Mutfakta tencere savaşları! Şimdiki yeni akım slow cooker’lar | Son teknolojilerle üretilmiş ürünler tencerelerin yapamadığı neyi yapıyor?
Mutfak teknolojileri daima gelişiyor ve yeni trendler ortaya çıkıyor. Son yıllarda popülerlik kazanan airfryer’lar, sağlıklı pişirme usulleriyle dikkat çekerken, artık de slow cooker’lar ön plana çıkmaya başladı. Airfryer’lar süratli ve az yağlı pişirme teknikleriyle kalp dostu tarifler sunarken, slow cooker’lar ise düşük ısıda uzun müddetli pişirme tekniğiyle yemeğin lezzetini artırıyor ve besin kıymetlerini koruyor. Sağlıklı hayat trendleri doğrultusunda, her iki aygıt da mutfaklarda vazgeçilmezi haline geldi.
Peki evvelden kullandığımız tencerelerin nesi var? Neden bu teknolojilere muhtaçlık duyuluyor?Hangisi daha sağlıklı? Avantajları ve dezavantajları nedir? Düdüklü tencere ve çelik tencereler hepsini döver mi?İç Hastalıkları uzmanı Uzman Dr. Aytaç Karadağ ile yeni mutfak trendlerini mercek altına aldık.
Öncelikle birkaç yıldır ismini duymaya başladığımız ‘Air fryer’ ve ‘Slow cooker teknolojilerine bir göz atalım.
AİRFRYER
Airfryer’lar sıcak havanın bir fan yardımıyla yiyeceklerin etrafında dolaşması ile daha az yağ, daha az güç ve daha az vakit kullanarak pişirmeyi amaçlayan, yağsız ve sağlıklı olmaları, yağ sarfiyatı olmaması nedeniyle birebir vakitte çevreci olan mutfak aletidir.
SLOW COOKER
Düşük ısıda ve uzun saatler içinde yemeğin pişmesini sağlayan slow cooker eserler, klasik fırında yahut ocakta pişirmeye alternatif olarak karşımıza çıkıyor. Bu aletlerde yemekler kendi suyunda piştiği için yemek lezzetini koruyor ve daha aromatik bir tat ortaya çıkarıyor, yavaş yavaş piştiğinden ötürü daha yumuşak oluyor ve besin pahasını koruyor.
Bu iki aygıtın farklı pişirme formüllerinin sıhhat üzerindeki tesirleri neler?
Günümüz mutfaklarında sıkça karşılaşılan iki pişirme aracı olan air fryer ve slow cooker’ların sağlıklı yemek hazırlama teknikleri sunduğunu lakin, bu aygıtların sıhhat üzerindeki tesirleri derinlemesine incelendiğinde, slow cooker’ın bariz avantajlar sunduğunun ortaya konduğunu belirten Aytaç Karadağ, bu iki pişirme yolu ortasındaki sıhhat açısından değerli farkları anlattı:
Aytaç Karadağ, slow cooker’ın sıhhat açısından avantajlarını şöyle sıraladı:
Düşük ısıda pişirme:
• Besin kıymeti muhafaza: Yavaş pişirme sistemi, yiyeceklerin besin kıymetlerini daha uygun korur zira düşük ısıda uzun mühlet pişirildiğinde vitamin ve mineraller daha az kayba uğrar.
• Ziyanlı bileşiklerin azalması: Airfryer üzere yüksek sıcaklıklarda pişirme, birtakım ziyanlı bileşiklerin (örneğin akrilamid) oluşmasına neden olabilir. Slow cooker’da düşük ısı kullanıldığı için bu riskler azalır.Doğal tatların öne çıkması:
• Uzun vadeli pişirme: Malzemelerin doğal tat ve aromalarının yeterlice ortaya çıkmasına müsaade verir. Bu sayede daha az tuz, sos kullanımını, işlenmiş katkı unsurlarını azaltabiliriz.
