Golf oynarken bir telefon geldi, apar topar helikoptere bindi, kararı havadayken aldı: Gizli görüşmede ne konuşuldu? | Dünyayı sarsan kararın perde arkası
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da geçirdiği ve geçireceği yılların tahminen de en kıymetli kararını aldığında, New Jersey’de bulunan golf kulübüne komşu olan saray yavrusu malikanelerin üzerinde uçuyordu.
Apar topar başkanlık helikopteri Marine One’a binip Washington’a yola çıkan Trump’ı birkaç dakika önce Savunma Bakanı Pete Hegseth aramıştı. Hegseth, Başkan’dan son kararı vermesini istiyordu: Ya ABD uçakları İran’ı vuracak ya da operasyon sona erdirilecekti. Diplomatik teşebbüslerin tek başına İran’ın nükleer silah geliştirmesini önlemeye kâfi olmayacağına dair inancı günden güne büyüyen Lider Trump, Hegseth’e beklediği yeşil ışığı yaktı ve birkaç saat sonra B-2 bombardıman uçakları haftalardır yürütülen bilinmeyen planlar sonucunda İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerini vurdu.
Trump’ın günlerdir tüm dünyayı diken üstünde tutan savaşta yeni bir sayfa açan kararına ait bu ayrıntıları ABD’nin önde gelen gazetelerinden The Wall Street Journal bugün gündeme taşındı. Gazete haberini mevzuya yakın kaynakların verdiği bilgilere dayandırdı.
Başkan Trump ve danışmanları, Gece Yarısı Cazibeli Operasyonu’nun akabinde yaptıkları açıklamalarda, amaçların vurulmasının gayesinin Tahran’ın nükleer silah geliştirme planlarını önlemek olduğunu vurguladı. Lakin The Wall Street Journal, bu atağın ABD’yi Orta Doğu’da geniş kapsamlı bir savaşın içine çekip Trump’ın siyasi koalisyonunu daha fazla bölme tehdidini beraberinde getirdiğini yazdı.
ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve Trump
TRUMP İRANLILARIN ABD’Yİ OYALADIĞINA İNANIYORMUŞ
Beyaz Saray yetkililerine nazaran, Trump’ın İran’a saldırma kararı alması, İran’la olan müzakerelerin yavaşlığından duyduğu hüsrandan kaynaklandı. Lider ve uzun müddettir İran’la bir nükleer muahedeye varılabilmesi için çalışmakta olan Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İran’la bir mutabakata varılabileceği konusunda epey iyimserdi.
Ancak son aylarda İran’ın nükleer faaliyetlerine devam etmesi nedeniyle hem Witkoff hem de Trump, görüşmelere soğuk bakmaya başladı. Yetkililerin verdiği bilgiye nazaran, Witkoff, Başkan’a İranlıların Beyaz Saray’ı oyaladığını söylerken İsrailli yetkililer de İran’ın hava alanında kurdukları üstünlüğün operasyonun riskini azalttığını lisana getirerek ikna eforlarını artırdı.
Bu konuşmaya şahit olan bir kişinin dediğine nazaran, mayıs ayı sonlarında Trump da danışmanlarına İranlıların Amerikalıları “oyaladığına” ikna olduğunu söyledi.
“İKİ HAFTA” AÇIKLAMASI İRANLILARI KANDIRMAK İÇİNMİŞ
Hatırlanabileceği üzere Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, geçtiğimiz hafta perşembe günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Trump’ın en son kararını iki hafta içinde vereceğini söylemişti. Çeşitli kaynaklar, Leavitt’in bu açıklamayı yaptığı sırada, Başkan’ın İran’ı vurma kararını büyük ölçüde almış olduğunu söyledi. Yetkililer, vurma buyruğunu verebileceğine dair haberlerin çıkması nedeniyle öfkelenen Trump’ın Leavitt’e “iki hafta” açıklamasını yaptırdığını, bu sayede planlarını gizleyebileceğine inandığını vurguladı.
ABD akın için geri sayımdayken, Trump ve grubu sık sık İsrailli yetkililerle görüştü. Öte yandan Trump danışmanlarına sık sık “Saldırıda yanlış girebilecek bir şey var mı?” diye sordu.
