Yüzlerce yıl boyunca milyonlarca insanın gelip geçtiği, tarihin acılarına, zaferlerine ve dönüşümüne tanıklık etmiş bir meydan düşünün. Burası Paris’in kalbi sayılan Place de la Concorde… Fakat burası Eyfel Kulesi’nin gölgesinde duran bir geçit değil.
Bu meydan, Fransız monarşisinin çöküşünden cumhuriyetin doğuşuna kadar uzanan derin bir geçmişin sessiz şahidi. Ancak burada yükselen ve göğe uzanan bir anıt var ki, geçmişi sadece Fransız tarihine değil, Mısır’ın kadim sırlarına kadar uzanıyor: Luksor Dikilitaşı.
Yaklaşık olarak 200 yıldır Paris’in sekizinci bölgesinde bulunan Place de la Concorde Meydanı, antik Mısır’dan günümüze ulaşan harikulâde bir yapıta mesken sahipliği yapıyor. Kent sakinlerinin ve turistlerin hayranlıkla izlediği bu görkemli yapı, 3 bin yıldan fazla bir geçmişe sahip. Kırmızı granitten oyulmuş bu anıt, MÖ 1250 civarında Mısır Firavunu II. Ramses’in buyruğuyla inşa edildi ve sonrasında Fransa’ya ikram edildi.
ÖZEL TASARLANAN BİR GEMİYLE NİL NEHRİ’NDEN PARİS’E GETİRİLDİ
Orijinalde Mısır’daki Luksor Tapınağı’nın girişinde yer alan iki dikilitaştan biri olan bu yapı, 1830’ların başında Nil Nehri’nden özel olarak tasarlanan bir gemiyle Paris’e getirildi. 1836 yılında, Fransız İhtilali sırasında halkın idamları izlediği tarihi Concorde Meydanı’nın ortasına, Kral Louis-Philippe’in isteğiyle dikildi.
Yüzyıllardır meydanın tam ortasında yükselen bu anıt, tarih meraklılarının ve turistlerin ilgi odağı oldu. Yüzeyi dört tarafa bakan hiyerogliflerle bezeli olan dikilitaşın, uzun müddettir tüm sırlarının çözüldüğü düşünülüyordu. Fransız Mısır bilimci François Chabas, 19. yüzyılda bu hiyerogliflerin büyük kısmını çözümlemiş ve kamuoyuna sunmuştu. Lakin çağdaş bilim, bu taşın hâlâ konuşacak çok şeyi olduğunu kanıtladı.
YENİ KEŞİF VE YEDİ BİLİNMEYEN MESAJ
Covid-19 pandemisi sırasında başlayan çalışmalar, Luksor Dikilitaşı’nın bugüne kadar fark edilmemiş yeni sırlarını ortaya çıkardı. Paris-Sorbonne Üniversitesi’nde vazifeli Mısır bilimci Dr. Jean-Guillaume Olette-Pelletier, Olimpiyatlar öncesi başlatılan onarım kapsamında anıtın doruğuna çıkma müsaadesi alan birinci uzman oldu. Bu tarihi fırsat sayesinde, dikilitaşın tepesine ulaşarak ayrıntılı müşahedeler yaptı ve yedi bilinmeyen bildirinin izini sürdü.
Dr. Olette-Pelletier, dikilitaşta yer alan kimi hiyerogliflerin içinde sadece özel olarak eğitilmiş bireylerce anlaşılabilecek ‘kripto-hiyeroglifler’ olduğunu belirtti. Bunlar, rablerin lisanı olarak kabul edilen, halkın değil, yalnızca ruhban sınıfının ve seçkinlerin okuyabildiği bâtın yazılardı.
DİKİLİTAŞTA NELER BİLİNMEYEN?
Anıtın batı cephesi, antik Mısır’da sırf Nil Nehri’nden gelen soyluların görebileceği halde tasarlanmıştı. Bu cephede, Firavun II. Ramses’in İlah Amon’a adak sunduğu sahne yer alıyor ve bu manzara, bir tıp tanrısal meşruiyetin görsel sözü olarak kabul ediliyor.
Diğer yandan doğu cephesinde, Ramses’in başlığında yer alan ince boğa boynuzları dikkat çekiyor. Olette-Pelletier’e nazaran, bu ayrıntı ‘ka’ kelimesine yani ömür gücüne yapılan sembolik bir gönderme. Bulunan bilinmeyen bildirilerden biri ise daha dikkat cazip: ‘Amun’un ka-kuvvetini yatıştırın!”
Bilim insanına nazaran bu söz, insanların doğuştan getirdikleri fakat vakit zaman yıkıcı olabilen yaşamsal güçlerinin ilahlar aracılığıyla dengelenmesi gerektiğini anlatıyor. Bu çeşit bildiriler, Antik Mısır’ın sırf fizikî değil, birebir vakitte spiritüel sistemini de anlamaya yönelik değerli ipuçları sunuyor.
Dr. Jean-Guillaume Olette-Pelletier tarafından Luksor Dikilitaşı’nda tespit edilen yedi kapalı iletinin tam metinleri şimdi yayımlanmadı. Bu iletilerin ayrıntıları, Montpellier Üniversitesi’nde yayımlanacak olan ENIM-Montpellier Egyptology Journal mecmuasında yer alacak bir makalede sunulacak.
KARDEŞ ‘DİKİLİTAŞ’ DAHA FAZLASINI BARINDIRIYOR OLABİLİR
Paris’teki dikilitaş, Luksor’daki ikizinden biraz daha kısa. Dr. Olette-Pelletier’in belirttiğine göre, Mısır’daki dikilitaş tam olarak tıpkı yapıda değil ve bu da onu daha fazla bâtın bildiri barındırma potansiyeline sahip kılıyor. Araştırmacının bu kardeş yapı üzerinde de emsal bir tahlil yapıp yapmadığı şimdi net değil. Fakat dikkatler artık bu ikinci dikilitaşta olabilir.
Uzmanlara nazaran bu keşif, sadece bir arkeolojik bulgu değil, birebir vakitte II. Ramses’in kadim mirasına da ışık tutuyor. MÖ 1279-1213 yılları ortasında karar süren ve 66 yıl boyunca tahtta kalan bu büyük firavun hem savaşçı hem de inşa ettirdiği devasa yapılarla anılıyor.
Daily Mail’in ‘Scientist discovers 7 secret messages hidden on Paris’ Egyptian Obelisk’ başlıklı haberinden derlenmiştir.