Genel af çıkacak mı 2025 son durum gelişmeleri kamuoyunda dikkatle takip edilirken infaz düzenlemesi ve kontrollü hürlük beklentileri de 10. Yargı Paketi ile arttı. Geçtiğimiz günlerde Af beklentisi ile ilgili ise son dakika açıklama TBMM AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler’den gelmişti. Genel af çıkacak mı? sorusu ile ilgili Güler, “Af üzere bir husus da gündemimizde şu anda yok.” tabirlerini kullanmıştı. Kısmi af yada genel af ile ilgili son açıklama ise Bakan Tunç’tan geldi. Tunç af tezleriyle ilgili net karşılık verdi. Öte yandan TBMM’ye sunulması beklenen 10. Yargı Paketi’nde tutuklama yasağına ait 2 yıllık hudut korunurken, 2 yılın altındaki hatalarda da yargıçlara takdir yetkisi tanınıyor. Hâkim, 2 yıl altı cezalarda da kabahat sürece eğilimine bakarak tutuklama kararı verebilecek. Bu minvalde 1 ay ceza alan kişi de cezasını demir parmaklıklar ardında tamamlayacak. Pekala, Af çıkacak mı, kısmi af gelecek mi? İşte, o bahis hakkında detaylı bilgiler.

GENEL AF ÇIKACAK MI?

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, gazetecilerle sohbet toplantısı gerçekleştirdi. Bakan Tunç, “Covid izni ile ilgili düzenleme dışında bir af yahut genel af kelam konusu değil” değerlendirmesi yaptı.

” Mesela hasta mahkumlar; ‘Cezaevinde ölmesin hükümlü’ diyoruz. Bu insan haklarına ters. Bunların bir genel af halinde yorumlanması gerçek değil.” açıklamasını yapan Tunç, şu sözleri kullandı:

“Covid müsaadesiyle ilgili bir çalışma ‘olabilir’ dedik. Af mı geliyor? biçiminde yorumlara neden oldu. Oradaki konu büsbütün Covid müsaadesi süreciyle ilgili. 2020’de Covid müsaadesinden yararlanıp açık cezaevinde bulunanlar kontrollü özgürlükten faydalanarak tahliye edilmişti. Covid devam ettiği surece bu mühlet 31 Temmuz 2023’e kadar uzatıldı. O tarihten sonra bu şahıslardan şartlı salıverilmesine 5 yıl kalanların Covid müsaadesi kapsamında hayatına devam etmesine, şartlı salıverilmesine 5 yıldan fazla olanların ise cezaevine dönmesine yönelik bir düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeden yaklaşık 100 bine yakın kişi faydalanmış oldu. Kapalı cezaevinde bulunanlar da 3 yıl erken açık cezaevine geçmiş oldular. Bu düzenlemeden 31 Temmuz 2023 tarihi itibariyle cezası mutlaklaşan ve cezaevinde bulunanlar yararlandı. 31 Temmuz 2023’te cezaevinde değil lakin daha evvel hata işlemiş fakat cezasının infazı şimdi katılaşmamış ve mahpusa girmemiş olanların, yargılamadaki gecikmeden ötürü bu düzenlemeden yararlanamaması üzere bir durum ortaya çıktı. Bu istikamette müracaatlar, talepler oldu. Bu talepler doğrultusunda bir düzenleme olabilir. Buradan bir af geliyor değerlendirmesi yapmak hakikat değil, gündemde af kelam konusu değil.

4/4 MÜKERRİR DURUMDA OLANLARA DÜZGÜN HABER

“Bu husus cezaevlerinde mükerrir durumda olanlarla ilgili yani tekraren kolay hata işleyenlerin cezaevinde şartlı salıvermeden yararlanıp yararlanamayacağıyla ilgili bir konu. Ceza infaz mevzuatımıza nazaran bir kişi, terör, cinsel cürümler, uyuşturucu cürmü haricinde kolay hatalar bakımından birinci sefer kabahat işlediği vakit cezasının yarısını cezaevinde geçirirken şartlı salıverilmesine son 1 yıl kalan mahkumlar kontrollü özgürlükten yararlanır.

İkinciyi işlemiş ise cezasının 2/3’ünü, üçüncüyü işlemişse cezasının tamamını yani 4/4’ünü cezaevinde geçirir. Burada bir terör hatalısı ya da uyuşturucu suçlusunun cezasını 3/4’lük kısmını cezaevinde geçiriyorken kolay hatalardan cezaevinde olanların cezalarını neden 4/4’ünü cezaevinde geçirdiklerine dair yakınmalar oluyor. Cezaevinde bu durumda olanların cezalarının 3/4’ünü yatarak dışarı çıkma ümidiyle ıslah olmasının kolaylaşacağına dair çok sayıda müracaat yapılıyor. Bu mevzuda bir düzenleme yapılması hususu tabi ki milletvekillerimizin, aziz meclisimizin takdiridir.”

55 MADDELİK PAKET HAZIR

Adalet Bakanlığı kaynaklarından edindiğim bilgiye nazaran, yeni taslak paket hazır. Bu taslak ilgili bakanlıklara gönderildi ve görüşe açıldı. Önümüzdeki günlerde Meclis’e sunulması bekleniyor. Daha evvelki yargı paketlerinden çıkarılan infaz düzenlemeleri 10’uncu pakette yer alıyor. Pakette, 14 farklı kanunda değişiklik yahut düzenleme var.  Kanun teklif taslağı yürütme ve yürürlük dahil toplam 55 unsurdan oluşuyor.

