ABD Başkanı Donald Trump, ticaret savaşını resmen başlattığı yeni gümrük vergileri kararlarının akabinde Trump’ın, ABD’nin yaklaşık 80 yıllık globalleşme dileğine son vermiş olabilir.

The Washington Post gazetesinde yer alan habere nazaran, Trump’ın tarife kararları, ABD’yi varlıklı ve güçlü kılan sistemin terk edilmesine ve hem dost hem de düşmanlara karşı kumar oynanmasına neden oldu.

Dünya Bankası’nın eski baş ekonomisti ve Harvard Üniversitesi Profesörü Carmen Reinhart, “Bu tarihi bir an. Geri adım atılsa da yumuşatılmaya başlansa da globalleşmenin tabutuna çakılmış bir çivi” değerlendirmesinde bulundu.

2. Dünya Savaşı’nın sonundan Trump’ın 2016’daki birinci başkanlık devrine kadar ABD başkanları, globalleşme uğraşları kapsamında ticaret, yatırım ve finansın önündeki manileri azaltmak için öncülük etti.

Ancak 1989’da Soğuk Savaş sona erdikten sonra Çin üzere düşük maliyetli üretim yapabilen ülkeler, ABD’deki üretim maliyetinin artmasına sebep oldu.

Trump, 1909 yılından bu yana ABD’nin en yüksek ticaret vergilerini ABD’ye “Altın Çağ” getireceğini savunarak ilan etti. Trump, bu periyotta ABD’ye trilyonlarca dolar yatırım yapılacağını ve “dünyanın en iyisi” olacak fabrikaların çoğalacağını söyledi.

Bu devirde borsanın yükseleceğini belirten Trump, “Tamamen farklı bir ülke olacağız. Bu devir çalışanlar için şahane olacak” tabirini kullandı.

EKONOMİSTLER TIPKI FİKİRDE DEĞİL

Finans dünyasından birinci reaksiyon Wall Street’ten geldi. S&P 500 endeksi, yaklaşık %5 düşerek Covid-19 pandemisinin birinci aylarından bu yana en makus gününü yaşadı.

ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan ekonomistleri, tarifeler ve tarifelerin uygulandığı ülkelerden gelebilecek misillemeler nedeniyle bu yıl global bir sakinlik yaşanma ihtimali %60’a çıkardı.

ABD’li niyet kuruluşu Amerikan Girişimcilik Enstitüsü ekonomisti Michael Strain, Trump’ın tarifelerini “Meyvenin mevsimlik olduğu vakitleri hatırlayacak kadar yaşlıyım. O dünyaya geri dönmeye de hiç istekli değilim” kelamlarıyla yorumladı.

Yatırım danışmanlığı kuruluşu Cohen Group kıdemli danışmanı Craig Allen’a nazaran, Trump’ın yüksek gümrük vergileri bölgesel ticaret sistemine de yol açabilir.

Allen, “Daha fazla bölgesel ticarete yanlışsız ilerliyoruz ve globalleşmeden uzaklaşıyoruz. Verimlilikte yüksek kayıplar olacak lakin daha fazla bölgesel entegrasyon hiç de makus bir şey değil” dedi.

Ekonomistler, iş kayıplarının çoğunlukla ticaretin değil otomasyon sistemlerinin gelişmesinin sorumlu olduğunu söyledi. ABD’deki temel imalat işlerinde çalışan emekçiler, şirketlerin fabrikalarını yurtdışına taşıması nedeniyle ziyan gördü.

TRUMP’IN EN TESİRLİ SİLAHI

Çin’in 2001 yılında Dünya Ticaret Örgütü’ne girmesi ABD’nin başındaki meseleler büyüdü.

Ekonomistler David Autor, David Dorn ve Gordon Hanson tarafından yapılan “Çin şoku” isimli araştırmaya nazaran, 2011 yılına gelindiğinde Çin’den yapılan ithalatın yarattığı rekabet 2,4 milyon Amerikalının işsiz kalmasına neden oldu.

George Mason Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada ise Amerikalıların dörtte üçü Çin ile ticaretten yarar sağladı.

Çin’e karşı tavrını belirleyen Trump, 2016’da başkanlığa adaylığını koyduğunda, ticaret savaşlarını en tesirli silah olarak kullanacağını açıkça lisana getirdi.

Trump, maliyetler artsa da muhtaçlık duyulan eserlerin diğerlerinden satın alınması yerine ülkede üretilmesinin daha uygun olacağını savundu.

Trump’ın takımı, “Başkan, kararlarının kıymetinin farkında ve tenkitlerden rahatsız değil” açıklaması yaptı.