Daha az yağ:
• Yağlı etler slow cooker’da pişirildiğinde, fazla yağın eriyip yemeğin dışına çıkması kolaylaşır. Bu da yemeğin daha az yağlı ve münasebetiyle daha sağlıklı olmasını sağlar.
Kolay ve sağlıklı yemekler: Taze sebzeler ve baklagiller üzere sağlıklı gereçlerin airfryer üzere yüksek ısılarda pişmesi sıhhat açısından uygun değildir; tıpkı vakitte bu tıp sebzeler bu formda pişmeye de müsait değildir. Bu tıp sağlıklı sebzeler slow cookerde pişmeye daha uygundur.
Slow Cooker’ın dezavantajları:
Karadağ, Slow Cooker’ların en büyük dejavantajı olarak uzun pişirme mühletleri, sonlu çeşitlilikte yemek yapma imkanı ve birtakım yemekler için uygun olmamasının sayılabileceğini söyledi ve ekledi:“Lezzet ve doku denetiminin sıkıntı olması da bir dezavantaj olarak algılanabilir. Pişirme sırasında yemeğin tadını ve dokusunu ayarlamak güç olabilir. Bilhassa baharatların ve tuzun istikrarı bazen istediğiniz üzere olmayabilir.”
ABD’de yaşayan 3 farklı ailenin hayatları ve büyümelerini anlatan ‘This Is Us’ isimli bir dizide bir gece slow cooker’ın arızalanması nedeniyle meskende yangın çıkmıştı. Bu yangın bir aile trajedisine yol açıyor ve baba hayatını kaybediyor. Bu sahnenin akabinde, dizide ismi geçen marka açıklama yaparak bu cins arızaların gerçek hayatta az olduğunu ve aygıtlarının inançlı olduğunu belirtmişti.
Bu tıp olaylar, konutta kullanılan bu usul aygıtların güvenliği konusunda farkındalık yaratmak ismine kıymetli olsa da, gerçek hayatta bu tıp kazalar çoğunlukla kullanıcı yanlışlarından kaynaklanıyor. Tıpkı cep telefonlarının ya da robot süpürgelerin şarjda bırakılıp patlamasına neden olmak gibi…
Slow Cooker’lar da airfryer’lar üzere elektrikle çalışıyor. Rastgele bir kazaya sebebiyet verebilir mi?
Aytaç Karadağ, pişiricinin kendinden kaynaklı olmasa da elektrik kaçağı, sigorta atması ya da hasarlı kablolar nedeniyle kazaların yaşanabileceğini lakin bunun kullanıcı yanlışı kaynaklı olacağını, ya da buhar yanığı üzere dikkatsizlik nedeniyle muhtemel kazaların yaşanabileceğini söyledi.
Peki, air fryer’a kıyasla slow cooker’ların hangi güçlü istikametleri öne çıkar?
Yavaş ve denetimli pişirme: Air fryer yüksek sıcaklık ile süratli sonuç verirken, slow cooker yavaşça pişirip besinlerin ve tatların korunmasını sağlar.
• Daha az kuruma: Slow cooker, yiyecekleri sulu ve nemli fiyat, bu da bilhassa etlerde doku kaybının önüne geçer. Air fryer ise yüksek sıcaklık nedeniyle kimi yiyecekleri kurutabilir.
• Daha geniş pişirme yelpazesi: Çorbalar, güveçler, baklagiller üzere besin kıymeti yüksek yemekler slow cooker ile rahatça ve besleyici biçimde pişirilebilir.
Geleneksel pişime yollarımızı de göz önünde bulundurursak hangi pişirme yolu daha inançlı ve sağlıklı?
