İran mı İsrail mi? Hangi ülkenin ordusu daha büyük? Hangi ülkenin silahları daha güçlü?
İran’ın da İsrail’in de başkasına karşı üstün olduğu alanlar mevcut. Bu nedenle her bir ögesi tek tek kıyaslamak gerekiyor.
İran’ın nüfusu İsrail’in nüfusunun dokuz katı. Münasebetiyle birinci bakışta İran ordusunun en azından insan gücü bağlamında İsrail ordusundan çok daha büyük olduğu söylenebilir.
Dünyanın dört bir yanındaki orduların askeri güçlerini karşılaştıran Küresel Firepower Index sitesinin datalarına nazaran, İran hem işçi manasında hem de kara ve deniz silahları manasında daha avantajlı. Fakat bu sayılar fotoğrafın tamamını yansıtmakta yetersiz kalıyor.
Washington merkezli bir niyet kuruluşu olan Stratejik ve Memleketler arası Çalışmalar Merkezi’nin Füze Savunma Projesi’nde (CSIS) araştırmacı olarak çalışan Shaan Shaikh, ekim ayında CBC’ye yaptığı açıklamada, “İsrail’in askeri teknolojisi İran’a kıyasla katiyetle daha gelişmiş durumda. Ellerinde çağdaş füzeler ve bombalarla donatılmış son teknoloji hava araçları var” tabirlerini kullandı.
İsrail’in hava savunmasının aktifliğine de dikkat çeken Shaikh, “Ama tahminen de en değerlisi İsrail’in başta ABD olmak üzere Avrupa ve Orta Doğu’daki güçlü ortaklıkları” diye konuştu.
Yine de tek tek sayılara bakalım…
İran’ın paramiliter gücü Besic
İRAN’IN ASKER SAYISI İSRAİL’DEN ÇOK YUKARIDA
İran’ın nüfusu 90 milyon civarındayken, İsrail için bu sayı 10 milyonla hudutlu. Varsayımlara nazaran, İsrail’in ordusunda 170 bin faal, 465 bin yedek askeri işçi bulunuyor. İran’ın komutasında ise 600 bin faal, 350 bin yedek çalışanın yanı sıra 220 bin paramiliter güç var.
Diğer yandan tekrar Küresel Firepower Index’e nazaran, İran tanklar, zırhlı araçlar ve ağır silahlar konusunda da sayısal üstünlüğe sahip.
YAPTIRIMLAR İRAN’IN ASKERİ DONANIMINI VURDU
Ancak Londra merkezli fikir kuruluşu Memleketler arası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü’nün (IISS) 2023 tarihli raporu, bu dataya temkinli yaklaşılması gerektiğini vurguluyor.
Rapora nazaran, çok uzun mühlet boyunca memleketler arası yaptırımların maksadı olan İran, gelişmiş yüksek teknolojiye sahip askeri donanımdan yoksun kalmış durumda. Rapora nazaran, “İran’ın klasik silahlı kuvvetleri bölge standartları bağlamında büyük olmakla birlikte, süratle modası geçmekte olan donanım envanteriyle boğuşuyor”.
F-35’ler İsrail’in hava gücünün en değerli ögelerinden biri
İRAN’IN UÇAKLARI ESKİ TEKNOLOJİ
Diğer yandan, İsrail’in avantajının açık olduğu ögelerden biri de dünyanın en gelişmiş hava kuvvetlerinden birine sahip olması.
İran Hava Kuvvetleri bünyesinde 37 bin işçi hizmet veriyor fakat akın uçaklarının sayısı daha hudutlu. Bu uçakların da kıymetli bir kısmını Rus jetleri ile 1979 tarihli İran İhtilali’nden evvel satın alınmış ABD uçakları oluşturuyor.
IISS’in raporuna nazaran, Tahran’ın elinde dokuz adet F-4 ve F-5 jetlerinden oluşan bir filo, birkaç adet F-7 ve F-14 ile Rus üretimi Sukhoi-24’lerden ve MiG-29’lardan oluşan bir filo bulunuyor.
İsrail’in hava kuvvetlerinin elinde ise ABD üretimi gelişmiş F-15’ler, F-16’lar ve F-35’ler var.
Shaikh, “Bu durum, bilhassa mümkün bir çatışmanın erken evrelerinde İsrail için büyük bir avantaj oluşturur. İran hala çok eski hava araçları kullanıyor” dedi.
Lübnan’ın güneyindeki Hizbullah ve Yemen’deki Husiler başta olmak üzere İran takviyeli kümelerin da İsrail’e yönelik taarruzlarda rol oynaması mümkün.
