ABD’nin Güney Carolina eyaletinde 14 yaşındaki William Hand, menenjitin süratle yayılan ve kana karışarak sepsise yol açabilen bir tipine yakalanmasının akabinde yalnızca birkaç gün içinde hayatını yitirdi. Atlet ve sağlıklı bir genç olan William’ın vefatı, menenjitin ne kadar sinsi ve ölümcül olabileceğini bir defa daha gözler önüne serdi.
Olay, bu ayın başlarında yaşandı. Sabah saatlerinde kendini âlâ hissetmeyen William, gün içinde süratle berbatlaştı. Saatler içinde bedeni bakteriyel enfeksiyonla gayret edemez hale geldi. Enfeksiyonun süratle kana karışmasıyla gelişen sepsis nedeniyle tüm sistemleri çöken genç, tabiplerin eforlarına karşın kurtarılamadı.
Acılı baba William Hand, oğlunun spor kıyafetleri içindeki bir fotoğrafını toplumsal medyada paylaşarak duygusal bir ileti yazdı: “Will’i her vakit bu türlü hatırlayacağım. Uzun saçları, kocaman gülümsemesi ve spor kıyafetleriyle… Tekrar görüşeceğiz oğlum.”
People Magazine (@people)’in paylaştığı bir gönderi
14 yaşında William Hand, süratle yayılan ve ender görülen bir kan enfeksiyonu olan menenjite yakalandıktan birkaç gün sonra hayatını kaybetti.
ÜLKEMİZDE DE NİSAN VE MAYIS AYINDA ÜÇ ÇOCUK HAYATINI KAYBETTi
Ülkemizde ise nisan ayında Kocaeli’nde okulda rahatsızlanan ikinci sınıf öğrencisi 8 yaşındaki İrem Aslan, kaldırıldığı hastanede menenjitten hayatını kaybetmişti. Gözyaşları içinde toprağa verilen küçük kızın sınıfındaki 28 öğrenciye ise koruyucu tedavi uygulanmıştı.
Baba Furkan Aslan, süreç ile ilgili gazetecilere yaptığı açıklamada, “Menenjit teşhisi koydular. Süratli bir biçimde nüksetti. Ağır bakım ünitesine aldılar. En son durumunun stabil olduğunu söylediler ve Kocaeli Kent Hastanesi’ne naklettiler. 4-5 saat kaldık ve berbat haberini aldık. Konutta çok ufak belirtileri vardı; diz ağrısıyla başladı. İki gün boyunca diz ağrısı olduğunu söyledi. Üçüncü gün kusma ve ayak ağrısında artma oldu; bedeninin da bir-iki yerinde sivilce halinde lekelenmeler vardı. Sağlık ocağında zarurî olarak yapılan bütün aşıları yaptırmıştım ancak ekstra bir aşısı yoktu” sözlerini kullanmıştı.
8 yaşındaki İrem Aslan, kaldırıldığı hastanede menenjitten hayatını kaybetti.
Bu acı olaydan sonra yeniden Kocaeli’nde mayıs ayında 4 aylık İnanç Tan isimli bir bebek de menenjit sebebiyle ömrünü yitirmişti. İstanbul’da da bir çocuk hayatını kaybetmişti.
GRİP ÜZERE BAŞLAYABİLİR, SAATLER İÇİNDE ÖLDÜREBİLİR
Uzmanlara nazaran menenjit, bilhassa başlangıç evresinde griple ya da mide virüsüyle kolaylıkla karıştırılabiliyor. Bu da teşhisin gecikmesine neden olabiliyor. Fakat bu hastalık, saatler içinde ölümcül seyredebilecek kadar süratli ilerleyebiliyor.
Çocuk Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Canan Kocaman, “Maalesef menenjit sıradan bir grip ya da nezle yahut gaz sancısı üzere kolay bir enfeksiyon ile karıştırılabilir. Bilhassa bebeklerde bıngıldakta şişlik, çığlık atar üslupta daima ve farklı ağlama biçimi üzere özelliklerle kendini gösterebilir” dedi.
HANGİ BELİRTİLER ‘ALARM SİNYALİ’ OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİ?
“Aileler açısından şiddetli baş ağrısı (normal ağrıdan farklı şiddetli) ve kusma (bazen fışkırır tarzda), huzursuzluk, boyun ağrısı (ense sertliği) uyarıcı olabilir” diyen Doç. Dr. Canan Kocaman, “Bilinç bulanıklığı, parlak ışıklara hassaslık, küçük kırmızı iğne batması formunda başlayan solmayan döküntü ve nöbet geçirme alarm sinyallerindendir” ikazında bulundu.
