Belize, Orta Amerika’nın kuzeydoğusunda yer alan küçük ancak etkileyici bir ülke. Karayip Denizi’ne kıyısı olan bu bölge, yemyeşil tropikal ormanları ve eşsiz su altı güzellikleriyle ünlü. Burası birçok kişi tarafından pek bilinmeyen bir yer olabilir, lakin dünya çapında değerli doğal oluşumları ve biyolojik çeşitliliğiyle ön plana çıkıyor.

Özellikle göz kamaştırıcı tabiat mükemmellerinden biri olan Büyük Mavi Çukur, sırf etkileyici büyüklüğüyle değil, tıpkı vakitte sunduğu derin bilimsel keşiflerle de dikkatleri üzerine çekiyor. 125 metre derinliğiyle devasa bir su altı çukuru olan Mavi Çukur, içinde barındırdığı sırlar ve geçmişe ilişkin izlerle hayli gizemli. 

SON YAPILAN ARAŞTIRMALAR ENTERESAN DATALAR ORTAYA KOYDU

Yıllardır dalgıçlar ve bilim insanları tarafından merakla incelenen bu yer, son yapılan araştırmalarla iklim değişikliği konusunda epeyce çarpıcı bilgilere mesken sahipliği yapıyor.

Bilimsel manada en dikkat alımlı bulgu, Mavi Çukur’un tabanından çıkarılan tortul çekirdeklerin, son 5 bin 700 yıl içinde bölgedeki tropikal fırtınalar ve kasırgaların sıklığının arttığını göstermesi.

Yakın vakitte Frankfurt Goethe Üniversitesi’nden bir araştırma grubu, açık denizden bir sondaj platformu kullanarak Mavi Çukur’a ulaşmayı başardı ve 30 metre uzunluğunda bir tortu çekirdeği çıkardı.

Bu çekirdek, yıllar boyunca oluşan katmanlardan elde edilen bilgilerle, tropikal fırtınaların ve kasırgaların geçmişteki tesirlerini ve bu doğal afetlerin vakitle nasıl daha ağır hale geldiğini ortaya koyuyor.

ADETA BİR FIRTINA ARŞİVİ ÜZERE FONKSİYON GÖRÜYOR

Büyük Mavi Çukur’un tortul çekirdekleri, adeta bir fırtına arşivi üzere fonksiyon görüyor. Yıllık katmanlardan oluşan bu tortul çekirdekler, tıpkı ağaç halkaları üzere her yılın izlerini taşıyor. Her bir katman, o devirdeki hava olayları hakkında bilgi verirken, fırtına dalgalarının ve kasırgaların büyüklüğüne dair detayları gözler önüne seriyor.

Katmanlar ortasındaki renk farklılıkları, fırtına olaylarının yoğunluğunu, rüzgâr suratlarını ve dalga yüksekliklerini belirlemede kullanılıyor. Özellikle tropikal fırtınalar ve kasırgaların tesiriyle bu katmanlarda iri parçacıklar birikiyor ve bu da her fırtınanın farklılıklarını gözler önüne seriyor.

Bu çukurda yapılan araştırmalar, yalnızca bölgedeki fırtınaların sıklığını değil, tıpkı vakitte iklim değişikliğinin bu fırtınaların şiddetini nasıl etkilediğini de anlamamıza yardımcı oluyor.

Katmanlar ortasındaki tortular, deniz düzeyindeki değişikliklerin ve okyanus sıcaklıklarının, tropikal fırtınaların sıklığındaki artışa nasıl yer hazırladığını da ortaya koyuyor.

TROPİKAL FIRTINALARIN ARTIŞI VE GLOBAL ISINMANIN ROLÜ

Yapılan çalışmalar, Mavi Çukur’dan çıkarılan tortul çekirdeklerin, son 5 bin 700 yıl içinde toplamda 574 fırtına olayını kaydettiğini ortaya koyuyor. Ancak daha dikkat alımlı olanı, son 20 yıl içinde kaydedilen dokuz fırtına katmanının, gelecekteki iklim değişikliği senaryolarını düşündürmesi.

Sonuçlar, tropikal fırtınaların ve kasırgaların sıklığının, bilhassa 21. yüzyılda kıymetli ölçüde artabileceğini işaret ediyor. Profesör Eberhard Gischler, bu artışın önümüzdeki yıllarda yaklaşık 45 tropikal fırtına ve kasırganın Belize bölgesinden geçebileceğini belirtiyor. Bu, son 6 bin yılın iklim bilgilerinin çok ötesinde bir artışı simgeliyor.

Bilim insanları, bu artışın sırf doğal iklim dalgalanmalarından kaynaklanmadığını, birebir vakitte sanayi ihtilalinin yol açtığı global ısınmanın bir sonucu olarak ortaya çıktığını vurguluyorlar.

Okyanus yüzeyi sıcaklıklarının yükselmesi, tropikal fırtınaların süratle şiddetlenmesine yol açıyor. Global ısınma, okyanuslardaki güç birikimini artırarak daha büyük ve daha güçlü tropikal fırtınaların oluşmasına imkan tanıyor. Bu da iklimin gelecekte nasıl şekilleneceği konusunda önemli bir ihtar niteliği taşıyor.

BÜYÜK MAVİ ÇUKUR HAKKINDA 10 DEĞİŞİK GERÇEK

1- Mavi Çukur, son Buzul Çağı’nın sonunda, deniz suyu düzeylerinin yükselmesiyle oluşmuş büyük mağaraların su altında kalması sonucu meydana geldi.

2- Bu mağaralar, yaklaşık 153 bin yıl evvel oluştu ve yaklaşık 15 bin yıl evvel büsbütün sular altında kaldı.

3- Mavi Çukur,  UNESCO Dünya Mirası Alanı olan Belize Bariyer Resifi’nin bir kesimi.

4- Mavi Çukur’un su altı mağaraları, bir vakitler kara üzerinde var olmuş dev sarkıtlarla dolu, bu da bölgenin geçmişte su üstü olduğunu gösteriyor.

5- Çukurda, Karayip resif köpekbalıkları, çekiç başlı köpek balıkları ve boğa köpek balıkları üzere çok sayıda köpek balığı çeşidi yaşıyor.

6- Bu eşsiz yerin iç kısmı, gelişmiş dalış maharetleri gerektiren karmaşık bir mağara sistemine sahip ve sadece belli sayıda dalış tecrübesi olan dalgıçlar içeri
girebiliyor.

7- 2012 yılında Discovery Channel, Mavi Çukur’u ‘Dünyadaki En Şaşırtan 10 Yer Listesi’nde birinci sıraya yerleştirdi.

8- Bu devasa yapının eşsiz dairesel formu, uzaydan görülebiliyor.

9- ‘Mavi Çukur’ ismi birinci defa, 1988 yılında İngiliz dalgıç Ned Middleton tarafından yayımlanan ‘Sualtında 10 Yıl’ isimli kitabında kullanılmaya başlandı.

10- 2018 yılında, ünlü iş insanı Richard Branson, çukurun tabanına inen ve deniz tabanında plastik şişeler bulan bir keşif grubunun kesimiydi.

Daily Mail’in ‘Belize’s Great Blue Hole hides a ‘concerning secret’, scientists say after drilling to the bottom of the mysterious 410ft cave’ başlıklı haberinden derlenmiştir.