Geçtiğimiz hafta Chicago’da düzenlenen Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği’nin konferansında yapılan bir sunumda, metforminin, kolon kanseri hücreleriyle nasıl etkileşime girdiği ve tedaviye katkı sağlama potansiyeli hakkında yeni bilgiler paylaşıldı.
Şu anki araştırmalar, ilacın kolon kanserinin tedavisinde tamamlayıcı bir tedavi olarak yer alabileceği fikrini gündeme getiriyor. Ohio Eyalet Üniversitesi’nden Holli Loomans-Kropp’un liderliğindeki araştırma takımı, metforminin, bilhassa mutasyona uğramış bir KRAS geninin neden olduğu ve tedavisi epey güç olan kolon kanseri çeşitleri üzerinde nasıl tesirli olabileceğini inceliyor. KRAS, kanserin gelişiminde kritik bir rol oynayan ve tedavi edilmesi en sıkıntı genlerden biri olarak biliniyor.
DİĞER TEDAVİ FORMÜLLERİYLE BİRLEŞTİRİLDİĞİNDE YARARLI OLABİLİR
Metformin, bedenin şekeri sürece biçimini değiştirdiği için diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılıyor. Lakin bu yeni araştırmalar, ilacın kanser hücrelerinin büyümesini engellemeye yardımcı olup olamayacağını araştırıyor. Loomans-Kropp, metforminin tek başına kanseri tedavi etmeye kâfi olmayacağını, fakat öteki tedavi metotlarıyla birleştirildiğinde yararlı olabileceğini belirtiyor. Bu bulgular, metforminin kanser tedavisinde bir ek olarak kullanılabileceği ihtimalini güçlendiriyor.
ÖNCEKİ ARAŞTIRMALAR, İLACI KULLANAN DİYABET HASTALARININ BİRTAKIM KANSERLERDE DAHA AZ ETKİLENDİĞİNİ GÖSTERDİ
Metforminin kanser tedavisindeki potansiyelini anlamak için daha evvelki araştırmalara bakmak da yararlı. Önceki çalışmalarda, metformin kullanan diyabet hastalarının kolon kanseri üzere kimi kanser çeşitlerinden daha düşük oranda etkilendikleri ve kanserin gelişimini engellemeye yardımcı olduğu öne sürülmüştü.
Bu yeni çalışma, metforminin yalnızca kanseri önlemekle kalmayıp, hastalık geliştikten sonra kanser hücreleriyle etkin bir biçimde savaşabilecek kadar tesirli olup olmayacağını sorguluyor. Araştırmacılar, bu bulgulara dayanarak, metforminin kolon kanseri tedavisinde potansiyel olarak değerli bir araç olabileceğini düşünüyorlar.
İLAÇ TÜM BUNLARI NASIL YAPIYOR?
Araştırmalara nazaran, metforminin, bedenin eski ve hasarlı hücreleri temizlemesine yardımcı olan otofaji sürecini teşvik edebileceği ve bu sayede kanser hücrelerinin güç muhtaçlığını engelleyebileceği umuluyor. Bedenin güç kullanımını değiştiren metformin, hücrelerin bölünme ve çoğalma süreçlerini de değiştirebilir.
Bu özellik, kanser tedavisinde kıymetli bir potansiyel taşıyor. Loomans-Kropp, “Metformin, hücrenin enerjiyi nasıl kullandığını yine yönlendirmek yahut değiştirmek için kullanılabilirse, bu da hücrenin nasıl bölündüğünü ve çoğaldığını değiştirirse, bu istismar edilebilecek bir sistem olabilir” diyor. Bu açıklama, metforminin kanser hücrelerinin güç tüketimini engelleyerek büyümelerini durdurma potansiyelini gösteriyor.
DÜŞÜK BİR MALİYETE SAHİP
Metformin, dünya çapında milyonlarca kişi tarafından yaygın olarak kullanılıyor. Patent müddeti dolmuş ve jenerik haliyle çok ucuz bir ilaç olan metformin, çoklukla hap başına yalnızca 10 ila 20 cent üzere düşük bir maliyete sahip. Bu, metforminin kanser tedavisinde kullanılabilirliğini artıran değerli bir faktör olarak görülüyor.
