İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) nedir, üyeleri kimler? İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ne zaman kuruldu?

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), 1969 yılında İslam dünyasının ortak çıkarlarını korumak ve üye devletler ortasında iş birliğini artırmak gayesiyle kurulan, memleketler arası hukukta hükmî kişiliğe sahip bir teşkilattır. 21 Ağustos 1969 tarihinde Mescid-i Aksa’nın kundaklanma teşebbüsü, İslam dünyasında büyük bir infiale yol açmış ve bu olay, İİT’nin kuruluş sürecini hızlandıran en kıymetli tetikleyici öge olmuştur. Fas’ın başşehri Rabat’ta 25 Eylül 1969 tarihinde düzenlenen birinci İslam Zirvesi’nde, İslam Konferansı Teşkilatı ismiyle kurulan örgüt, 2011 yılında Kazakistan’ın Astana kentinde gerçekleştirilen 38. Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda ismini İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirmiştir. Pekala, İİT’nin üyeleri kimlerdir, ne vakit kuruldu?

İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT) NEDİR?

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), İslam dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, üye devletler ortasında siyasi, ekonomik, kültürel ve bilimsel iş birliğini güçlendirmek gayesiyle 25 Eylül 1969 tarihinde kurulmuştur. Merkezi Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde bulunan teşkilat, 57 üye ülke ve 5 gözlemci ülkeyle faaliyetlerini sürdürüyor. İİT, İslam dünyasının ortak sesi olmayı hedefleyerek, memleketler arası barış ve ahengi desteklemek, Filistin problemi üzere kritik mevzularda Müslüman ülkelerin haklarını savunmak ve İslam’ın gerçek imajını korumak için çalışıyor. Teşkilat, BM ve Avrupa Birliği nezdinde daimi temsilciliğe sahip olup, resmi lisanları Arapça, İngilizce ve Fransızcadır. İİT’nin Genel Sekreterliği, 17 Kasım 2021 tarihinden itibaren Çadlı Hissein Brahim Taha tarafından yürütülüyor.

İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI NE VAKİT KURULDU?

İİT, 25 Eylül 1969 tarihinde Fas’ın Rabat kentinde düzenlenen birinci İslam Zirvesi’nde, İslam Konferansı Teşkilatı ismiyle kurulmuştur. Kuruluşun temel nedeni, 21 Ağustos 1969’da Mescid-i Aksa’nın Avustralyalı bir Hristiyan tarafından kundaklanma teşebbüsüyle İslam dünyasında yaşanan büyük reaksiyondur. Bu olay, Müslüman ülkeleri bir ortaya getirerek ortak bir çatı altında dayanışma gereksinimini ortaya koymuştur. Suudi Arabistan Hükümdarı Faysal Bin Abdülaziz’in öncülüğünde başlatılan süreç, Rabat Zirvesi’nde somutlaşmış ve teşkilat resmen kurulmuştur. 1972 yılında İİT Koşulu kabul edilerek örgütün maksatları ve yapısı resmiyet kazanmıştır. 2011 yılında ise teşkilatın ismi, Astana’daki 38. Dışişleri Bakanları Kurulu Toplantısı’nda İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirilmiştir.

İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN ÜYELERİ KİMLERDİR?

İİT’nin 57 üye ülkesi ve 5 gözlemci ülkesi bulunmaktadır. Üye ülkeler, çoğunlukla Müslüman nüfusa sahip devletlerden oluşur ve teşkilat, İslam dünyasının tüm coğrafyalarını temsil eder. İİT’ye üye ülkeler şunlardır:

Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Brunei Darüsselam, Burkina Faso, Cezayir, Cibuti, Çad, Endonezya, Fas, Fildişi Kıyısı, Filistin, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana, Irak, İran, Kamerun, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Komorlar, Kuveyt, Libya, Lübnan, Maldivler, Malezya, Mali, Mısır, Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Suudi Arabistan, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Umman, Ürdün, Yemen.

Not: Suriye’nin üyeliği, 2012 yılında iç savaş nedeniyle askıya alınmıştır.

Gözlemci Üyeler:

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (Kıbrıs Türk Devleti adıyla), Bosna-Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Tayland.

Türkiye, İİT’ye kuruluşundan bu yana üye olup, 24 Temmuz 2015 tarihinde Cidde’de Daimi Temsilcilik açmıştır. İİT, üye ülkeler ortasında dayanışmayı artırmak için nizamlı olarak İslam Tepesi ve Dışişleri Bakanları Kurulu toplantıları düzenler.