EN KIYMETLİ ÖGE FÜZELER
Bu noktada şu ayrıntının da altını çizmek gerek: İran ile İsrail ortasında 1.000 kilometreden fazla uzaklık var. (İki ülkeyi Irak ve Ürdün toprakları ayırıyor.) Hasebiyle İran’la İsrail ortasında bir kara saldırısı gerçekleşme mümkünlüğü hayli düşük. Bu nedenle iki tarafın da füze akınlarına yük vermesi en mümkün ihtimal.
2021 tarihli bir rapora nazaran İran, Orta Doğu’nun en büyük ve en çeşitli füze cephaneliğine sahip. Tahran’ın elinde binlerce balistik ve güdümlü füze bulunuyor. Lakin tekrar birebir rapora nazaran, İsrail, Orta Doğu’nun teknolojik manada en gelişmiş füze cephaneliklerinden birine sahip.
Shaikh, “İran’ın nüfusu ve ordudaki asker sayısı daha fazla olabilir fakat topyekûn savaş halinde, birinci etapta çatışmaların kıymetli bir kısmı hava ve füze gücü yoluyla yaşanacaktır. Bu açıdan İsrail’in güçlü avantajları var” tabirlerini kullandı.
Bu füze İran’ın kendi geliştirdiği silahlardan biri
İRAN ZİYAN VERSE DE KAZANAMAZ
ABD Donanması’nın California’da bulunan Donanma Yüksek Öğretim Okulu’nda ulusal güvenlik dersleri veren Afshon Ostovar ise İran füzelerinin İsrail’de yaratacağı tesirin değerli olduğunu belirtse de “İran yalnızca füzeleriyle bir savaşı kazanamaz” diye konuştu.
Ostovar, “İran bir şeyleri yıkabilir, insanları öldürebilir fakat kazanamaz” dedi.
Ostovar, İsrail’in de yalnızca füze taarruzlarıyla İran’ı yenme ihtimali olmadığını fakat vereceği hasarın daha büyük olacağını söz etti ve “İsrail, F-35 jetleriyle İran’a çok yaklaşıp amaçları yüksek isabetli füzeleriyle vurabilir” yorumunu yaptı.
DEMİR KUBBE, DAVUD SAPANI VE ARROW’LAR
Bu evrede iki ülkenin savunma sistemlerine de bakmak gerek.
Ostovar, İsrail’in gelişmiş hava savunma sisteminin “dünyanın en düzgünlerinden biri” olduğunu vurguladı.
İsrail’in hava savunma kalkanının en alt basamağı olarak kabul edilen Demir Kubbe, küçük top mermilerini karşılayacak biçimde tasarlandı ve son 10 yılda Hamas ve Hizbullah’ın hücumlarına karşı binlerce defa kullanıldı.
Ancak İran’la yaşanacak daha büyük çaplı bir çatışmada, Demir Kubbe’den fazlası devreye girebilir.
İsrail’in füze savunma kalkanının iki katmanı daha bulunuyor. Shaikh, “Davud Sapanı” olarak bilinen orta katmanın kısa menzili balistik füzeleri ve güdümlü füzeleri durdurabileceğini vurguladı.
Kalkanın en üst katmanını ise Arrow-2 ve Arrow-3’ler oluşturuyor. Bunlar daha uzun menzilli balistik füzeleri durdurmak için kullanılıyor.
Davud Sapanı füze savunma sistemi
İRAN’DA S-300’LER VE BİR S-400 VAR
Diğer tarafta İran buna benzeri bir yapıya sahip değil. Tahran’ın elinde kendi ürettiği savunma silahlarının yanı sıra bir ölçü Rus imali S-300 ile bir adet “oldukça gelişmiş” S-400 olduğunu söz eden Ostovar, “Bunlar çoğunlukla nükleer tesisler ve İran’ın dini önderinin Tahran’daki konusu üzere kritik stratejik noktaların yakınlarına konuşlandırılmış durumda. Hasebiyle uçakları ya da füzeleri düşürebilirler fakat İsrail’inki üzere bir kalkandan kelam edemeyiz” yorumunu yaptı.
NÜKLEER SAVAŞ KELAM KONUSU MU?
İsrail’in sabaha karşı düzenlediği atakta amaç aldığı nükleer tesislere gelince… Tahran yıllardır nükleer programını barışçıl maksatlarla yürüttüğünü lisana getiriyor. Ülkenin nükleer silah geliştirme potansiyeline sahip olduğu istikametinde telaşlar olsa da şimdilik elde bu türlü bir silah olmasına ihtimal verilmiyor.
Öte yandan İsrail’in elinde nükleer silah bulunduğu görüşü hayli yaygın. Tel Aviv ise bu ihtimali ne doğruluyor ne de yalanlıyor.
Ostovar tüm bunların ışığında nükleer silahların iki taraf için de bir tehdit olarak kullanılmasının kelam konusu olmayacağını belirterek, “Ellerinde silah varsa da varoluşsal bir sebep oluşana kadar kullanmayacaklardır” dedi.
