Görenler hayrete düşüyor: Yarattığı fark inanılmaz! Türkiye gibi ülkelerde çok işe yarayacak

Joe Doucet, ABD’nin New York eyaletinin Katonah kentindeki yeni konutunu mümkün olduğunca etraf dostu bir hale getirmek istiyordu.

Bir dizayncı ve mucit olan Doucet’in aklına gelen birinci şey, meskeninin dış cephesinin iklim değişikliğinin tesirlerini azaltmada bir rol oynayıp oynayamayacağıydı.

Geçtiğimiz gülerde CNN International’a konuşan Doucet, “Daha evvel hiç düşünmediğim bir ayrıntı vardı: Meskenin dışını hangi renge boyamalıydım?” dedi.

Binaların dış cephelerini açık renge boyamanın ısıyı yansıtıp serin kalmaya yardımcı olduğu, koyu renk dış cephelerin de ısıyı emdiği biliniyor. Örneğin soğuk iklimiyle bilinen İskandinavya’da binaların dışları siyaha boyanırken, sıcak Akdeniz ülkelerinde bembeyaz boyanmış binalar hâkim.

Norveç üzere ülkelerde klasik olarak siyah dış cephe boyaları kullanılıyor

Peki ya yazların sıcak kışların ise karanlık ve karlı geçtiği New York üzere bir yerde hangi renk boya kullanılmalı?

KIŞIN SİYAH YAZIN BEYAZ

Doucet bu soruya cevap bulabilmek için 3 boyutlu yazıcı yardımıyla meskeninin maketlerini hazırladı ve her bir maketi farklı renge boyadı. Bir yıl boyunca maketlerin içindeki sıcaklıkları ölçen Doucet kış aylarında siyah maketin içinin beyaza kıyasla ortalama 1,67 derece daha sıcak olduğunu tespit etti. Öte yandan yaz aylarında da beyaz maketin içi ortalama 6,67 derece daha serin kalıyordu.

Doucet, “Doğru yanıt ‘siyah’ ya da ‘beyaz’ değildi. Gerçek yanıt ‘kışın siyah yazın beyaz’ olmalıydı. Fakat bir konutu yılda iki sefer boyamak çok uygulanabilir bir formül değil. O nedenle ‘Bunu yapmanın öteki yolları da olmalı mutlaka’ diye düşünmeye başladım” sözlerini kullandı.

ÇÖZÜMÜ ÇOCUKLUK YILLARINDA BULDU

Doucet, aradığı tahlili çocukluğunda çok tanınan olan ruh hali yüzüklerinde buldu. Türkiye’de de bir devir çok yaygın olan bu yüzüklerin üzerindeki yapay taşların, takan kişinin beden sıcaklığına nazaran renk değiştirdiğini hatırlatan Doucet, “Çocukken bu türlü bir yüzük armağan gelmişti bana ve sahiden büyülenmiştim. 7 yaşındaydım ancak yüzüğün renginin değişmesinin ruh halimle alakası olmadığını, kimyasal bir durum yaşandığını anlıyordum” dedi.

Doucet, ürettiği boyada yüzüklerin renk değiştirmesini sağlayan kimyasal sürece çok emsal bir formül uyguladığını buna “termokromik tepki” ismi verildiğini belirtti.

Termokromi sıvı kristali zincirlerinin atmosfer basıcına tepki vermesi manasına geliyor. Ruh hali yüzüklerinde bu sıvı kristalleri bir “taşın” içine dolduruluyor ve yüzüğün renk değiştirmesi sağlanıyor.

BOYA BAŞTA PEK UZUN ÖMÜRLÜ DEĞİLDİ

Doucet, misal biçimde kristaller içeren bir çeşit termokromik pigment geliştirmek için yola çıktı. Sıradan bir dış cephe boyasına çeşitli katkı hususları ekleyen Doucet, sonuçta aşikâr bir sıcaklığın üzerine çıkıldığında, ultraviyole ışığı emip renk değiştirebilen bir unsur elde etti.

İlk denemelerinde “büyük başarı” elde ettiğini belirten Doucet, vakitle yeni boyaların güneş ışığı altında yavaş yavaş bozulduğunu fark etti. Fakat denemelerini pes etmeden sürdüren Doucet, boyaya bir koruyu unsur ek ederek bu sorunu da çözmüş oldu.