Trump’ın yardımcıları cumartesi günü Durum Odası’nda gizlice toplanıp akın planlarının ve bölgeye ilişkin haritaların üzerinden geçti. İranlı yetkilileri şaşırtmak için bir küme B-2 uçağı farklı bir noktaya gönderildi. Yetkililer, akınların zamanlamasının İran’ı hazırlıksız yakaladığına inandıklarını vurguladı.
ABD’nin hücumunda B-2 bombardıman uçakları kullanıldı
ŞAHİNLERİN İSTEDİĞİ OLDU
Trump için Gece Yarısı Cazip Operasyonu, ABD’nin baskın gücünü sergileyebilmek açısından kıymet taşıyor. Dün The Wall Street Journal’a kısa bir açıklama yapan Lider, “Ülkemiz yeni ateşlenmiş bir silah kadar sıcak. Altı ay evvel ülkemiz buz üzere soğuktu. Ölüydü” sözlerini kullanırken İran gayelerinin vurulmasını “ülkemiz için büyük bir zafer” olarak nitelendirdi.
Ne var ki Trump haftalardır danışmanlarının ve MAGA koalisyonunun farklı kanatlarının baskısı altında.
Senatör Lindsey Graham üzere şahinler Başkan’a askeri müdahale için baskı yaparken Tucker Carlson ve Temsilciler Meclisi Üyesi Marjorie Taylor Greene üzere tanınmış muhafazakârlar, İran’ı vurmanın bir kusur olacağına dair ihtarlarda bulunuyordu. Nihayetinde diplomatik gayretler tıkanırken şahinlerin istediği oldu.
Graham, gazeteye yaptığı açıklamada, “Başkan’a İran’ı vurma yetkisi vermesinin Amerika’nın Afganistan’dan çekilme fiyaskosu sonrası memleketler arası arenada hasar gören prestijini tamir etme fırsatı sağlayacağını söyledim” dedi. Graham Trump’a, “Kasabanın yeni şerifi siz olacaksınız ve bu dünyanın geri kalanıyla olan ilgimizi sıfırlayacak” dediğini anlattı.
DEMOKRAT SENATÖR “HİÇ İSPAT GÖRMEDİK” DEDİ
The Wall Street Journal’ın aktardığına nazaran, Trump dün bütün günü taarruzlara ait haberleri takip etmekle geçirdi. Gazeteye konuşan yetkililer, yardımcılarının toplumsal medyadaki destekçilerin olumlu yorumlarını derleyip Başkan’a verdiğini söyledi. Temsilciler Meclisi Üyesi Thomas Massie’nin ABD’nin İran’a ataklarının anayasaya alışılmamış olduğunu söylemesinin Başkan’ı öfkelendirdiği ve danışmanlarıyla lokal seçimlerde Massie’nin karşısına çıkarılabilecek adayları konuştuğu ayrıntısı da haberde yer aldı.
Öte yandan Demokrat Partililer de İran’ın vurulmasının kanunlara ters olduğunu ve Trump’ın askerî harekât onayı vermeden evvel Kongre’den Savaş Yetkileri Tezkeresi çıkarması gerektiğini savundu. Demokratlar, ABD’nin Irak Savaşı’na girmesine neden olan kusurlu istihbaratı hatırlatarak, Trump idaresinin akınların zamanlamasına ait ayrıntılı bir münasebet sunamadığını belirtti.
CNN kanalında yayınlanan “State of the Union” programına konuk olan Senatör Adam Schiff, “İran’ın bir bomba inşa etme kararı aldığına yahut inşası vakit alan o mekanizmayı sahiden üretmekte olduğuna dair hiç ispat görmedik” dedi.
ABD’nin vurduğu noktalardan biri İsfahan’daki nükleer tesisler
TRUMP KENDİ SONUNU MU HAZIRLADI?
Başkan’ın tanınmış destekçilerinin lisana getirdiği çeşitli kuşkular dışında, Trump’ın siyasi tabanından şimdi taarruzlara karı bir ses çıkmış değil. Fakat kimi Cumhuriyetçiler, ABD’nin bölgede uzun periyodik bir savaşa girmesi halinde, seçmenlerin hayal kırıklığının yayılabileceğini belirtti.