Bilim insanları, halihazırda güvenlik ve toksisite profilleri düzgün bilinen bu ilacın, potansiyel olarak kanser üzere öbür hastalıklarla gayret için yine kullanılıp kullanılmayacağını sorguluyorlar. Bu durum, metforminin kanser tedavisinde en büyük avantajlarından birini oluşturuyor zira öbür bir ilaçla tedaviye başlamak yerine, zati bilinen ve inançlı bir ilacın kullanılması, tedavi süreçlerini hızlandırabilir ve maliyetleri düşürebilir.
KALP VE BUNAMA HASTALIKLARININ ÖNLENMESİNDE DE ETKİLİ
Loomans-Kropp, metforminin bilhassa kalp hastalıkları ve bunama üzere yaşa bağlı hastalıkların önlenmesinde de umut verici olduğunu düşünüyor. Lakin, metforminin bu tıp hastalıklarla çabada ne kadar tesirli olabileceğini belirlemek için daha fazla araştırma ve deney yapılması gerektiğini belirtiyor.
Şu an için yapılan çalışmalar, metforminin bir hastalığı tedavi etmektense, daha çok hastalığın oluşumunu engellemeye yardımcı olabileceğine işaret ediyor. Bu da metforminin, yalnızca kanser üzere önemli hastalıklarla çabada değil, birebir vakitte yaşa bağlı sıhhat meselelerinin önlenmesinde de kıymetli bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
YAŞLANMA ZIDDI ÖZELLİKLERİ DE DİKKAT ÇEKİYOR
Metforminin yaşlanma aksisi özellikleri de son yıllarda bilim insanlarının ilgisini çekmeye başladı. Yaşlanma sürecinin biyolojik temelleri üzerine yapılan araştırmalar, metforminin bu süreci yavaşlatabileceğini öne sürüyor.
Ulusal Yaşlanma Enstitüsü’nde çalışan Dr. Nir Barzilai, metforminin, hücrelerin DNA’sını koruyarak yaşlanma sürecini yavaşlatma potansiyeline sahip olabileceğini söylüyor. Bununla birlikte, metforminin yaşlanma üzerine tesirlerini incelemek için yapılan çalışmalar, fareler üzerinde elde edilen datalarla sonlu kalmış durumda.
Ancak Dr. Rafael de Cabo’nun 2013’te yaptığı araştırma, düşük doz metforminin sağlıklı erkek farelerin ömrünü yaklaşık yüzde 5 oranında uzattığını göstermişti.
Kaliforniya’da yaşayan sinema imalcisi Marc Provissiero, metforminin kendisine daha enerjik hissetmesini ve kilo ile kan şekeri denetiminde başarılı olmasını sağladığını belirtiyor. Provissiero, metforminin bedenin güç kullanımını düzenleyerek sağlıklı bir ömür sürmesine yardımcı olduğunu düşünüyor.
YENİ ARAŞTIRMALAR YOLDA
Metforminin insan ömrünü uzatma konusundaki potansiyelini ortaya koyan bir dizi araştırma daha yapılması bekleniyor. Bunlardan en dikkat çekeni, ‘Metformin ile Yaşlanmayı Hedefleme’ (T.A.M.E.) isimli büyük çaplı bir çalışma.
Bu çalışma, metforminin kanser, kalp hastalıkları ve bunama üzere yaşa bağlı hastalıklar üzerindeki tesirlerini daha kapsamlı inceleyecek. Lakin, araştırmaların başlaması ve kesin sonuçların elde edilmesi yıllar alabilir. Sonuç olarak araştırmalar, bu ucuz ve yaygın kullanılan ilacın sıhhat alanında yeni bir periyodu başlatabileceğini gösteriyor.
Business Insider’ın ’20-cent ‘wonder drug’ is being studied as a colon-cancer-fighting supplement, and it looks promising’ ile New York Times’ın ‘Can Metformin Actually Slow the Aging Process?’ başlıklı haberlerinden derlenmiştir.
Fotoğraflar: iStock