Ev mahpusu nedir, ne demek? soruları gündemin öne çıkan konularından oldu. Adalet Bakanlığı tarafından elektronik izleme sistemi olarak uygulanan konut mahpusu cezası, kuşkulu, sanık yahut mahkumların elektronik prosedür ve araçlar ile toplum içinde izlenmesini, nezaret ve kontrol altında tutulmasını sağlayan, mağdurun ve toplumun korunmasını destekleyen kararların infaz edilmesinde kullanılan bir usuldür.
EV MAHPUSU CEZASI NEDİR, NE DEMEK?
Elektronik izleme ile yükümlülerin kontrolü; 5402 sayılı Kontrollü Hürlük Hizmetleri Kanunu’nun 15/A hususunda yer alan; “Şüpheli, sanık ve mahkumların toplum içinde izlenmesi, nezareti ve kontrolü elektronik aygıtların kullanılması suretiyle de yerine getirilebilir.” kararı yeterince yerine getirilmektedir.
EV MAHPUSU NEDEN VERİLİR?
Denetimli özgürlük sisteminde elektronik izleme sistemlerin kullanımı ile infazın yerine getirilmesi mevzuatımızda yer alan altı kanun hususu kararı kapsamında yerine getirilmektedir. Bunlar; isimli denetim önlemleri (CMK 109), kısa müddetli mahpus cezasına seçenek yaptırım (TCK 50), kararın açıklanmasının geri bırakılması (CMK 231), mahpus cezasının konutta çektirilmesi (CGTİHK 110), kontrollü özgürlük önlemi uygulanarak cezaların infazı (CGTİHK 105/A) ve mükerrerlere ve birtakım kabahat faillerine mahsus infaz rejimi ve kontrollü özgürlük önlemi (CGTİHK 108) kararlarıdır.
Denetimli Özgürlük Hizmetleri Yönetmeliği’nin yedinci kısım, birinci ve ikinci kısımlarında yer alan 101 ila 106’ncı hususlarında elektronik izleme sisteminin kullanımına yönelik metot ve temeller düzenlenmiştir.
İzleme Merkezi
Türkiye’de elektronik izleme uygulamalarına başlanılmadan önce, Adalet Bakanlığı tarafından diğer ülke uygulamaları incelenmiş ve gerekli alt yapı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 25 Şubat 2012 tarihinde elektronik izleme sistemine ait pilot uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulama sonrasında elde edinilen deneyimler ışığında, gerekli yasal düzenlemeler yapılmış, 20 Ocak 2013 tarihinde Elektronik İzleme Merkezi’nin heyetimi tamamlanmıştır.
Bu alandaki en son teknoloji kullanılarak kurulmuş olan izleme merkezi, tıpkı anda 5.000 kişiyi izleyecek kapasiteye sahip olup; yedi gün, yirmi dört saat temeline nazaran dört vardiya formunda çalışmalarına devam etmektedir. Merkezi’nin giriş ve çıkışları elektronik sistemlerle denetim edilmekte, çalışan çalışanın yükümlülerle yaptıkları görüşmeler ve öbür tüm süreçler kayıt altına alınmaktadır. Sistemin bilgi güvenliği ise UYAP bilişim sisteminin kontrolü altındadır.
EV MAHPUSU NASIL UYGULANIR?
Kullanılmakta Olan Elektronik İzleme Üniteleri
Elektronik izleme kapsamında ülkemizde 4 tıp elektronik izleme ünitesi kullanılmaktadır.
Bunlar:
(1) Konutun terk edilmemesi gayeli kullanılan ünite,
(2) Belirlenen yerlere gitmekten yasaklanma yahut makul alanların terk edilmesinin engellenmesi gayeli kullanılan ünite,
(3) Alkol kullanımı izleme ünitesi ve
(4) Mağdur müdafaa ünitesi’dir.