Artık yaş tanımıyor! Damar tıkanıklığı kalp krizinden felce kadar ciddi sorunlara neden oluyor!

Damar tıkanıklığının bölgesel belirtilerine dikkat çeken Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ünal Aydın, “Tıkalı damarlar, bedenin hangi bölgesinde olduğuna bağlı olarak farklı belirtiler verir.

En çok kalp (koroner arterler), beyin (karotis ve serebral arterler) ve bacak (periferik arterler) damarlarında tıkanıklık görülür.

Kalp damarları tıkandığında; göğüs ağrısı (anjina) meydana gelir. Bu ağrı ekseriyetle göğsün ortasında, baskı yahut sıkışma hissi biçimindedir. Eforla artar, dinlenince geçer.

Ayrıca hastalar; nefes darlığı, sol kola, çeneye, sırta yayılan ağrı, çarpıntı, soğuk terleme, mide bulantısı yahut halsizlik, bayılma hissi üzere belirtiler verir. Bu belirtiler ani ve şiddetli olursa kalp krizi (miyokard enfarktüsü) habercisi olabilir.

Beyin damarları tıkandığında ise; ani baş dönmesi, konuşma bozukluğu, yüzün bir tarafında düşme (asimetri), kolda yahut bacakta ani güçsüzlük yahut uyuşma (tek taraflı), bilhassa tek beğenilen görme kaybı yahut bulanıklığı, istikrar kaybı, yürümede zorluk üzere belirtiler meydana gelir. Bunlar ekseriyetle inme (felç) yahut süreksiz iskemik atak (TIA) belirtisidir.

Bacak damarları tıkandığında ise; yürürken baldırda, uylukta yahut kalçada kramp üslubu ağrı ve aralıklı topallama görülür. Bacaklarda soğukluk, solukluk, ayaklarda uyuşma, karıncalanma, ayakta yahut parmaklarda güzelleşmeyen yaralar, tüy dökülmesi, tırnaklarda kalınlaşma üzere belirtiler görülür.

İleri evrede ise istirahat halindeyken bile ağrı görülebilir. Bu belirtileri yorgunluk ve halsizlik, bilhassa erkeklerde cinsel işlev bozuklukları üzere semptomlar takip edebilir.” dedi.

Belirtilerden bir yahut birkaçı varsa bile uzmana görünmekte yarar var.
Sıralanan belirtilere kesinlikle kulak vermek gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Ünal Aydın, “Özellikle risk faktörü bulunan bireyler; sigara kullananlar, hipertansiyon hastaları, kolesterol yüksekliği olanlar, diyabet hastaları, ailede kalp-damar hastalığı hikayesi olanların kesinlikle geciktirmeden uzmana görünmelerinde yarar vardır.” Biçiminde konuştu.

Tıkalı damarların açılması için ameliyat kaide mı?

Tıkalı damarların açılması için her vakit ameliyatın kural olmadığını tabir eden Prof. Dr. Ünal Aydın, “Tıkalı damarların açılması her vakit kural değil. Şayet kişinin yan damarları gelişmişse ve o organın dolanımını sağlıyorsa cerrahi olarak hiçbir şey yapmaya gerek yok.

Öte yandan damar tıkalıdır fakat tıkanma yüzdesi yüksek değildir, deveranı da olağan düzeydeyse bu hastalarda da cerrahi olarak hiçbir şey yapmaya gerek yok. Lakin yeniden de damarda bir plak oluştuğu için, yüksek risk faktörü kümesinde oldukları için ilaç tedavisine kesinlikle başlamak lazım.

Damar tıkandığında ve semptom oluştuğunda, bir süreç gerekliliği olduğunda; kişinin durumu, cerrahın bu olaya yaklaşımı, merkezin imkanları ve de damarın tıkanma düzeyi, tıkanma yüzdesi hatta tıkanma uzunluğuna bağlı olarak cerrahi ya da anjiyografik teşebbüsten tercih edilir.

