Hamaney’in hayatta olup olmadığı tartışması İran devlet televizyonuna da sıçradı: İranlı yetkilinin yanıtı ortalığı karıştırdı

İran devlet televizyonunda salı günü yayınlanan bir programda sunucu, Hamaney’in ofisinden Mehdi Fazaeli’ye izleyicilerin telaşlarını iletti. Fazaeli, “Halk, büyük önderin durumu hakkında bilgi almak istiyor” tabirini kullanan sunucuya net bir karşılık vermekten kaçındı.

Fazaeli, İsrail ve ABD’nin son hücumlarının akabinde Hamaney hakkında çok sayıda soru aldıklarını belirtti ve “Hepimiz dua etmeliyiz” yanıtını verdi. İranlı yetkili, başkanın güvenliğinden sorumlu grupların misyonlarını eksiksiz yerine getirdiğini vurguladı.

Hamaney’in son günlerdeki sessizliği, İran’ın içinden geçtiği kritik periyotla birleşince spekülasyonları artırdı. ABD’nin nükleer tesislere düzenlediği taarruzlar, İran’ın Katar’daki ABD üssüne misillemesi ve İsrail ile varılan ateşkes muahedesi üzere gelişmeler peş peşe gelirken, Hamaney son bir haftada yalnızca toplumsal medya hesabı üzerinden açıklama yaptı.

İranlı yetkililer, Hamaney’in suikast riskine karşı sıkı güvenlik tedbirleri altında olduğunu ve elektronik irtibattan kaçındığını belirtti. Fakat bu durum, başkanın karar alma süreçlerindeki rolü hakkında soru işaretlerine yol açtı.

Yetkililere nazaran, 86 yaşındaki Hamaney, İsrail ya da ABD’nin suikast listesinde olabileceğinin şuurunda. Bu olasılığın gerçekleşmesi ihtimaline karşı önlem alan Hamaney, dini lideri seçmekle görevli Uzmanlar Meclisi’ne, belirlediği üç adaydan birinin acilen seçilmesi için talimat vermişti.

AŞURA MERASİMİ’NE KATILMAZSA TANSİYON SÜRATLE TIRMANACAK

Chatham House uzmanı Sanam Vakil, Hamaney’in temmuz ayı başında değerli bir dini merasim olan Aşura’da görünmemesi durumunda tansiyonun daha da artacağını belirtti. Vakil, İran liderliğinin güvenlik odaklı hareket ettiğini fakat kamuoyuna açıklama yapma muhtaçlığının arttığını vurguladı. Hamaney’in destekçileri de toplumsal medyada paylaşımlar yaparak İran’ın İsrail’e karşı savaşta zafer kazandığını fakat dini başkandan haber alıncaya kadar huzurlu ve “galip” hissedemeyeceklerini kaydetti.

SUİKAST TEŞEBBÜSLERİNE KARŞI TETİKTE

İranlı siyasi analist ve İslam İhtilal Muhafızları kumandanı General Yahya Safavi’nin oğlu Hamzeh Safevi, İranlı güvenlik ünitelerinin İsrail’in muhtemel bir suikast teşebbüsüne karşı tetikte olduğunu lisana getirdi. Safevi, ülkenin mevcut krizden çıkışı için pragmatik adımlar atıldığını ve Cumhurbaşkanı Masud Pezeşkiyan üzere isimlerin bu süreçte daha fazla ön plana çıkması gerektiğini tabir etti.

NYT’nin haberine nazaran, ismi açıklanmayan İranlı 4 üst seviye yetkili, Hamaney’in yokluğunda İran’daki farklı siyasi kümelerin güç uğraşına girdiği bilgisini paylaştı. Yetkililer, nükleer program, ABD ile bağlantılar ve İsrail siyaseti konusunda farklı görüşlere sahip kümelerin çekişme içinde olduğunu aktardı.

ABD basını, geçtiğimiz günlerde Hamaney’in kumandanlarıyla güvendiği bir yardımcısının aracılığıyla irtibat kurduğunu ve yerinin bulunmasını zorlaştırmak için elektronik bağlantısı kestiğini bildirmişti. Hamaney’in, en güvendiği kurmaylarının öldürülmesi halinde askeri buyruk komuta zincirini devralacak halefleri belirlediği de haberlerde altı çizilen bir başka ayrıntı olmuştu.

TAHRAN’DA SİYASİ GÜÇ ÇABASI BAŞLADI

İran konusunda uzman analistler, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın ölçülü ve diplomasi yanlısı tavrıyla bilindiğini belirtirken, sertlik yanlısı kanadın bu yaklaşıma şiddetle karşı çıktığını bildirdi. Meclis çoğunluğunu elinde tutan radikaller ve İhtilal Muhafızları içindeki birtakım kumandanlar, ateşkes muahedesini ve ABD ile yine müzakere mümkünlüğünü eleştirdi. Birtakım İhtilal Muhafızları kumandanları, “12 Gün Savaşı”nda İran’ın çok daha sert bir tavır izlemesi gerektiğini ve ABD gayelerinin imha edilmesini savunmuştu.

Ülkedeki politik tansiyonlar toplumsal medyaya da yansıdı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Ali Ahmedniya, radikallerin tenkitlerini sert bir lisanla kınayarak, “Düşmanın ekmeğine yağ sürüyorsunuz” cevabını verdi.

Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, İsrail’in hücumlarına karşı meydanlarda toplanan vatandaşların ortasına katılmıştı. Pezeşkiyan, ülkesi ile ABD ortasındaki mevzuları milletlerarası çerçeve temelinde çözmeye hazır olduklarını söylemişti.

İRAN’IN GELECEĞİ NASIL ŞEKİLLENECEK?

Hükümet, İsrail akınları sonrası oluşan milliyetçi dalgayı ulusal birlik bildirileriyle pekiştirmeye çalışıyor. Tahran’da düzenlenen açık hava konserleri ve anma etkinlikleriyle halkın moralinin yüksek tutulması hedefleniyor. Uzmanlar, rejimin İsrail ile çatışma sürecinde oluşan siyasi iklimi sürdürmeyi hedeflediğini öne sürdü. 

İran’ın siyasetlerini şekillendirmede kıymetli rol oynayan nükleer programın geleceği, kıymetli tesislerin ABD akınlarında ziyan görmesiyle meçhul hale geldi. Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ve Atom Enerjisi Örgütü Başkanı Muhammed İslami, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin süreceğini açıkladı.

Uzmanlar, İran’ın önümüzdeki devirde izleyeceği siyasetlerin, Hamaney’in ne vakit ve hangi şartlarda tekrar kamuoyu karşısına çıkacağına bağlı olarak şekilleneceğini savundu. Hamaney’in sessizliği sürdükçe İran’daki tansiyonun artacağını belirten analistler, resmi makamların şu ana kadar Hamaney’in sıhhat durumuna ait ayrıntılı bir açıklama yapmadığına dikkat çekti.