Türk Devletleri Teşkilatı tarafından oluşturulan Türk Dünyası Ortak Alfabe Kurulu, Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de geçtiğimiz günlerde toplandı. Yapılan toplantı sonrası ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaşı sağlandı. Ortaya konan alfabedeki her harfin Türk lisanlarında bulunan farklı fonemleri temsil etmesi kararlaştırıldı. Pekala, Alfabe değişecek mi, yeni harfler eklenecek mi? TDK Lideri Prof. Dr. Osman Mert yanıtladı!

TÜRK ALFABESİ DEĞİŞECEK Mİ, YENİ HARFLER EKLENECEK Mİ?

TDK Lideri Prof. Dr. Osman Mert, alfabe hakkında merak edilenleri, TRT Haber’den Ayşe Şimşek’e anlattı. Prof. Dr. Osman Mert, Ortak Türk Alfabesi’nin oluşturulurken, bütün lehçelerin farklılıklarını göz önünde bulundurulduğunun altını çizdi ve Alfabe Kurulu hakkında bilgi verdi:

“Türk Dünyası Ortak Alfabe Komitesi, Türk Devletleri Teşkilatı tarafından kurulan ve bu bahiste görevlendirilen resmî bir kuruldur. Komite kurulduğu günden bu yana belirlemiş olduğu unsurlar doğrultusunda çalıştı.”

29 HARF BİREBİR KALACAK

Türk Dünyası Ortak Alfabe Kurulu, Türk Devletleri Teşkilatına bağlı ülkelerin kullanabileceği 34 harflik çerçeve alfabe üzerinde uzlaştı ve bu teklifini Türk devletleri teşkilatıyla paylaştı. TDK Lideri Prof. Dr. Osman Mert bahisle ilgili, “Türkiye ve Azerbaycan’da mevcut alfabede bir değişiklik olmayacak. Öbür lehçelerle ortak olan 29 harfi kullanmaya devam edeceğiz. Bu mevzuda birtakım spekülasyonlar oldu. 34 harfli liste, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın alfabelerinde var olan harflerin toplamı, lakin bu bir alfabe değil, liste. Her lehçe yalnızca gereksinimi olan harfleri kullanacak, ortak olan 29 harf tıpkı kalacak.” Tabirlerine yer verdi.

“Herhangi bir lehçenin alfabesi değil, bütün lehçelerde kullanılan bir çerçeve alfabedir”

Örneğin, Türkiye Türkçesinde olmayan birtakım fonem kıymeti taşıyan sesler Kazak, Kırgız, Özbek Türkçelerinde var. Hasebiyle bu sesleri ayrıyeten işaretlemek gerekiyordu. Kapalı e üzere sesler Türkiye’de ağızlarda var ancak yazı lisanında işaretlenmiyor. Lakin bu bir anlaşılabilirlik sorunu yaratmıyor zira sözler cümle içinde mana kazanıyor.

Prof. Dr. Osman Mert, “Harf sayısı arttıkça alfabenin ekonomik olma özelliği zayıflar. Tek atakta yazılan harfler daha ekonomiktir, lakin fazla sayıda harf olursa alfabe karmaşık hâle gelir.” dedi ve çerçeve alfabeye eklenen harflere ait şunları söz etti:

“Türkiye Türkçesinde olmayan, fakat öbür lehçelerde var olan sesler için harfler listeye alınmak zorundaydı ve alındı, hasebiyle bu rastgele bir lehçenin alfabesi değil, bütün lehçelerde kullanılan ve üzerinde uzlaşılan bir çerçeve alfabedir.”