CEZANIN 1/5’İ YATILACAK

Pakete nazaran, prensip olarak mahkumların kontrollü özgürlükten faydalanabilmesi için cezalarının belli bir mühletini yani şartlı salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken müddetin en az 1/5’ini kesinlikle cezaevinde geçirmeleri gerektiği kabul ediliyor. Bu durumda örneğin 1 yıl ceza alan 2.5 ay, 6 ay ceza alan 1 ay, 3 ay ceza alan 18 gün, 1 ay ceza alan 6 gün cezaevinde kalacak.

1 AY BİLE MAHPUS ALAN… 

1 yıllık maktu kontrollü özgürlük mühleti bakımından bir değişiklik yok. Fakat Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sık sık vurguladığı üzere cezası az olan mahkumlar de dahil olmak üzere bütün mahkumların aldıkları cezayla orantılı olarak belirlenecek süreyi kesinlikle ceza infaz kurumunda geçirmeleri sağlanacak. 1 ay bile ceza alan kesinlikle cezaevine girip mahpus yatacak. Böylelikle, toplumdaki cezasızlık algısının ortadan kaldırılması sağlanacak.

HÂKİME TAKDİR YETKİSİ

Tutuklama yasağına ait 2 yıllık hudut korunuyor. 2 yılın altında ceza gerektiren cürümlerde hâkim genel olarak tutuklama kararı vermeyecek. Lakin, çok kıymetli bir değişiklikle 2 yılın altındaki hatalarda yargıçlara tutuklama konusunda takdir yetkisi tanınıyor. Buna nazaran, “şüphelinin davranışlarının yine bir kabahat işleyeceği konusunda kuvvetli kuşku oluşturması (suç sürece eğilimi)”, “suçun işleniş şekli”, “suçtan meydana gelen zararın yükünün kamu tertibini kıymetli ölçüde bozması” hallerinde hâkim 2 yılın altındaki kabahatlerde da şüphelinin tutuklanmasına karar verebilecek.

CEZA ALT SONU YÜKSELECEK

“Trafik suçları”, “Genel güvenliğin taammüden tehlikeye düşürülmesi”, “Meskun mahalde silah atılması”, “Bilişim suçları”, “Telefonla dolandırıcılığı” üzere aksiyonlarda ceza ölçüleri tekrar pahalandırılacak. Bu hataların cezalarının alt hududu yükseltilecek. Trafik hatalarında ehliyetlerin el konulma müddeti uzatılacak. Telefon sınırı aboneliğinin sonlandırılmasına ait düzenleme yapılacak. Bu hataların yaptırımı ağırlaştırılarak caydırıcılık sağlanacak.

KISMİ AF MI GELİYOR

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “100 yıl affı” ve “genel af” tartışmasını “Genel afla ilgili bir çalışma kelam konusu değil. Bu türlü bir çalışma gündemimizde yok” diyerek noktalamıştı. Ancak AK Parti, dolu cezaevlerini rahatlatacak “kısmi af” diye nitelendirilen bir düzenleme üzerinde çalışıyor.  COVID-19 salgını sırasında çıkarılan ve açık cezaevinde bulunan mahkumların, kalan cezalarını kontrollü özgürlükle dışarıda infazını öngören düzenlemenin kapsamının genişletilmesi tartışılıyor.

SALIVERİLMELERİNE 5 YIL KALANLARA

Yeni yargı paketinin Meclis’teki görüşmeleri sırasında önerge verilecek. 31 Temmuz 2023’ten evvel cürüm işleyip de cezası katılaşmamış olanların kalan cezalarını kontrollü hürlükle dışarıda tamamlamaları yolu açılacak. Bu düzenlemeden, kontrollü özgürlüğe ayrılmalarına 5 yıl yahut daha az mühlet kalanlar yararlanacak. Düzenleme Meclis’ten geçerse 31 Temmuz 2023 tarihinden evvel kabahat işlemiş olmak kaydıyla kontrollü hürlüğe ayrılmalarına 5 yıl yahut daha az mühlet kalanlar, kalan müddetlerini kontrollü hürlükle çekmek üzere salıverilecekler. COVİD-19 salgını sırasında yapılan birinci düzenlemeden 31 Temmuz 2023 prestijiyle yalnızca cezası katılaşmış olanlar faydalanmıştı. Bu da Anayasa’nın eşitlik unsuruna muhalif olduğu tartışmalarına yol açmıştı. Yeni düzenlemede, cezanın mutlaklaştığı tarih değil cürmün işlediği tarih temel alınacak.

MECLİS’TE UZLAŞI ARANACAK

İYİ Parti, tıpkı hususta kanun teklifi vermişti. Bakanlık kaynakları, önümüzdeki günlerde TBMM gündemine gelecek yeni yargı paketinin görüşmeleri sırasında partilerin uzlaşması durumunda ortak imza ile önerge verme yoluna gidilebileceğini de vurguladılar. 10. Yargı Paketi konusunda gözler artık Meclis’te…