Muharrem ayının 10. günü ibadetleri, Diyanet bilgileri ile idrak ediliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı vakit hesaplamalarına nazaran, aşure günü 5 Temmuz’da gerçekleşecek. Rahmet, paylaşma ve birliğin simgesi aşure tatlısının yapıldığı muharrem ayının onuncu gününe denk gelen bu kıymetli günde Hazreti Aişe (r.ah) İslâm öncesinde peygamberimizin de oruç tuttuğunu bildirmekte. Pekala, aşure günü ibadetleri neler? Muharrem ayının 10. günü neler yapılır? İşte, aşure günü yapılacak ibadetler ve detaylı bilgiler.
10 MUHARREMDE ORUÇ TUTMANIN HÜKMÜ
“Muharrem” hürmet edilen manasındadır. Bu ay, Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından Allah’ın ayı diye nitelendirilmiştir (Müslim, Sıyâm, 202; Ebû Dâvûd, Savm 55; Tirmizî, Savm, 40). Bu niteleme Muharrem ayının faziletine, ilahî feyz ve rahmetinin bolluğuna işarettir.
Resûlullah (s.a.s.) bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Ramazan’dan sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı olan Muharrem’de tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra en faziletli namaz da gece namazıdır.” (Müslim, Sıyâm, 202-203; Ebû Dâvûd, Savm, 55; Tirmizî, Savm, 40)
AŞURE GÜNÜ TEK GÜN ORUÇ TUTULUR MU?
Muharrem’in onuncu günü âşûrâ günüdür. Bu gün oruç tutmak da kimi âlimlere nazaran sünnettir (Serahsî, el-Mebsût, III, 92). Çünkü Resûlullah (s.a.s.), âşûrâ gününde oruç tutmuş ve bunu müslümanlara tavsiye etmiştir (Buhârî, Savm, 69). Hz. Peygamber (s.a.s.) Medine’ye gelince, musevilerin âşûrâ gününde oruç tuttuklarını görmüş ve “Bu gün niye oruç tutuyorsunuz?” diye sormuştu. “Bu, güzel bir gündür. Allah, o günde Benî İsrâil’i düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Hz. Mûsâ o gün oruç tuttu.” dediklerinde Resûlullah da (s.a.s.) “Ben Mûsâ’ya sizden daha layığım (yakınım).” buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 127-128). Hz. Peygamberin (s.a.s.) bu günde oruç tutulmasını teşvik eden öbür hadisleri de vardır. Bir hadiste, “Âşûrâ günü orucunun evvelki yılın günahlarına keffâret olacağını zannederim.” (Tirmizî, Savm, 48) buyurmuştur. Öbür bir hadiste de âşûrâ orucuna işaret ederek “Ramazan orucundan sonra en fazîletli oruç Allah’ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur.” (Tirmizî, Savm, 40) buyurmuştur.
Hz. Peygamber (s.a.s.) periyodunda Museviler yalnızca Muharrem ayının 10. (âşûrâ) gününde oruç tuttuklarından, onlarınkine benzememesi için Peygamberimiz (s.a.s.) öncesine yahut sonuna bir gün ek edilerek oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Kimi rivâyetlerde ise bir öncesine ve bir sonrasına ek ederek üç gün oruç tutulmasını tavsiye etmiştir (Bezzâr, el-Müsned, 11/399 [5238]; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, 4/475 [8406]). Bu nedenle âşûrâ günü oruç tutulurken değerli olan âşûrâ gününü yalnız tutmamaktır. Bir evvelki yahut sonraki günü ekle iki gün oruç tutulabileceği üzere her ikisini de ek ederek üç gün de tutulabilir.
AŞURE GÜNÜ NELER YAPILIR?
Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki:
“Ramazan orucundan sonra en faziletli oruç, Allah’ın bedel verdiği ay olan Muharrem ayında tutulan aşure orucudur…” (Müslim, “Sıyâm”, 202)
“Aşure günü orucunun, bir evvelki yılın günahlarına keffaret olmasını Allah’tan umarım.” (Tirmizî, “Savm”, 48)
Hazreti Aişe (r.ah) İslâm öncesinde, Mekke halkının oruç tutmakta olduğu aşure gününde peygamberimizin de oruç tuttuğunu bildirmekte… Allah Rasulü Medine’ye hicret ettikten sonra da bu orucu tutmuş ve müminlere de onuncu günü ile birlikte, bir gün öncesi yahut sonrası ile oruçlu olmalarını tavsiye etmiş… (Ahmed b. Hanbel, VI, 244)
Sadaka vermek sünnettir, ibadettir. Hadis-i şerifte, (Aşûre günü, zerre kadar sadaka veren, Uhud Dağı kadar sevaba kavuşur)buyuruldu. (Şir’a)
Sıla-i rahim yapmalı. Yani salih akrabayı ziyaret edip, armağan ile yahut çeşitli yardım ile gönüllerini almalı. Hadis-i şerifte, (Sıla-i rahmi terk eden, Aşûre günü akrabasını ziyaret ederse, Yahya ve İsa’nın sevabı kadar ecre kavuşur) buyuruldu. (Şir’a)
Çok selam vermeli. Hadis-i şerifte, (Aşûre günü on Müslümana selam veren, bütün Müslümanlara selam vermiş üzere sevaba kavuşur) buyuruldu. (Şir’a)
Aşure günü, “Sübhânellâhi mil’el-mîzân ve müntehe’l-ilmi ve mebleğa’r-rızâ ve zinete’l-Arş.” duası okunabilir.
Aşurenin içinde yer aldığı Muharrem ayı da, birebir vakitte Hz. Peygamber (sav)’in torunu Hz. Hüseyin’in ve birden fazla Ehl-i Beyt mensubu 70’den fazla insanın siyasi ihtiraslar uğruna Kerbela’da şehid edilmesi nedeniyle Müslümanların ortak hafızasında büyük bir acının tarihidir. Kerbela’da zalimce şehit edilen Hz. Hüseyin ve arkadaşları, bu hadisedeki asil duruşu ve haksızlıkla karşısındaki onurlu uğraşı ile bütün müminlerin gönüllerinde taht kurmuş, ona ve yakınlarına bu zulmü reva görenler ise insanlığın ortak vicdanında mahkûm edilmiştir.
Aşure paylaşmanın, dayanışmanın, birlikteliğin ve sevginin sözü, bolluk ve rahmetin simgesidir. Aşurenin bu mecazî manası toplumumuz için bugün her zamankinden daha fazla kıymet taşımaktadır. Milletimiz, asırlardır sürdürdüğü gelenekle bugün de; “farklılıkların ahenk içindeki ortak tada katkı sağlamaları”, “birlik” üzere kültürümüzün özünde daima var olan hoşlukları devam ettirme şuuru ile birbirinden farklı tatları birebir kazanda kaynatıp, aşure aşı yapmaya, birlikte yaşamanın sembolünü tadarken muhabbeti paylaşmaya devam etmektedir.