Genel af yasası 2025 son dakika gelişmeleri ve infaz düzenlemesi, gündemde yer almaya devam ediyor. 10. Yargı Paketi çalışmalarında son viraja girilirken, infaz düzenlemesi ve kontrollü özgürlük beklentileri de arttı. Ceza adaleti sisteminin artırılmasına yönelik alınacak önlemler olduğundan bahseden Bakan Tunç, “Bu konudaki yargı paketini de hazırlamış durumdayız. Önümüzdeki günlerde milletvekillerimizin takdirine arz edeceğiz.” demişti. Öte yandan Bakan Tunç ‘af çıkacak mı’ sorusuna da net cevap verdi. 55 unsurluk yeni yargı paketi, çalışmalar tamamlandıktan sonra Meclis’e sunulacak. Paket içerisinde, 14 farklı kanunda değişiklik yahut düzenleme yer alacak. Cezasızlık algısının önüne geçilmesi planlanan pakette, ceza kaç gün olursa olsun 5’te 1 oranında ceza yatma zaruriliği da bulunacak. Pekala, infaz düzenlemesi ve kontrollü özgürlük çıkacak mı? Af yasası TBMM’ye geldi mi? Genel af var mı, ne vakit çıkacak? İşte, o husus hakkında detaylı bilgiler.
AF ÇIKACAK MI? BAKAN TUNÇ’TAN YENİ AÇIKLAMA
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Kocaeli’nin İzmit ilçesinde gerçekleştirilen ‘Yargı ve İş Dünyası’ başlıklı sempozyuma katıldı, açılış konuşmasını yaptı. Bakan Tunç, program sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
“Özellikle kamuoyunda af olarak bedellendirilen konu bir sefer yanlış bir anlaşılma. Burada rastgele bir af kelam konusu değil” diyen Bakan Tunç, “Bizim böyle bir gündemimiz de kelam konusu değil. Burada bilhassa Ceza İnfaz Kanunu’nda yapılacak olan düzenlemeler cezaevlerindeki kaidelerle ilgili. Tekrar hasta mahkumların kuralları, onların alternatif infaz tarzlarından yararlanabilmeleri, aşikâr yaşın üstündeki mahkumlarla ilgili yeniden doğal kimi kabahatler hariç tutulmak kaydıyla ve kapsam prestijiyle bunlar natürel ki milletvekillerimizin takdirlerinde olan konular.
Özellikle 55 bin kişinin affedileceği biçimindeki kıymetlendirme bir defa yanlışsız değil. Covid müsaadesi vardı; 2023 yılının 31 Temmuz’unda bu sona ermişti. Covid vaktinde 3 yıl boyunca açık cezaevindeki mahkumlar müsaadeye gönderilmişti. Kapalıdaki mahkumlar de 3 yıl erken açık cezaevine çıkarak oradaki Covid tehlikesinin sıhhat riskini ortadan kaldırmaya yönelik bir düzenlemeyi Meclisimiz yapmıştı. 31 Temmuz 2023 tarihi prestijiyle kararları katılaşanlar ve cezaevinde bulunanlar bundan yararlanabildi. 31 Temmuz 2023 tarihinde kararı katılaşmış cezaevinde bulunanlardan evvel kabahati işlediği halde, yargılaması uzun sürdüğü için, kendinden kaynaklanmayan bir sebeple bundan yararlanamadığını söz eden vatandaşlarımız var. Artık bunların talebiyle ilgili bir kıymetlendirme kelam konusu olabilecek. Hata tarihi prestijiyle yararlananlardan evvel kabahat işleyenler ancak ‘Benim de yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle yararlanamadım’ diyen şahısların talebiyle ilgili bir durum kelam konusu. Bu natürel Meclis’in takdirinde olan bir konu. Milletvekillerimiz elbette ki bu talepleri kıymetlendirecek. Biz tahlile yönelik bir taslağı onlara arz edeceğiz” tabirlerini kullandı.
4/4 MÜKERRİR DURUMDA OLANLARA ÂLÂ HABER
“Bu husus cezaevlerinde mükerrir durumda olanlarla ilgili yani tekraren kolay hata işleyenlerin cezaevinde şartlı salıvermeden yararlanıp yararlanamayacağıyla ilgili bir konu. Ceza infaz mevzuatımıza nazaran bir kişi, terör, cinsel kabahatler, uyuşturucu cürmü haricinde kolay kabahatler bakımından birinci defa hata işlediği vakit cezasının yarısını cezaevinde geçirirken şartlı salıverilmesine son 1 yıl kalan mahkumlar kontrollü özgürlükten yararlanır.
İkinciyi işlemiş ise cezasının 2/3’ünü, üçüncüyü işlemişse cezasının tamamını yani 4/4’ünü cezaevinde geçirir. Burada bir terör hatalısı ya da uyuşturucu suçlusunun cezasını 3/4’lük kısmını cezaevinde geçiriyorken kolay kabahatlerden cezaevinde olanların cezalarını neden 4/4’ünü cezaevinde geçirdiklerine dair yakınmalar oluyor. Cezaevinde bu durumda olanların cezalarının 3/4’ünü yatarak dışarı çıkma ümidiyle ıslah olmasının kolaylaşacağına dair çok sayıda müracaat yapılıyor. Bu hususta bir düzenleme yapılması hususu tabi ki milletvekillerimizin, şanlı meclisimizin takdiridir.”
