Geçen hafta Mashable sitesinde bir haber yayımlandı. Habere nazaran; TikTok gelen reaksiyonlar üzerine kullanıcıların görünüşünü değiştirerek onları daha şişman ya da daha zayıf gösteren filtreyi platformdan kaldıracağını açıklamıştı. Kelam konusu filtrenin kullanıldığı görüntüler genelde Amerikalı rap’çi Doechii’nin ‘Anxiety’ (Kaygı) müziği eşliğinde çekiliyordu. Reaksiyonların nedeniyse filtrenin ‘body shaming’i (kişiyi vücudu üzerinden aşağılamak, dışlamak) tetiklediği savıydı. Bir TikTok kullanıcısı filtreyle ilgili şöyle diyordu: “Binlerce insanın sizinki üzere bir bedene sahip olmak için filtre kullandığını ve ortaya çıkan manzaranın aşağılandığını hayal edin.”

‘Acımasız dünya’

Beden üzerinden aşağılanmayla ilgili bir diğer tartışmaysa oyuncu Selena Gomez’in 2024 ve 2025’teki beden ölçüleri üzerinden sürüyor şu sıralar. Gomez’in geçen yıl kilolu haliyle çektirdiği bir fotoğrafın altındaki yorumlardan kimileri şöyle: “Adi biri üzere görünmek istemem lakin Ozempic vakti gelmiş”, “Eskiden çok çekiciydi”, “Ooo büyük, büyük”… Bu yıl zayıfladıktan sonra çektirdiği fotoğrafın altında yazanlarsa hal açısından farklı değil: “Birkaç hafta öncesine kadar balina üzereydi. Sihir bu olmalı”, “Ödül merasimi periyodu Ozempic’i. Zavallıca”… Zayıf, kilolu, görünüşü üzerinden her türlü aşağılanan Gomez’e destekse oyuncu Taylor Lautner’dan geldi: “Nefretle dolu acımasız bir dünya. Hiçbir vakit herkesi mutlu edemiyorsunuz, etmek zorunda da değilsiniz…”

Beden olumlama ve kapsayıcılık ne vakit gündeme gelse gözler doğal olarak moda dünyasına çevriliyor. Vogue mecmuasının Paloma Elsesser’ı büyük vücut model olarak kapağına birinci defa taşıdığı 2021’in üzerinden dört yıl geçti. O sıralar değişim rüzgârları vücut çeşitliliğinden yana esiyordu. Fakat yıldan yıla gücünü yitirdi.

Vogue Business’ın son moda haftalarına ait hazırladığı rapora nazaran 198 defile ve sunumdaki 8.703 görünümden sadece yüzde 2’si orta vücut ve sadece yüzde 0,3’ü büyük vücuttu. Raporda markalardan örnekler de verilmişti. Mesela Paris Moda Haftası kapsamında gerçekleşen Givenchy defilesindeki 52 görünüm ortasında büyük vücut hiç yoktu. Milano Moda Haftası’nda podyuma çıkan Fendi, Etro koleksiyonunda da oran sıfırdı.

Dolaplar yenileniyor!

Bu mevzuda moda dünyasında yapılan yorumlarda halk ortasında zayıflama iğnesi olarak bilinen Ozempic’in tesiri öne çıkıyor. Ozempic kullanan büyük vücut genç bayanlar, orta vücuda; orta vücut genç kadınlarsa standart vücuda geçti. Dolaplar iki vücut küçük giysilerle yenileniyor. Bu da zayıf olmayı trend yaptı. Bir diğer tezse Trump periyoduyla birlikte toplumda ilerici kıymetlerden uzaklaşılmasının podyuma yansıdığı tarafında. Moda dünyası da muhafazakârlaştı.

‘Kilolu olan makus yorumlara maruz kalıyor’

Neslişah Aygören, Hürriyet Ekler moda yazarı

“Moda sanayisinde hâlâ muhakkak vücut tiplerinin ön planda olduğu açık. Reklam panolarında, mecmualarda ve podyumlarda daima emsal beden ölçülerine sahip modelleri görüyoruz. Halbuki araştırmalar, toplumun büyük bir kısmının bu standartlara uymadığını ve dayatılan bu tektip hoşluk algısının birçok insanın kendini makus hissetmesine neden olduğunu gösteriyor. Dahası, bu algı yalnızca moda dünyasıyla hudutlu kalmıyor; toplumsal medyada kilosu biraz fazla olan şahıslar sık sık nefret telaffuzlarına ve makûs yorumlara maruz kalıyor.

Bu nedenle moda dünyası son birkaç yıldır bu hususa daha fazla eğilmeye başladı. Tektip hoşluk anlayışını yıkmak ismine büyük vücut modellere de podyumda yer verildi. Lakin bu ilginin giderek azaldığını gözlemliyoruz. Hakikaten, son datalara nazaran New York Moda Haftası’nda podyuma çıkan büyük vücut model sayısı yarı yarıya düşmüş. Esasen tüm moda haftaları boyunca ortalama
40 büyük vücut model görüyorduk yalnızca, artık bu sayı daha da geriliyor. Öteki moda haftalarında da
durum pek farklı değil. Yani bana kalırsa, son yıllarda bu mevzuya bir-
kaç sene evvel olduğu üzere hassas yaklaşılmıyor. Hatta düşünüyorum, son devirde moda otoritelerinin
bu bahiste kayda bedel atılımlarına hiç rastlamadık.”

Mesaj göz gerisi edildi

Vogue bu ayki sayısı için Gigi Hadid ile çalıştı. Top model ‘You Can’t Stop the Beat’ müziğini seslendirerek ‘Hairspray’ müzikaline de gönderme yaptı. ‘Hairspray’ büyük vücut karakterleri başrole taşıyan üretimlerden biri. Üstelik öykünün merkezinde vücut farkındalığı ve kilolu olmanın görünürlüğünü sağlama var. Bu yüzden Vogue’un bu projede yalnızca zayıf modellerle çalışması tenkitlere yol açtı.