara’yı ise vazifeden aldı. Geçen ay yapılan ankete nazaran İsraillilerin yüzde 70’i “Netanyahu’nun artık ya da savaştan sonra istifa etmesi gerektiğini” düşünüyor.
SAĞLIKÇILARIN ÖLDÜRÜLMESİYLE İLGİLİ BİR GÖZALTI
İsrail ordusu, Refah’ta 23 Mart’ta Gazze’deki yaralılara yardıma giden 15 sıhhat çalışanının katledilerek cesetlerinin gizlice gömülmesiyle ilgili bir kumandanı misyondan aldı. İsrail ordusu katliamla ilgili yayınladığı raporda misyondan almanın “mesleki yanılgılar, buyrukların ihlali ve olayın tam olarak rapor edilmemesi” nedeniyle yapıldığını öne sürerek, askerlerin olay sırasında “rastgele ateş” açmadığı, açılan ateşin “somut bir düşman tehdidi” algılaması sonucu oluştuğunu sav etti. Katliamın sorumluluğu nedeniyle bir komutanın da uyarılacağı belirtildi.
ARABULUCULAR ÇIKIŞ ARIYOR
ABD, Mısır ve Katar arabulucuğunda imzalanan ateşkes muahedesini tek taraflı bozan İsrail, 19 Mart’tan beri Gazze Şeridi’ne hava ve karadan operasyonlarını sürdürüyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın “Filistinlileri Gazze’den sürme” planı doğrultusunda hareket ettiğini saklamayan Tel Aviv idaresi, kalıcı barışla sonuçlanacak bir müzakere sürecine yanaşmıyor. Hamas son olarak 7 Ekim 2023’ten bu yana devam eden savaşı büsbütün sona erdirecek kapsamlı bir muahede imzalanmasını isteyerek İsrail’in 45 günlük süreksiz ateşkes teklifini reddetti. Trump’ın önümüzdeki ay planlanan Ortadoğu çeşidi öncesinde tarafların zıt konumlarıyla ateşkes umudu neredeyse büsbütün sönmüş durumda. Şarku’l Avsat’a konuşan siyasi analistler, arabulucuların İsrail’e kalıcı ateşkes için baskı yapmakla, Hamas’a süreksiz ateşkesi kabul etmesi karşılığında garantiler sağlamak ortasında seçim yapacağını belirtiyor.
KATAR: YORULDUK
Arabulucu Katar ismine başmüzakereci Muhammed El-Huleyfi, AFP haber ajansına verdiği röportajda “Gazze’deki ateşkes görüşmelerinin yavaş ilerlemesinden ötürü hayal kırıklığı yaşadıklarını” belirtti. “Kesinlikle sürecin yavaş ilerlemesinden ötürü hayal kırıklığı yaşıyoruz. Bu acil bir sorun. Her geçen gün askeri operasyon devam ettikçe hayatlar tehlikede” diyen El Huleyfi, “tarafları Ocak’ta onaylanan muahedeyi canlandırmaya ikna için” çalışmaya devam edeceklerini söyledi.
MISIR ABD KISKACINDA
Bir öbür arabulucu Mısır’ın eforları ise ABD ile yürütmek zorunda olduğu istikrar oyunu sebebiyle zora giriyor. Kahire idaresi, 1979’da İsrail’le yaptığı barış muahedesinin mirası olarak her yıl ABD’den 1.3 milyar dolar askeri yardım alıyor; ayrıyeten IMF finansmanı ve Dünya Bankası aracılığıyla milyarlarca dolarlık dayanak sağlanıyor. Diğer yandan ABD Başkanı Trump, Gazze’den sürülen Filistinlileri almaması durumunda Mısır’ı “mali yardımları kesmekle” tehdit etti. Kahire idaresi sürgün planına alternatif bir teklifle karşılık verse de Devlet Başkanı es Sisi’nin, doğrudan Trump’ı eleştirmemesi bu tehdidi ciddiye aldığı tarafında yorumlanıyor.