55 MADDELİK PAKET HAZIR
Adalet Bakanlığı kaynaklarından edindiğim bilgiye nazaran, yeni taslak paket hazır. Bu taslak ilgili bakanlıklara gönderildi ve görüşe açıldı. Önümüzdeki günlerde Meclis’e sunulması bekleniyor. Daha evvelki yargı paketlerinden çıkarılan infaz düzenlemeleri 10’uncu pakette yer alıyor. Pakette, 14 farklı kanunda değişiklik yahut düzenleme var. Kanun teklif taslağı yürütme ve yürürlük dahil toplam 55 unsurdan oluşuyor.
CEZANIN 1/5’İ YATILACAK
Pakete nazaran, unsur olarak mahkumların kontrollü özgürlükten faydalanabilmesi için cezalarının belli bir mühletini yani şartlı salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken müddetin en az 1/5’ini kesinlikle cezaevinde geçirmeleri gerektiği kabul ediliyor. Bu durumda örneğin 1 yıl ceza alan 2.5 ay, 6 ay ceza alan 1 ay, 3 ay ceza alan 18 gün, 1 ay ceza alan 6 gün cezaevinde kalacak.
1 AY BİLE MAHPUS ALAN…
1 yıllık maktu kontrollü hürlük mühleti bakımından bir değişiklik yok. Lakin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sık sık vurguladığı üzere cezası az olan mahkumlar de dahil olmak üzere bütün mahkumların aldıkları cezayla orantılı olarak belirlenecek süreyi kesinlikle ceza infaz kurumunda geçirmeleri sağlanacak. 1 ay bile ceza alan kesinlikle cezaevine girip mahpus yatacak. Böylelikle, toplumdaki cezasızlık algısının ortadan kaldırılması sağlanacak.
HÂKİME TAKDİR YETKİSİ
Tutuklama yasağına ait 2 yıllık hudut korunuyor. 2 yılın altında ceza gerektiren hatalarda hâkim genel olarak tutuklama kararı vermeyecek. Lakin, çok kıymetli bir değişiklikle 2 yılın altındaki hatalarda yargıçlara tutuklama konusunda takdir yetkisi tanınıyor. Buna nazaran, “şüphelinin davranışlarının yine bir hata işleyeceği konusunda kuvvetli kuşku oluşturması (suç sürece eğilimi)”, “suçun işleniş şekli”, “suçtan meydana gelen zararın tartısının kamu tertibini kıymetli ölçüde bozması” hallerinde hâkim 2 yılın altındaki cürümlerde da şüphelinin tutuklanmasına karar verebilecek.
CEZA ALT SONU YÜKSELECEK
“Trafik suçları”, “Genel güvenliğin taammüden tehlikeye düşürülmesi”, “Meskun mahalde silah atılması”, “Bilişim suçları”, “Telefonla dolandırıcılığı” üzere hareketlerde ceza ölçüleri tekrar pahalandırılacak. Bu cürümlerin cezalarının alt sonu yükseltilecek. Trafik hatalarında ehliyetlerin el konulma müddeti uzatılacak. Telefon sınırı aboneliğinin sonlandırılmasına ait düzenleme yapılacak. Bu hataların yaptırımı ağırlaştırılarak caydırıcılık sağlanacak.
KISMİ AF MI GELİYOR
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “100 yıl affı” ve “genel af” tartışmasını “Genel afla ilgili bir çalışma kelam konusu değil. Bu türlü bir çalışma gündemimizde yok” diyerek noktalamıştı. Ancak AK Parti, dolu cezaevlerini rahatlatacak “kısmi af” diye nitelendirilen bir düzenleme üzerinde çalışıyor. COVID-19 salgını sırasında çıkarılan ve açık cezaevinde bulunan mahkumların, kalan cezalarını kontrollü hürlükle dışarıda infazını öngören düzenlemenin kapsamının genişletilmesi tartışılıyor.
SALIVERİLMELERİNE 5 YIL KALANLARA
Yeni yargı paketinin Meclis’teki görüşmeleri sırasında önerge verilecek. 31 Temmuz 2023’ten evvel cürüm işleyip de cezası katılaşmamış olanların kalan cezalarını kontrollü özgürlükle dışarıda tamamlamaları yolu açılacak. Bu düzenlemeden, kontrollü hürlüğe ayrılmalarına 5 yıl yahut daha az mühlet kalanlar yararlanacak. Düzenleme Meclis’ten geçerse 31 Temmuz 2023 tarihinden evvel hata işlemiş olmak kaydıyla kontrollü özgürlüğe ayrılmalarına 5 yıl yahut daha az müddet kalanlar, kalan müddetlerini kontrollü özgürlükle çekmek üzere salıverilecekler. COVİD-19 salgını sırasında yapılan birinci düzenlemeden 31 Temmuz 2023 prestijiyle yalnızca cezası mutlaklaşmış olanlar faydalanmıştı. Bu da Anayasa’nın eşitlik unsuruna alışılmamış olduğu tartışmalarına yol açmıştı. Yeni düzenlemede, cezanın mutlaklaştığı tarih değil kabahatin işlediği tarih temel alınacak.
MECLİS’TE UZLAŞI ARANACAK
İYİ Parti, birebir mevzuda kanun teklifi vermişti. Bakanlık kaynakları, önümüzdeki günlerde TBMM gündemine gelecek yeni yargı paketinin görüşmeleri sırasında partilerin uzlaşması durumunda ortak imza ile önerge verme yoluna gidilebileceğini de vurguladılar. 10. Yargı Paketi konusunda gözler artık Meclis’te…