‘Bir bu kadar daha yazacaktım ama edebiyatta ekonomiyi seviyorum’
Doğan Kitap’ın His Asena’nın fikirlerini yaşatmak ve genç jenerasyonlara aktarmak için 2007’den bu yana düzenlediği His Asena Roman Mükafatı bu yıl ‘Cennette Gibiyim’ romanıyla Sibel K. Türker’in oldu. Roman bayan cinayetinin gölgesinde büyüyen, sevmekten korkan lakin bir yandan da sevilmek isteyen Temenni’nin öyküsünü çarpıcı biçimde anlatıyor. Müellifle kitabını, ‘çok sevdim’ mazeretiyle işlenen bayan cinayetlerini konuştuk.
Bu ödül sizin için ne mana tabir ediyor?
Büyük bir sevinç ve onur duydum açıkçası. Kendi edebiyatımın seyri açısından yanlışsız yolda olduğumu hissettirdi ikinci ödül. His Asena fikirleriyle, ömrüyle, kitaplarıyla öncü bir bayandı. Türkiye’de bayan hareketi denilince birinci akla gelen isimlerdendi. Onun ismini yaşatan ve 18’inci yılına giren bu mükafatı almak beni gönendirdi.
‘Cennette Gibiyim’ romanınız
Temenni’nin çocukluğunu düşündüğü cümlelerle başlıyor. Siz nasıl bir çocuktunuz? Çocukluğunuza dönmek ister miydiniz?
Uysal, sessiz ve içedönük bir çocuktum. Kendimle, hayallerimle, kurduğum dünyayla memnundum diyelim. Sonradan dış dünyanın tesiri altına girince bir modül mutsuz oldum ve bu mutsuzluk ergenlik çağlarımda da sürdü, 20’li yaşlarda ‘Bulantı’ (Jean-Paul Sartre) romanının kahramanı üzereydim. Zira gerçek, vurucu, dayatıcı bir dünyayla karşılaştım, benlik hissim bir modül yara aldı bu savaşta. Kendi halime bırakılmadım ki! Ne çocukluğuma ne de gençliğime dönmek isterim. Bulutsuzluk Özlemi’nin bir müziği var, ‘Yazdığımı baştan yazamam’ diyor kelamlarında. Hislerimi hoş özetliyor. Başa dönsem ne üniversite okurdum ne öbür bir şey olurdum ve bu kitapları da yazamazmışım üzere geliyor.
‘Cennete Gibiyim’i yazma süreciniz nasıldı? Hiç sözler yetmiyor üzere bir pay kapıldığınız oldu mu?
Yazma süreci yavaş fakat kararlı adımlarla ilerledi. Baştan itibaren ne yaptığını bilen birinin edasıyla yazdım romanı; kısımları, bireyleri ya da metnin lisanını çabucak hemen hiç değiştirmedim. Güya sadece başımda kurduğum şeyi sözlere geçiriyor üzereydim. Sözler yetiyordu, hatta bazen taşıyordu da. Kendimi bıraksaydım bir bu kadar daha yazacaktım. Lakin ben edebiyatta ekonomiyi seviyorum galiba. Fazla savrulmadan, uzatmadan kıssayı bitirebildim.
Kadın cinayetlerinde ‘çok sevdim’ mazeretine sığınılmasının art planında sizce neler var? Erkeklerin kıskançlığı ya da kuşkusuyla işlenen cürümlerin ‘tutkulu aşk’ başlığı altında legalleştirilmesine dair fikriniz nedir?
‘Çok sevdim’ düzmece bir tabir. Dediğiniz üzere kullanışlı bir mazeret de oldu erkekler için sanırım. Bence çok sevmediler; çok çok hınç, nefret duydular, öç almak istediler. Yakın vakte kadar ‘aşk cinayeti’ olarak söz edilen bu hal, bayan örgütlerinin eforlarıyla ‘kadın cinayeti’ ismini aldı ve o denli anılmaya başladı. Zira “Aşk cinayetlerini durdurun” üzere bir hareket esasen olamazdı. Bu cinayetler münferit birer olay değil. Planlı, programlı ve örgütlü hatalar. Bu korkunçluğa aşk isminin yakıştırılması da ayrıyeten ürkütücü.
“Bir cam bardak üzere kırılmaktan korkarak kenarda durup duracağıma, öne atılıp tarihi tekrar yazabilirdim…” Bu cümle bilhassa dikkatimi çekti. Kitaplarınızla okurda nasıl bir farkındalık yarattığınızı düşünüyorsunuz?
Farkındalık yarattığımı umuyorum diyelim. Muharrirlerin ve kitaplarının toplumda zannedildiği kadar tesiri olduğunu düşünmüyorum. Hele de bizimkinde… Politikler çıkar bir cümle laf eder, yer yerinden oynar; biz sayfalarca yazarız, olağanmış üzere soğukkanlılıkla karşılanır. Halbuki kitap yazmak olağan bir şey değildir.
Kadın ve erkek okurlardan kitapla ilgili duyduğunuz ve sizi etkileyen yorumlar var mı?
Aldığım geri dönüşlerde kitabın anlatımının çok sert olduğu söylendi. Bayanlar da bu türlü düşünüyor işin ilginci. Güya çok pamuk şeyler yaşıyormuşuz üzere. Demek ki okur başında kitap ve hayatı ayırıyor. Ben bu türlü anladım.
Romanda Temenni’nin annesi, babası tarafından katlediliyor. 14 yaşında bir çocuğun bu türlü bir trajediden sonra yaşadıklarını anlatırken bayan dayanışmasının, bilgiye tutunmanın, mana aramanın altını çiziyorsunuz…
Ben ve benim üzere düşünen hak savunucuları diyor ki; erkekler örgütlü, bu toplum ataerkillikte örgütlü, cinayetler bu örgütlü yapı ismine ve onun dayanağıyla işleniyor. Bayanlar yalnız ve savunmasız. O vakit dayanışma kaçınılmaz. Çıta yükseltmemiz lazım, bu bilgiyi alabilmemiz lazım. Bu toplumdaki bayanlar için bu bir temel eğitim sorunudur. Yoksa savruluyoruz, tenhada kıstırılıyoruz, katlediliyoruz. Bu bir sınavsa sınıfı geçebilmemiz lazım.
Son olarak yazmak sizin için ne söz ediyor? Bir dayanışma biçimi diyebilir miyiz?
Hayali bir okurla dayanıştığımı düşünüyorum yazarken. İsmi cismi belgisiz, soyut bir şey benim için okur. Yazarken karşı sesi, itirazı duyamıyoruz natürel. Lakin aslında de duymamalıyız ki sanatımızı yapalım. O okurken, ben de yazarken mana üretiyoruz. Beğenilen ve karşılıklılık içeren, sonunda da reverans yaparak dansı bitirdiğimiz bir süreç. Lakin bu kitap güya biraz daha benimseme, yanında durma istiyor üzere.
‘Evde ocak yanıyorsa…’
Çok bayanlı bir ortamda büyümüşsünüz. Bu durum kitaplarınıza ve hayatınıza nasıl yansıdı?
İşte o hayatımın mucizesi oldu. Yoksa her şey enikonu eksik, tatsız olacaktı. Ben büyürken evimizdeki erkek tesiri az ve tatsızdı. Hayatı sürdüren, şekillendiren daima kadınlardı. Örgülü, dikişli, sohbetli, saksı çiçekli ve vilayetle de tencere yemekli bir meskende büyümek beni hayata bir modül ısındırdı. Sahiden de konutta ocak yanıyorsa umut vardır.