Çocukluğunda, gençliğinde sıhhat farkındalığı olmayan ve kaybedilmiş bir jenerasyonun ferdi olarak en azından çocuklarımızı daha sağlıklı yetiştirebilmek için birden fazla pişirici alternatifimiz olduğunu söyleyen Karadağ, en sağlıklı pişiricileri şöyle sıraladı:
1. Düdüklü Tencere
2. Slow Cooker (Yavaş Pişirici)
3. Buharda Pişirici
4. Çelik Tencere/Tava
5. Cam
6. Döküm Tencere/Tava
En uygun pişirici materyalleri:
1. Döküm
2. Çelik
3. Cam
4. Paslanmaz Çelik
Karadağ, bu pişiricilerin düşük sıcaklıklarda pişirme, besin bedellerinin korunması ve inançlı kullanım üzere sıhhat konusunda değerli avantajlarla ön plana çıktığının altını çizdi.
Mutfaktaki pişiricilerimizi en sağlıklıdan sıhhatsiz olana kadar sıralayacak olursak burada 2 farklı kıstas kelam konusu olacağını vurgulayan Karadağ, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu kıstasların birincisi pişiricinin yapıldığı gerecin doğallığı ve insan sıhhatine ziyanlı bileşen içerip içermediği ikincisi ise yüksek ısıda pişirip besinleri bedenin tanımadığı kanserojen bileşenler haline dönüştürüp dönüştürmediği.”
Buna nazaran en sağlıklıdan sağlıksıza yanlışsız bir sıralama yapılacak olursa;
1. Buharda pişirici
• Yağsız olduğu için kalp sıhhati için en yararlı teknik
• Sıvı kullanmadan, buhar yoluyla sağlıklı pişirme sağlar.
• Besin bedellerinin en âlâ korunduğu yoldur.
2. Döküm tencere/tava:
• Doğal, kimyasal içermeyen bir gereçtir.
• Besin kıymetlerini korur ve sağlıklı pişirme sunar.
3. Çelik tencere/tava:
• Sağlıklı ve güçlü bir materyaldir.
• Besin kıymetlerini âlâ korur.
4. Cam kap:
• Rastgele bir kimyasal içermez.
• Besin kıymetlerini korur.
5. Düdüklü tencere:
• Yüksek basınç altında, sağlıklı pişirme sağlar.
• Besin kıymetlerinin korunmasına yardımcı olur.
6. Slow cooker (Yavaş pişirici):
• Çoklukla seramik yahut metal gereçten yapılır.
• Sağlıklı pişirmeye uygundur.
7. Bakır tencere
• Kalaylanmadığı taktirde besinlere geçişi ve bedende birikimi sözkonusu
8. Alüminyum tepsi, kazan, çaydanlık
• Ağır metal birikim riski
9. Teflon/granit kaplı tencere/tava:
• Kimyasal içeriği nedeniyle sıhhatsiz bir seçenektir.
• Bilhassa yüksek ısılarda ziyanlı hususlar salabilir.
10. Air fryer (Hava fritözü):
• Çoklukla teflon kaplı olduğundan sıhhatsiz olabilir.
• Yüksek sıcaklıklarda çalıştığı için dikkat edilmesi gerekir.
11. Mangal/barbekü:
• Açık ateşte pişirme nedeniyle sağlıklı değildir.
• Kanserojen husus oluşumu riski vardır.
Son moda eserler en çok da yıllardır kullandığımız düdüklü tencerelere benziyor. Düdüklülerin avantajlarından biraz bahsedebilir misiniz?
Düdüklü tencerenin düşük ısıda besinlerin besin bedelini koruduğu için sağlıklı ve inançlı bir pişirme alternatifi olarak değerlendirilebileceğini söyleyen Aytaç Karadağ, düdüklü tencerenin avantajlarına dair şunları söyledi:
Sıcaklık Denetimi:
• Düdüklü tencere, yüksek basınç altında pişirme yaparak, besinleri düşük sıcaklıklarda (100-120°C) pişirir.
Kapalı pişirme sistemi:
• Düdüklü tencere, besinleri kapalı bir ortamda pişirir.
• Bu, besinlerin etrafa sıçrama yahut dağılma riskini minimize eder.
Besin kıymetlerinin korunması:
• Düşük sıcaklıklarda ve kapalı ortamda pişirme, besin kıymetlerinin daha düzgün korunmasını sağlar.
