Beş milyonerin öldüğü faciayla ilgili akıllara durgunluk verecek iddia: ‘Öldürmeyi planlamıştı’ Arkadaşı dört yıl önce adeta yalvarmış!

Takvimler 18 Haziran 2023 tarihini gösterirken, OceanGate CEO’su Stockton Rush, İngiliz milyarder Hamish Harding (58), Pakistanlı iş insanı Shahzada Dawood (48), oğlu Suleman Dawood (19) ile Fransız kâşif ve Titanic uzmanı Paul-Henri Nargeolet (77), çok heyecan verici bir seyahate çıktı.

OceanGate’in ürettiği Titan denizaltısına binen takım, Titanic batığını kendi gözleriyle görebilmek için Atlas Okyanusu’nun kuzeyindeki karanlık sularda yavaş yavaş alçalmaya başladı.

Dalışın 105’inci dakikasında takviye gemisi Polar Prince ile kontağı kopan Titan, radarlardan kayboldu.

Sonraki dört gün tüm dünya nefesini tutup Newfoundland’ın güneydoğusunda gerçekleşen memleketler arası arama kurtarma çalışmalarını takip etti.

Titan’ın içindeki oksijen süratle azaldığından, takımlar vakitle yarışıyordu. Çalışmaları uzaktan izleyen bir kişi ise denizaltının infilak ettiğini ve hayatta kalan olmadığını üzülerek varsayım ediyordu. O kişi, Rush’ın yakın arkadaşlarından biri olan Karl Stanley’di.

Nitekim, 22 Haziran günü ABD Kıyı Güvenlik ünitelerinden yapılan açıklamada, Titan’ın Polar Prince’le bağının koptuğu noktada infilak ettiği ve denizaltıdaki herkesin hayatını kaybettiği bildirildi.

“EGOSU O KADAR BÜYÜKTÜ Kİ…”

Tüyler ürperten gerçek, Matthew Gavin Frank’in kaleme aldığı ve geçtiğimiz günlerde raflarla buluşan “Submersed: Wonder, Obsession and Murder in the World of Amateur Submarines” isimli kitap sayesinde ortaya çıktı.

Daily Mail’in haberine nazaran, ticari denizaltılar konusunda uzman olan Stanley, Frank’e Rush’ın dalışı organize etme maksadının yalnızca Titanic’in batığını dolaşmak olmadığını, ünlü CEO’nun orada ölmek istediğini söyledi.

Multimilyoner mühendisin intihara meyilli olduğunu ve kendisini dünyanın en ünlü batığının öyküsüne dahil etmek için elinden geleni yaptığını belirten Stanley, “Rush’ın egosu o kadar büyüktü ki bu öykünün değerli bir karakteri olabilmek için ölmeye ve öldürmeye hazırdı. Titanic’in batığında ölmek istiyordu. Ne kadar dikkat alımlı olursa o kadar güzel olacaktı. Yalnızca dört varlıklı insanı katledip bu esnada milyon dolar kazanmakla kalmadı. O beş kişinin her biri Titanic mitolojisinin bir kesimi haline geldi” sözlerini kullandı.

Stanley ile Frank ortasındaki bu diyalog, Titan denizaltısının Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde beş bireye mezar olmasından 12 gün sonra yaşandı. Frank’e WhatsApp üzerinden bir ileti gönderen Stanley, Rush’ın denizaltının başına tam olarak bu türlü bir felaket geleceğini bilerek yola çıktığını yazdı.

Rush’ın Titan denizaltısının Titanic’e indikten sonra geri dönememesini evvelce planladığını bu sayede tarih kitaplarına geçmeyi hedeflediğini öne süren Stanley, “Rush uygun bir mühendisti. Dikkat cazip bir biçimde ölme konusunda yeni bir standart belirledi” sözlerini kullandı.

“MİLYARDERLER İÇİN BİR FARE KAPANI”

Stanley’nin aktardığına nazaran, Rush’ın denizaltıyı Titan olarak isimlendirmesi bile manidardı. Rush, bu ismi seçerken, muharrir Morgan Robertson’ın 1898’de yayımlanan uzun öyküsü ‘Futility’den (Beyhudelik) ilham almıştı. ‘Futility’, Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde bir buzdağına çarpıp batan bir gemiyi anlatıyordu. Titanic felaketinden 14 yıl evvel yayımlanan bu öykünün gerçek olaylarla benzerliği, sonradan çok ses getirmişti.

Stanley, Titanic’in folklorunun bir modülü olmak isteyen Rush’ın yalnızca kendi hayatını sonlandırmaktan daha çarpıcı bir yol aradığını bu nedenle “cinayet silahı olarak bile bile ‘beyhude’ bir araç inşa ettiğini ve bu araca Titanic’i hatırlatan bir isim seçtiğini” vurguladı. Stanley, Rush’ın Titan denizaltını “milyarderler için bir fare kapanı” olarak tasarladığını kelamlarına ekledi.

Rush’ın intihar projesinin bir kesimi olarak denizaltıdakileri öldürmek istediğine nitekim inanıp inanılmadığı da sorulan Stanley, hiç tereddüt etmeden, “Bunun olduğunu biliyorum” dedi.