Massie, “Eğer tabandaki seçmen ihanete uğramış hissederse, orta seçimlerde daha ilgisiz olacaktır. Bu da Trump’ın kendi sonunu hazırlaması manasına gelir” dedi. Greene ise ataklardan sonra yaptığı X paylaşımında, “Amerika ne vakit şahane olmanın eşiğine gelse, diğer bir yabancı savaşa dahil oluyoruz. Bu bizim savaşımız değil” sözlerini kullandı.
Diğer yandan Trump ve danışmanları, dün günü seçmenleri ikna etme çalışmalarıyla geçirdi. Üst seviye yetkililer, çeşitli destekçileriyle telefon görüşmeleri yapan Trump’ın, atakların “Önce Amerika” vizyonuyla uyumlu olduğunu anlatmaya çalıştığını söyledi.
“REJİM DEĞİŞİKLİĞİ” BAKLASINI AĞZINDAN ÇIKARDI
Trump geçtiğimiz günlerde, İran’da bir rejim değişikliği niyeti olmadığını söylemişti. Lakin dünkü açıklamaları bu sonuca da açık olduğuna işaret etti. Truth Social platformunda bir paylaşım yapan Trump, “Rejim Değişikliği’ tabirini kullanmak siyaseten gerçek değil ancak şayet şu anki İran Rejimi İRAN’I YİNE OLAĞANÜSTÜ YAPamıyorsa, neden bir Rejim değişikliği olmasın?” sözlerini kullandı.
Diğer yandan ABD’nin yeniden bir savaşa girdiği tasalarını yanıtlayan Lider Yardımcısı JD Vance “Amerikalıların Orta Doğu’da 25 yıldır yabancıların karışıklıklarından yorulmuş olmasının” anlaşılabilir olduğunu söyledi. NBC News’e konuşan Vance, “Ancak fark şu: O vakitler aptal liderlerimiz vardı. Şu an ise Amerika’nın ulusal güvenlik gayelerine nasıl ulaşabileceğini nitekim bile bir liderimiz var” dedi.
Bununla birlikte İran’a askeri müdahalelerin devamının gelebileceğini de söyleyen Vance, “Bizim askerlerimize saldırmaya karar verirlerse, nükleer silah geliştirmeyi denemeyi sürdüreceklerine karar verirlerse, o vakit ezici bir güçle karşılık vereceğiz” dedi.
Beyaz Saray dün Lider Trump ve Lider Yardımcısı Vance’in Durum Odası’ndaki bu karelerini paylaştı
NE DEDİ NE YAPTI
Trump, 2016’daki birinci kampanyasında Cumhuriyetçi Lider George W. Bush’un başlattığı ikinci Irak Savaşı’nı sert bir lisanla eleştirmiş, 2024 kampanyasında da Joe Biden’ı Ukrayna ve Gazze savaşlarının sürmesine müsaade vermekle suçlamıştı. Hatta Milwaukee’de yaptığı konuşmada, “savaşları tek bir telefonla bitirebileceğini” söylemişti.
Ancak dış siyaset sorunları şimdiden Trump’ın başkanlığının birinci periyotlarına damga vurmuş üzere görünüyor. Yasa yapıcılar Trump’ın yasama önceliklerini tartışmaya açarken, seçmeninin bir kısmı da göçmenlerin hudut dışı edilme sürecindeki yavaşlığı eleştiriyor.
Bütün bunların farkında olan Trump, dün yaptığı paylaşımlarda dikkatleri yine yasama gündemine çekmek istediğini “Hadi artık Büyük Hoş Tasarı’yı bitirelim” sözleriyle ortaya koydu.
Trump idaresinin öteki kıymetli isimleri Vance ve Hegseth de çeşitli cephelerde çarpışmış ve Amerika’nın memleketler arası güvenlikteki rolüne kuşkuyla bakan isimler. Örneğin Vance 2023’te The Wall Street Journal için kaleme aldığı bir makalede, Trump’ın en âlâ dış siyasetinin “herhangi bir savaş başlatmaması” olduğunu yazmıştı.
