Bugün Uluslararası Müzeler Günü… Türkiye’nin ‘gözden uzak’ müzeleri
Topkapı Sarayı’nın kalabalığını, Efes’in eşsiz atmosferini, Anıtkabir Müzesi’ne giden Aslanlı Yol’u herkes bilir. Fakat Türkiye’de birtakım müzeler var ki yolunu genelde sadece meraklısı bulur. Bozkırın ortasında çağdaş sanata yer açan Baksı Müzesi, eski bir tren istasyonunda çağdaş işleri sergileyen CerModern gibi… Amerikan Forbes dergisi bundan birkaç ay evvel Türkiye’nin az bilinen lakin etkileyiciliği yüksek 10 müzesini sıralamıştı. Biz de 18 Mayıs Milletlerarası Müzeler Günü ve 18-24 Mayıs Müzeler Haftası vesilesiyle hem haritanın sessiz köşelerinde saklanan o müzeleri hatırlattık hem de Hürriyet Seyahat’in rehber müellifleri Saffet Emre Tonguç, Samet Altıntaş ve Melih Uslu’ya çok bilinen görkemli müzelerimizin dışında, görmemizi tavsiye ettikleri, zımnî kalmış müze tekliflerini sorduk.
ANADOLU’NUN HAZİNELERİ
Saffet Emre Tonguç
Boğaz’ın kıyısında
Sadberk Hanım Müzesi (Büyükdere, İstanbul)
1980’de Vehbi Koç Vakfı tarafından kuruldu. İstanbul Boğazı kıyısındaki birinci özel müze. Arkeolojik yapıtlardan Osmanlı devri el işlerine uzanan koleksiyonuyla dikkat çekiyor. Tarih ve sanat meraklıları görmeli.
Kalenin eteklerinde
Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi (Altındağ, Ankara)
Ankara Kalesi’nin eteklerindeki müzede, koleksiyoner Yüksel Erimtan’ın yıllar içinde biriktirdiği arkeolojik eserler var. Hitit’ten Bizans’a uzanan geniş bir yelpazeye sahip. Müze, cam eşya, sikkeler ve takıların yanı sıra çağdaş sanat stantlarına ve konserlere de mesken sahipliği yapıyor.
Heykellerini görün
Burdur Arkeoloji Müzesi (Burdur)
Türkiye’nin en kıymetli arkeoloji müzelerinden biri. Tunç çağından Roma periyoduna uzanan yapıtları görebilirsiniz. Heykel koleksiyonu çok güçlü.
BİNALARI DA TARİHİ
Samet Altıntaş
Türk İslam Yapıtları Müzesi (İznik, Bursa)
Müzenin binası da tarihi eser. 14’üncü yüzyıldan kalma yapı, Nilüfer Hatun ismine imaret olarak inşa edilmiş. Şimdi İznik çinisine ilişkin örnekler ve canlandırmalarla çeşitli yapıtlara konut sahipliği yapıyor.
Gökyüzüne açılan bir kapı
Mehmet Naci Aköz Uçurtma Müzesi (Üsküdar, İstanbul)
Türkiye’nin birinci ve tek uçurtma müzesi, 2005’te açıldı. 6 kıta ve 30’dan fazla ülkeden toplanan 2 bin 500’ü aşkın uçurtmanın sergilendiği müzede bir de uçurtma kütüphanesi var.
Tekerlekten arabaya
Tofaş Anadolu Otomobilleri Müzesi (Yıldırım, Bursa)
Eski bir ipek fabrikasının restore edilmesiyle açıldı. Müzede, tarihi savaş arabası replikalarından günümüz arabalarına kadar uzanan geniş bir koleksiyon sizi bekliyor.
Doğalı da var
Ormancılık Müzesi (Osmangazi, Bursa)
Ormancılığa adanmış tek müze Çekirge’deki tarihi bir köşkte… Orman hayatı, kullanılan araçlar ve az fosilleri görebilirsiniz.
KÜLTÜRLERİN İZLERİ
Melih Uslu
Antik ticaret
Amphora Müzesi (Silifke, Mersin)
Türkiye’nin birinci ve tek amfora müzesi 2003’te açıldı. Gazeteci ve koleksiyoner Arslan Eyce’nin 40 yıl boyunca bir ortaya getirdiği 400’den fazla amforanın sergilendiği müze, Akdeniz’deki antik deniz ticaretini aydınlatıyor.
