İran’dan İsrail ekonomisinin kalbine nokta atışı! Minimum harcama maksimum etki

İran, İsrail’in 13 Haziran’da başlattığı taarruzlara gayeli füze atakları ile karşılık verdi. İsrail’in gücünün temelini gaye alan İran, ekonomik ve finansal altyapıya yönelik operasyonunda Tel Aviv’deki borsa binasını vurdu.

İran, İsrail Kalkınma Şirketi’nin CEO’su ve ülkenin global tahvil satış operasyonunun mimarı Dani Naveh’in meskenini füzelerle gaye aldı.

Middle East Eye’da (MEE) yer alan yazıda, Naveh’in ekonomik teşebbüsleriyle İsrail, Ekim 2023’ten bu yana 1,7 milyar doları ABD kurumlarından olmak üzere 5 milyar doların üzerinde tahvil topladığı belirtildi. Bu tahviller, İsrail için can damarı olmuştu.

Politik iktisat uzmanı Ahmed Alqarout tarafından kaleme alınan yazıya nazaran, Tahran idaresi, Naveh’i ortadan kaldırarak İsrail’in borçlanma sisteminin en zayıf noktası olan yatırımcı itimadını yok etmek istedi. Lakin Naveh, meskeni İran’ın taarruzunda yıkılmasına karşın son anda hayatta kalmayı başardı.

This is a close-up video of the #Israel Stock Exchange building in #TelAviv after it was hit by #Iranian ballistic missiles launched by the #IRGC Aerospace Force.#OperationTruePromise3 #OperationRisingLion pic.twitter.com/AlmvInsiRi

— Babak Taghvaee – The Crisis Watch (@BabakTaghvaee1) June 19, 2025

İran’ın akınında hasar gören borsa binası

İran, Tel Aviv’in finans bölgesini vurmasının yanı sıra Hayfa’daki liman ve rafineri altyapısını füzelerle gaye aldı. Öbür yandan Tahran, başlattığı siber savaş ile de hem endüstriyel hem de sivil güç tedariki için kritik değere sahip bir rafineriyi etkisiz hale getirmeye çalıştı.

İran’ın akınları, sırf füze fırlatılması üzere gözükse de İsrail’in savaş iktisadının mali ve lojistik temellerini istikrarsızlaştırmayı amaçladı.

Savaş harcamalarının artmasıyla güç duruma düşen İsrail iktisadı, İran’ın düzenlediği taarruzlarla birlikte lojistik ve üretim zincirlerinde artan maliyetlerle de çaba etmek zorunda kaldı.

İran füzeleri İsrail’in liman kenti Haifa’ya düştü

DENİZCİLİKTEKİ AKSAMA BOĞAZINI SIKTI

İsrail iktisadına en büyük darbe, global denizcilik kesiminden geldi. 20 Haziran’da, dünyanın en büyük konteyner nakliye şirketi Maersk, İsrail’in Hayfa Limanı’na tüm gemi seferlerini askıya aldığını duyurdu.

İran füzeleri sonucu alınan karar, İsrail pazarının izole edilmesine neden oldu. İsrail’e giden sevkiyatların sigorta primleri, gemilerin bedelinin yüzde 1’ini aşınca İsrail’in denizcilikten elde ettiği iktisat fiilen ambargo altına girmiş oldu.

Maersk’in İsrail’in Akdeniz’e açılan kapısından vazgeçmesine neden olan kesinti, Husilerin Kızıldeniz’deki krizini gölgede bıraktı. İsrail’de, ithalat maliyetleri yükselişe geçerken stoklardaki açıkların artması kelam konusu hale geldi.

İran füzelerinin Hayfa’daki bir petrol rafinerisini vurmasının akabinde rafineriden dumanlar yükseldi

Maersk, ABD Başkanı Donald Trump’ın ateşkes kararını açıklamasının akabinde Hayfa Limanı’na yine sevkiyat gerçekleştireceklerini doğruladı.

MİNİMUM HARCAMA AZAMÎ ETKİ

İran ise 2 ila 3 milyar dolar ortasında iddia edilen füze maliyeti ile asgarî harcama yaptı ve azamî etkiyi elde etti.

Psikolojik caydırıcılığı bir silah olarak kullanan Tahran, yıllarca süren yaptırımların başaramadığını gerçeğe dönüştürdü. İran, İsrail iktisadının istikrarsız, savunmasız ve sürdürülemez hale nasıl gelebileceğini gösterdi.

Netanyahu hükümetinin iktisat siyasetlerine inancın sarsıldığı İsrail’de, birinci kere silah için değil nakit için yardım daveti yapıldı. Tel Aviv’in resmen ekonomik yardım talep etmesi, iktisatta yaşanan yorgunluğun itirafı olarak yorumlandı.

İran’dan Tel Aviv’e fırlatılan füze saldırısı sonrasında hasar gören bir bina

ABD’NİN PLANI NE?

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in uzun vadeli savaşı kaldıramayacağının farkındaydı. Trump şu anda, diplomasi ve ekonomik güç yoluyla Orta Doğu’daki hakimiyetini tekrar tesis etmek için çabalıyor.
Ateşkesin akabinde ABD, İran’ın daha fazla kar elde etmesini engellemeyi amaçlayan bir yaklaşım benimsedi.

ABD’nin stratejisi, askeri baskı yerine ekonomik kuşatma ve kurumsal çevreleme üzerine heyeti. İran’ın gücünü direkt çatışmayla değil, makul birlikleri ve finansal kısıtlamalarla zayıflatmayı hedefliyor. Bu yaklaşım, mevcut problemleri çözmekten çok “yönetmeye” odaklanıyor.