Cerrahide plak çıkarılır, tekrar damar onarılır ya da yapay ya da kişinin kendi damarıyla bypass yapılır. Anjioda ise damarlar bazen balonla açılır, bazen stent takılır. Bu da dediğim üzere yerine, uzunluğuna, çapına nazaran değişen bir durumdur.” Tabirlerini kullandı.

İleri yaş hastalığı değil

Damar tıkanıklığı “ileri yaş hastalığı” üzere görülse de, süreç aslında genç yaşlarda başlıyor. Bu yüzden tedbirler ne kadar erken başlarsa, o kadar tesirli olur diyen Prof. Dr. Ünal Aydın, bayanlarda ve erkeklerde alınabilecek tedbirleri şöyle sıraladı.

Erkekler 30, bayanlar 40 yaşından sonra tedbir almalı

Erkeklerde 35 yaşından itibaren damar sertliği (ateroskleroz) riski belirginleşmeye başlar. Bilhassa sigara içen, yüksek kolesterolü olan, ailesinde kalp hastalığı hikayesi bulunan erkeklerde bu risk 30 yaş altına bile inebilir. Bu nedenle 30 yaşından itibaren nizamlı denetimler ve sağlıklı ömür alışkanlıkları koşuldur.

Kadınlar ise östrojen hormonu sayesinde menopoz öncesi devirde damar tıkanıklığına karşı nispeten daha avantajlı durumdalar. Fakat menopoz sonrası yaklaşık 45-55 yaş ortası periyotta bu gözetici tesir azalır ve risk erkeklerle eşitlenir, hatta kimi durumlarda geçilebilir. Bu nedenle bayanlarda tedbirler 40 yaşından itibaren etkin olarak devreye sokulmalı.

Bu küme 20 yaşından itibaren tedbir almalı!

Ailesinde kalp-damar hastalığı olanlar, obezite, diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği üzere risk faktörleri taşıyanlar, sigara içenler ve hareketsiz hayat sürenler, 20’li yaşlardan itibaren kalp damar hastalıklarına karşı kesinlikle tedbir almalı.

Damar sıhhatini korumak için:

Sağlıklı ve İstikrarlı Beslenin

Trans yağlardan, margarinlerden, işlenmiş besinlerden uzak durun.

Sebze, meyve, tam tahıllar, baklagiller, zeytinyağı, balık üzere doğal ve antioksidan açısından güçlü besinleri tercih din.

Tuz ve şeker tüketimini azaltın.

Kızartmalardan kaçınıp, haşlama, buharda yahut fırında pişirme formüllerini kullanın.

Düzenli İdman Yapın

Haftada en az 150 dakika orta tempolu yürüyüş (günde 30 dakika, haftada 5 gün) önerilir.

Egzersiz, damarların esnekliğini artırır, kan akışını düzenler ve âlâ kolesterolü yükseltir.

Sigara ve Tütün Eserlerinden Uzak Durun

Sigara, damarları daraltır, pıhtılaşmayı artırır ve tıkanıklığa taban hazırlar.

Pasif içicilik bile damar sıhhatini tesirler.

Stresi Azaltın ve Uyku Tertibine Dikkat Edin

Sürekli gerilim, damarların yapısını bozar. Gevşeme teknikleri, meditasyon, tabiat yürüyüşleri ve kâfi uyku (6-8 saat) damar sıhhatine olumlu katkı sağlar.

Kan Pahalarını Denetim Ettirin

Kolesterol, trigliserit, kan şekeri ve tansiyon tertipli olarak ölçtürün.
Yüksek tansiyon ve diyabet denetim altına alınmazsa damar yapısını bozabilir, bu yüzden kesinlikle denetim altına alın.

İdeal Kilonuzu Koruyun

Aşırı kilo, damarların iç yüzeyini zedeler, kalbi zorlar.
Özellikle bel etrafı yağlanması risk faktörüdür.