Titan’da hayatını kaybedenlerden Paul-Henri Nargeolet

HER ŞEYİ DÖRT YIL EVVEL GÖRÜP SÖYLEMİŞ

Titan felaketinden dört yıl evvel Stanley, Rush’ın denizaltılarından birinin Bahamalarda gerçekleştirilen test dalışına katılmıştı. Stanley ve Rush’ın yanı sıra iki kişi daha Titanic’in de bulunduğu 3.800 metre derinliğe dalmıştı.

Bu dalıştan bir gün sonra Rush’a bir e-posta gönderen Stanley, değerli gördüğü güvenlik problemleriyle ilgili değerli ihtarlarda bulundu.

Özellikle saatler süren iniş boyunca her 3-4 dakikada bir duyulan silah patlaması gibisi seslere dikkat çeken Stanley, denizaltının suyun basıncı altında ezilmesinden kaynaklandığından endişelendiğini belirtti ve şu tabirleri kullandı:

“Dün duyduğumuz sesler problemli bir bölgenin ağır baskılar altında ezilmesine/hasara uğramasına benziyordu. Seslerin yoğunluğuna ve daima devam etmesine bakılırsa, gövdede bir yerin kırıldığını ya da süngerleştiğini söyleyebiliriz.”

Stanley, Rush’tan bu sorun araştırılana dek bilhassa ödeme yapan yolcuların katılacağı dalışları ertelemesini de rica ederek, “Bence bu sene Titanic dalışları konusunda ilerlememelisin. Bunu yapman egonun insanların yapılamaz dediği şeyi yapma isteğine ve kendi yaratımının baskılarına boyun eğmek olur” diye yazdı.

UYARILARI ADETA YOK SAYMIŞ

Rush ise Stanley’e epey sert bir cevap vererek, fikirlerini kendine saklamasını, dalışa davet edilmesinin sebebinin Titan’ın tasarımı ya da güvenliği konusunda geri bildirim vermek olmadığını vurguladı.

Rush, “Tecrübene ve birçok bahisteki tavsiyelerine bedel veriyorum ancak karbon fiber basınçlı gövdeler konusunda değil. Umarım büsbütün bilgi sahibi olmadığın hususlarda fikirlerini lisana getirmeden evvel iki sefer düşünürsün” tabirlerini kullandı.

Rush (solda) ve denizaltı pilotu Randy Holt

Ancak geri adım atmayı reddeden Stanley, Rush’a yaşanacak felaketin boyutlarını anlatan bir e-posta daha gönderdi. Arkadaşına en makûs senaryoyu göz önünde bulundurması için adeta yalvaran Stanley’nin tasaları dört yıl sonra tüm dünyanın gözleri önünde gerçek oldu.

Yaşanan faciayı, “Karbon fiber tüp iflas etmişti” kelamlarıyla özetleyen Stanley, “Stockton, çok sayıda insanı Titanic batığına indirmeye takmıştı ve öbür tüm kararlar ikincil değerdeydi. Bir materyal olarak karbon fibere olması gerekenden fazla güveniyordu. Yatırımcılardan gelen mali baskılar da vardı. Bu facia Titanic’e düzenlenen 14’üncü dalıştı. Ben Stockton’a dalışları ticarileştirmeden evvel en az 50 dalış yapmasını tavsiye etmiştim. Beni dinlemeliydi” sözlerini kullandı.

“TÜM EMELİ PARA KAZANMAKTI”

Kazanın akabinde OceanGate’teki meslektaşları Rush’ın keşif merakını öven açıklamalar yaptı. Fakat kısa müddet sonra Rush’ın denizaltının inançlı olmadığına dair ikazlara kulak tıkadığı ve yaşanan felaketin öngörülebilir olduğu ortaya çıktı.

Örneğin OceanGate’in eski yöneticilerinden David Lochridge, Seattle Bölge Mahkemesi’ne sunduğu bir dilekçede, Rush’ı Titan’ın güvenliği konusunda uyardığı için 2018’de işinden kovulduğunu belirtti. Lochridge daha sonra yapılan soruşturmada verdiği tabirde, “Şirketin tüm emeli para kazanmaktı. Bilime çok az alan ayrılmıştı” tabirlerini kullandı.

Geçen yıl yapılan soruşturmada Stanley de tabir verdi. Stanley, Rush’ın ne yaptığının farkında olduğunu ve riskli teşebbüsünün sonunun vefatla bitmesini sorun etmediğini belirterek, “Nihayetinde bu türlü bir şey olacağını ve sorumlu tutulmayacağını biliyordu. Fakat maksadı tüm ünlü akrabalarından daha ünlü olmaktı” dedi.

Stockton Rush, ABD Bağımsızlık Bildirgesini imzalayan Richard Stockton ve Benjamin Rush’ın torunu olduğunu tez ediyordu. Rush ayrıyeten Titanic’t hayatını kaybeden Isidor ve Ida Straus’la da evlilik yoluyla akrabaydı.

Stockton Rush uzay teşebbüsleri başarısız olunca gözünü okyanuslara dikmiş ve ‘Denizlerin Elon Musk’ı olmak için yola çıkmıştı. Princeton Üniversitesi mezunu bir uzay ve havacılık mühendisi ve pilot olan Rush OceanGate Expeditions şirketini 2009 yılında kurdu. Şirket 2021 yılında Titanic çeşitlerine başladı. Çeşide katılanlar 1912’de birinci seyahatinde okyanusun tabanını boylayan geminin batığını ziyaret edebilmek için kişi başı 250.000 dolar ödeme yapıyordu. Felaketin akabinde OceanGate tüm operasyonlarını durdurdu.