Zanaatın ve yazının peşinde…
Edebiyatın üretim ve transfer süreçlerine sanatsal bir bakış açısı sunan ‘Ali Kazma: Aklın Manzaraları’ standı İstanbul Modern’de kapılarını açtı. ON Dijital Bankacılık sponsorluğunda gerçekleşen stant, Ali Kazma’nın 2010’dan bu yana kitap, kütüphane, yazı ve edebiyat üzerine ürettiği görüntü ve fotoğraflardan oluşuyor. Sanatkarın, Japonya’nın Nara kentindeki klasik mürekkep imalini belgeleyen ‘Sumi’ (2025) isimli çalışmasının birinci gösteriminin yapıldığı stantta Alberto Manguel ve Orhan Pamuk üzere müelliflerin arşiv ve kütüphanesine odaklanan yapıtlar da birinci sefer izleyiciyle buluşuyor.
İŞ, EMEK VE USTALIK
Farklı coğrafyalardan izler taşıyan stantta 6 görüntü var, bunların 3’ü çift ekranlı görüntülerden oluşuyor. Sanatkarın stanttaki birinci dikkat çeken işlerinden biri ‘Sumi’ isimli yapıtı. Japonya’nın Nara kentinde ustadan çırağa aktarılan klâsik mürekkep imalini kadrajına alan Ali Kazma iş, emek ve ustalık üzere kavramları bu somut üretim biçiminde yine ele alıyor. Uzun vakittir mürekkep ve zanaat üzerine bir iş yapmak istediğini vurgulayan sanatçı bu ilgisini şu sözlerle anlatıyor: “Benim için zanaat çok kıymetli. Yeterli yapılan bir şeyin devam etmesi, âlâ yapılan aktivitenin etrafında oluşan bedeller, ihtimam, dikkat, bilginin aktarılması ve materyalle kurulan bağın insan üzerinde terbiye yaratan hali beni çok ilgilendiriyor.”
‘YÜRÜYEN KÜTÜPHANE’
Küratörlüğünü Hikaye Özsoy Sağnak ve Demet Yıldız Dinçer’in üstlendiği stant, edebiyatın üretim ve transfer süreçlerine sanatsal bir bakış sunuyor. Standın ilgi cazip işlerinden bir oburu Arjantinli muharrir ve kitap tarihçisi Alberto Manguel’in Fransa’dan Portekiz’e taşıdığı kütüphanesinin taşınma sürecine tanıklık eden ‘Alberto Lizbon’da’ (2024) başlıklı senkronize görüntü kayıtları. Ali Kazma, Alberto Manguel için “Benim tanıdığım en bilgili insan, 40 bin civarı kitabının olduğu ferdî kütüphanesi var. Salman Rushdie bir kezinde onun için ‘yürüyen kütüphane’ benzetmesini yapmış” diyor. Yapıtı içinse “Alberto’nun Lizbon’a kütüphanesiyle birlikte yerleşmesi, düşünsel istikameti ağır basan bir hayatın hususa dönüşmesi, hususun edebiyata dönüşmesi üzerine bir video” yorumunu yapıyor.
‘Aklın Manzaraları’ standı Orhan Pamuk’un şahsî arşiv ve hayatını gözler önüne seren ‘Mürekkep Evi’ (2023) görüntüsüyle müellifin el yazısı notlarını, aile fotoğraflarını, mürekkeplerini, fincanlarını topladığı nesneleri kadrajına alıyor. Orhan Pamuk hâlâ elle yazan bir müellif. Konutundaki kutularda 25-30 bin el yazısı sayfa var. Kenarlarına desenler çiziyor, notlar düşüyor, boyalar kullanıyor, akordeon defterlere günlükler tutuyor. Stantta onun yaratma sürecini görmek mümkün.
Sergi tıpkı vakitte Ali Kazma’nın 55. Venedik Bienali Türkiye Pavyonu’nda gösterilen ‘Hat’ (2013) ve ‘Dövme’ (2013) isimli görüntülerinin yanı sıra sıkıntı erişilen kütüphane, matbaa, kitapçı üzere yerleri içeriyor. Geçmişten bugüne edebi üretimin izini süren fotoğraflardan oluşan bir seçkiyi de bir ortaya getiriyor. ‘Ali Kazma: Aklın Manzaraları’ standı 1 Şubat 2026’ya kadar ziyaret edilebilir.