Tahtacıların dünyası
Tahtakuşlar Etnografya Müzesi (Edremit, Balıkesir)
Alibey Kudar’ın kurduğu müzede Tahtacı Türkmenlerinin ömrüne dair güçlü bir koleksiyon var.
Fotoğrafın tarihine yolculuk
İstanbul Fotoğraf Müzesi (Kadırga, İstanbul)
Kadırga Kültür Merkezi bünyesinde 5 stant salonu, kütüphanesi ve arşiviyle geçmişten bugüne fotoğraf sanatını belgeliyor. Dönemsel stantlar de düzenleniyor.
Büyük bir edebiyatçının hayatı
Sabahattin Ali Anı Konutu (Edremit, Balıkesir)
Yazar Sabahattin Ali’nin 1918-1921 yıllarında yaşadığı mesken, 2021’de anı konutuna dönüştürüldü. Müellifin ferdî eşyası ve edebi mirasını yansıtan dokümanlar sergileniyor.
Peynirin geçmişi, geleceği
Kars Peynir Müzesi (Kars)
İlk tematik peynir müzesi. Gravyer ve kaşarın tarihine odaklanan müze, eski bir tabya binasında.
FORBES’UN TEKLİFLERİ…
Baksı Müzesi (Bayraktar, Bayburt)
Çoruh Nehri’ne doruktan bakan bir yamaçta, alışılmış müze tarifinin dışında bir yer. Hem çağdaş Türk sanatına hem de klâsik el işçiliğine konut sahipliği yapıyor.
Troya Müzesi (Tevfikiye, Çanakkale)
Pas rengi, dev bir küp formunda inşa edilen müzenin içi 4 bin yılı aşkın bir medeniyetin izlerini taşıyan arkeolojik yapıtlarla dolu.
İstanbul Sinema Müzesi (Beyoğlu, İstanbul)
Tarihi Atlas Sineması’nın içinde. Afişler, kostümler, kamera ekipmanı üzere her detay, sinemaseverleri vakitte bir seyahate çıkarıyor.
CerModern (Ankara)
Eski tren garı dönüştürülerek çağdaş sanat merkezi haline geldi. Hem yerli hem de memleketler arası sanatkarların yapıtları sergileniyor.
Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi (Selçuk, İzmir)
Türkiye’nin birinci demiryolu sınırı üzerinde, açık havada, 33 tarihi lokomotifi inceleyebilir, Atatürk’ün özel vagonunu da görebilirsiniz.
Chez Galip Saç Müzesi (Avanos, Kapadokya)
Bir çömlek atölyesinin bodrum katında duvarlar 16 binden fazla saç tutamıyla kaplı. Müze 1998’de Guinness Rekorlar Kitabı’na da girdi.
Sakıp Sabancı Müzesi (İstanbul, Emirgân)
Osmanlı fotoğrafları, sınır sanatı örnekleri ve az yapıtlarla varlıklı bir koleksiyona sahip.
Zeugma Mozaik Müzesi (Gaziantep)
Eski bir tütün fabrikasının dönüştürülmesiyle yapılan müzede Zeugma’dan çıkarılan yüzlerce Grek ve Roma mozaiğine yer verilmiş.
Kenan Yavuz Etnografya Müzesi (Bayburt)
Anadolu’nun taşra ömrünü belgeleyen varlıklı bir koleksiyon sergileniyor.
Türk Hamam Müzesi (Beypazarı, Ankara)
15’inci yüzyıldan kalma bir hamamın içinde hamam kültürünü belgeleyen yapıtları görebilirsiniz.
ÜCRETSİZ GEZİLEBİLECEKLER
Müzeler Haftası vesilesiyle birtakım müzeler, ziyaretçilerine kapılarını fiyatsız açıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı tüm müzeler bugün fiyatsız gezilebilecek.
Öte yandan İstanbul’daki Türkiye İş Bankası Fotoğraf ve Heykel Müzesi, bu kutlamayı bir haftaya yayıyor ve 17-25 Mayıs tarihleri ortasında tüm sanatseverleri fiyatsız ağırlıyor.
GECE MÜZECİLİĞİ DÖNEMİ AÇILIYOR
Müzekart geçiş hakkına ek olarak 100 lira ödeyip antik kentleri gece gezebilirsiniz. 1 Haziran’da Hierapolis’te, 4 Haziran’da Efes’te başlayacak uygulama 13 kentteki kimi müze ve ören yerlerinde geçerli. Kapanış saatleri müzeye nazaran değişiyor.
