Yunanistan-Libya hattında sessiz gerginlik
Bir yandan 2019’da Türkiye-Libya ortasında imzalanan deniz yetki hudutlarının belirlenmesi anlaşmasını Avrupa Birliği nezdinde tekrar gündeme getiren Yunanistan, başka yandan ağır göçmen akışını münasebet göstererek Libya karasuları yakınlarına donanma devriyesi gönderdi.
SON MUAHEDE TESİRLİ OLDU
Yunan kaynaklara nazaran, TPAO ve NOC’un yayınladığı haritadaki deniz alanları Yunan çıkarları açısından sorun teşkil etmese de Türkiye ile Libya ortasında 3 Ekim 2022’de imzalanan, hidrokarbonlar alanında işbirliğinin geliştirilmesini öngören mutabakat zaptının uygulama basamağına girildiği manası taşıyor.
Bu muahedenin imzalandığı periyotta ise Miçotakis idaresi Libya ile Girit adası ortasında kaçak göçmen trafiğinin ağırlaşması ve Ortadoğu’da yeni bir göçmen akını yaşanması mümkünlüğü karşısında, 2’si fırkateyn 3 savaş gemisinin Girit ile Libya karasuları ortasındaki bölgeye gönderilmesini kararlaştırdı. Savaş gemilerinin kaçakçıları caydırma ve Yunan Kıyı Güvenliğine yardım gayeli misyon yapacakları belirtildi.
LİBYA REAKSİYON GÖSTERMİŞTİ
Ancak, iki ülke bağlantılarında özelikle son devirde yaşanan gerginlikler gözönüne alındığında , Yunanistan’ın bu kararının gerisinde hem Doğu Akdeniz’deki varlığını hissettirmek hem de Libya’ya gözdağı vermek uğraşının yattığı izlenimi oluşuyor. Yunanistan-Libya bağlarındaki gerginliğin bir başka boyutu da Türkiye-Libya ortasında 2019’da imzalanan deniz yetki hudutlarının belirlenmesi mutabakatı. Bu muahedeye nazaran Libya’nın kıta sahanlığında gösterilen iki bölgede hidrokarbon aramaları için ihaleye çıkan Yunanisn’a hem Trablus’daki Ulusal Mutabakat Hükümeti hem de ülkenin doğusunu denetim eden Halife Hafter’e bağlı Bingazi idaresi reaksiyon gösterdi. Yapılan her iki açıklamada da Libya’nın egemenlik haklarının ihlal edildiği belirtildi.
YUNANİSTAN’DAN AB’YE ŞİKÂYET?
Türkiye ile Libya ortasındaki işbirliğinden rahatsız olan Yunanistan, bundan altı yıl evvel imzalanan “Deniz Yetki Alanlarının Sonlandırılmasına Ait Mutabakat Muhtırası” konusunu bir kez daha Avrupa Birliği Tepesi gündemine taşıdı.
Girişimde, Libya’nın Halife Hafter denetimindeki Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin bu belgeyi onaylama ihtimalinin belirmesi ana ögeydi. 2019’da Atina’yı destekleyerek muahedeyi reddeden Tobruk idaresi, muahedeyi onaylamak maksadıyla bir inceleme kurulu oluşturdu. Bu onay çıkarsa Yunanistan’ın muahedeye muhalefet ederken kullandığı tezlerden biri olan “Tobruk tanımadı, geçersizdir” argümanı çökmüş olacak. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ’in talebi üzerine Aralık 2019’daki tepe sonuç bildirisinde mutabakat muhtırası için kullanılan, “Üçüncü devletlerin egemenlik haklarını ihlal etmekte olup, Deniz Hukuku’na uygun değildir ve üçüncü devletler açısından rastgele bir türel sonuç doğuramaz” sözlerine evvelki gün de yer verildi.