‘TÜRKİYE’DE FARKLI VİLAYETLERDEN 20-25 KADAR HADİSE BİLDİRİLDİ’
Medyaya yansıyan olayların ağır meningokoksemi (genellikle menenjit ile birlikte ya da tek başına ortaya çıkan enfeksiyon) geçiren hastalar olduğunun altını çizen Doç. Dr Canan Kocaman, “Şu ülkemiz genelinde meningokok salgını kelam konusu değil, bildirilen olay artışı mevsimsel ya da rastlantısal dalgalanma sonları içinde. Fakat farklı vilayetlerden toplamda 20–25 kadar meningokok hadisesi bildirildi” sözlerini kullandı.
BAKTERİYEL MENENJİT ÇOK TEHLİKELİ!
“Menenjit, beyin ve omurilik zarlarının iltihaplanmasıdır ve çeşitli çeşitleri bulunuyor. En kıymetlileri ise bakteriyel menenjit ile viral menenjit” diyen Doç. Dr. Canan Kocaman, şu bilgilerin altını çizdi:
“Bakteriyel menenjit, ekseriyetle daha ağır ve bariz belirtilerle seyreder. Yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, boyun sertliği ve ağrısı, bulantı ile kusma üzere şikayetler öne çıkar. Klinik tablo hayli ağırdır ve süratle berbatlaşabilir. Viral menenjitte ise belirtiler misal olmakla birlikte, ekseriyetle daha hafif seyreder. Kesin teşhis koymak için beyin-omurilik sıvısı alınarak biyokimyasal tahliller, kültür ve PCR testleri yapılır. Viral etkenler kendi kendini hudutlar ve yalnızca takviye tedavi kâfi olabilirken, bakteriyel etkenlerde antibiyotik kullanımı temeldir.”
SEPSİS MENENJİTLE BİRLİKTE NASIL GELİŞİYOR?
“Bu hayatı tehdit eden ağır bir tablodur” diyen Doç. Dr Canan Kocaman, “Bakterilerin kan dolanımına girmesi durumuna denir. Bu enfeksiyon, bedene süratle yayılır ve çoklu organ yetmezliğine yol açabilir. Hastaların geç başvurması, bağışıklık sisteminin zayıf olması ve bilhassa süt çocukluğu periyodu, bu önemli tablo için risk faktörleridir” tabirlerini kullandı.
‘ÖPÜŞME ÜZERE YAKIN TEMASLAR, ENFEKSİYONUN BULAŞMASINI KOLAYLAŞTIRABİLİYOR’
Menenjit olayları en çok 15-19 yaş aralığındaki gençlerde ve 45-65 yaş kümesindeki yetişkinlerde görülüyor. Bunu nasıl yorumlamak gerekiyor?
“Ergenlik periyodunda riskli temaslar, bilhassa öpüşme üzere yakın temaslar, enfeksiyonun bulaşmasını kolaylaştırabilir” diyen Doç. Dr Canan Kocaman, “Bu nedenle, bu yaş kümesine yönelik aşı kampanyaları öneriliyor. Örneğin, İngiltere’de birtakım üniversiteler, öğrencilerin üniversiteye girişte meningokok aşısı yaptırmalarını mecburî kılıyor. Öte yandan, 45 yaş üstü yetişkinlerde ise mevcut kronik hastalıklar enfeksiyona yatkınlığı artırmakta ve hastalığın daha ağır seyretmesine neden olabiliyor” halinde konuştu.
‘PANDEMİSİ SONRASI ARTAN AŞI ZITLIĞI HADİSE SAYISINDA TESİRLİ OLDU’
Pnömokok ve Hib (Haemophilus influenzae tip b) aşılarının 2006-2008 yıllarından bu yana ülkemizin rutin aşı takviminde yer aldığının altını çizen Doç. Dr Canan Kocaman, “Bu aşıların uygulanmaya başlamasıyla birlikte, kelam konusu bakterilere bağlı menenjit olaylarında bariz bir azalma görüldü .Ancak meningokok aşıları hala ulusal aşı takvimine dâhil değil ve yalnızca fiyatlı olarak temin edilebiliyor” dedi.
Öte yandan, COVID-19 pandemisi sonrası artan aşı aksiliğinin yalnızca meningokok değil, viral, Hib ve pnömokok menenjit olaylarında da artışa neden olduğunu vurgulayan Doç. Dr Kocaman, “Bu durum, toplum sıhhati açısından dikkatle izlenmesi gereken bir gelişme” tabirlerini kullandı.
Fotoğraflar: iStock