Moskova-Washington hattında ‘İlk onlar arasın’ çekişmesi

Üçüncü yılını doldurmaya gün sayan Ukrayna’daki kanlı ve yıkıcı savaşı sona erdirmek için kararlı olduklarını lisana getiren ABD ve Rusya önderleri Donald Trump ile Vladimir Putin ortasında artık de, “Savaşı ele alacağımız tepe için birinci adımı hangimiz atmalı” tartışması başladı. ABD’de geçen pazartesi misyona başlayan Lider Trump, “Putin benimle görüşmek istiyor. Ben de bir an evvel onunla bu anlamsız savaşı ele almak ve bitirmek için sabırsızlanıyorum” derken, Rusya lideri Putin de, “ABD yeni idaresiyle bir an evvel temasa geçilmesinden yanayım. İkimiz oturup sakin bir ortamda Ukrayna ihtilafını günümüz gerçekleri ışığında ele almalıyız. Karşı taraftan sinyal bekliyoruz” açıklamasını yaptı.

GERİ ADIM ÇEKİNCESİ

Son günlerde her iki ülke lideri görüşmek için can attıklarını lisana getirmesine karşın ne Putin ne de Trump karşı tarafı birinci arayan taraf olmak istemiyor. Siyasi gözlemciler ABD Başkanı Trump’ın savaşı 24 Şubat 2022’de başlatanın Putin olmasından ötürü birinci adımı onun atmasını beklediğini söylüyor. Lakin bu istikamette birinci harekete geçen kişi birebir vakitte “ilk geri adım atan” olacak. Trump’ın Putin’i araması durumunda ABD ismine Ukrayna savaşının çıkmasında kabahati bulunduğunu kabul etmiş olacak. Böylelikle Rusya masaya kendi taleplerini koyna imkânını elde etmiş olacak.

EKONOMİK YÜKÜMLÜLÜK

Rusya lideri Putin de Trump’ı birinci arayan olmak istemiyor. Rusya tezlerine nazaran Ukrayna krizinin patlak vermesinde başta ABD olmak üzere müşterek Batı sorumlu. 2014 yılında Kiev’deki “Maydan” ihtilaliyle Batı’nın Rusya’yı gaye alan savaşı başlattığı görüşünde. Şayet Putin birinci aramayı yaparsa ABD tezlerini kabul etmiş olacak. Rusya, savaşı başlatan taraf olarak yüz binlerce can kaybının yanı sıra yüzlerce milyar dolarlık yıkımın da sorumlusu olacak. Bağımsız iktisat uzmanlarına nazaran Rusya’nın yaklaşık üç yıl evvel Ukrayna’ya fiilen saldırmasıyla başlayan savaşın günümüz faturası 930 milyar dolar civarında. Rusya’daki Putin idaresi bu acı faturayı savaş tazminatı olarak ödememek için hiçbir vakit barış arayan birinci taraf olmayacak.

ARABULUCU FORMÜLÜ

ABD-Rusya başkanları ortasındaki birinci kim aramalı polemiği bu hal devam ederse Ukrayna savaşını sonlandırma tepesi sürüncemede kalabilir. Bu durumda arabulucu formülü gündeme gelebilir. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres yahut Ukrayna savaşının birinci gününden bu yana arabuluculuk gayretlerinde bulunan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarih ve yer belirleyerek Trump ile Putin’e tepe daveti gönderebilir.