TÜRKİYE ÜZERE ÜLKELERDE ÇOK İŞE YARAYACAK

Doucet’in “iklime cevap veren boya” olarak isimlendirdiği eser, 25 derece Celsius’un altındaki sıcaklıklarda çok koyu bir gri olarak görünüyor. Sıcaklık arttıkça boyanın rengi de açılıyor.

Bu teknoloji için patent başvurusu da yapan Doucet icadının daima sıcak ya da daima soğuk iklimlerde yaşayan bireylerin pek yararlı olmayacağını söyledi.

Ne var ki Doucet, ortalama sıcaklıkların yaz aylarında 10 derece Celsius’un üzerinde olduğu, kış aylarında ise -3 derece Celsius’un altına düşmediği Kuzey Amerika’nın geniş bölümleri, Avrupa ve Asya coğrafyalarında yaşayanlar için “oyunun kurallarını değiştireceğini” vurguladı.

ENERJİ TASARRUFUNA DESTEK

2024, bilinen en sıcak yıl olarak kayda geçti. Üstelik 2024 yılında iklim krizi için kritik eşik de aşıldı ve sıcaklıklar sanayi öncesi devir ortalamasının 1,5 derece Celsius üstüne çıktı.

Doucet, icadının inovatif bir teknolojiden fazla iklim değişikliğine verilmiş bir direkt karşılık olduğunu belirterek, “Bu boya 70 yıl evvel de üretilmiş olabilirdi lakin o vakitler bu türlü bir muhtaçlık yoktu. O periyotta iklim değişikliği bir sorun değildi” tabirlerini kullandı.

Doucet’in icadı olan boya, konutların çok fazla ısınmasına karşı alternatif bir tahlil olabilir. Bu sayede klima üzere soğutucu teknolojilere olan bağımlılık ve münasebetiyle güç tüketimi de azaltılabilir. (2020’de yapılan bir araştırmada ABD’de hanelerin yüzde 88’inde klima kullanıldığı ortaya çıktı. 20 yıl evvel bu oran yüzde 77’ydi.)

Uluslararası Enerji Ajansı bilgilerine nazaran, binaların operasyonu için harcanan güç, global tüketimin yüzde 30’unu oluşturuyor. Fakat termal denetimi daha güzel olan konutlar hem ısıtmaya hem de soğutmaya daha az güç harcıyor. Doucet’in yaptığı hesaplamalara nazaran, renk değiştiren boya hanelerin güç masraflarından yüzde 15-30 oranında tasarruf sağlama potansiyeline sahip.

Yunan adalarında binaların beyaza boyanması sıcağı dışarıda tutmaya yardımcı oluyor

AĞAÇLARIN MEVSİME NAZARAN RENK DEĞİŞTİRMESİ GİBİ

Doucet, bilimsel ayrıntıların ötesinde, binaların tıpkı bir ağacın yaprakları üzere mevsime nazaran renk değiştirmesinin hoşluğuna dikkat çekerek, “İnsan eliyle inşa edilmiş etrafın ve dünyanın, tabiatta olduğu üzere mevsimlere nazaran renk değiştirmesinde şairane bir şey var” dedi.

İklime cevap veren boyaların yalnızca siyah-beyaz olmak zorunda olmadığını da söz eden Doucet, “Her renge bu formda ton verebilirsiniz. Örneğin meskeniniz yaz aylarında açık maviyken kış geldiğinde koyu bir maviye dönebilir” dedi.

Peki bu boyalar ne vakit yaygın olarak kullanılabilecek? Bu soruya “5 ila 10 yıl” cevabını veren Doucet, mühletin insanların vereceği reaksiyona bağlı olduğunu vurguladı ve şu ana kadarki yorumların “hayret verici” ile “sana inanmıyorum” ortasında değiştiğini söyledi.

RESMİ BİNALAR VE İŞ YERLERİNDE DE KULLANILABİLİR

Bu keşfi piyasaya sürmek için bir boya üreticisi ya da kimyasal üreticisiyle iştirak kurmayı hedeflediğini de kelamlarına ekleyen Doucet, seri üretime geçilmesi halinde iklime karşılık veren boyaların piyasasının geniş olacağına inandığını belirtti.

Boyanın yalnızca konutlar için değil, okullar, fabrikalar üzere iç yer denetimi gerektiren binalarda da kullanabileceğini vurgulayan Doucet, “İcadımın tesirini abartmak istemiyorum. İklim değişikliği için tek bir tahlil yok. Atılacak bir dizi adım ve hayata geçirilecek küçük hareketler var. Lakin bu epeyce manalı bir hareket olabilir” sözlerini kullandı.