10. YARGI PAKETİ İNFAZ DÜZENLEMESİ (Af çıkacak mı?): COVİD izni düzenlemesi, hakime takdir yetkisi gibi pek çok madde belirginleşiyor
Af çıkacak mı sorusu mahkumlar ve yakınları tarafından yakından takip edilirken yeni gelişmeler gündeme gelmeye devam ediyor. Merakla beklenen 40 unsurluk yargı paketiyle ilgili Meclis’te çalışmalar sürüyor. Taslakta, cezaların caydırıcılığı ve tutuklamaya ait değerli düzenlemeler yer alıyor. Pekala, 10. Yargı paketi ne vakit çıkacak? İnfaz düzenlemesi genel af yasası çıkacak mı? İşte, COVİD müsaadesi düzenlemesi, hakime takdir yetkisi üzere pek çok düzenlemenin gündeme geldiği yargı paketi detayları
HÂKİME TAKDİR YETKİSİ
– Taslağa nazaran iki yılın altında ceza gerektiren hatalarda yargıçlar genel olarak tutuklama kararı vermeyecek. Lakin, yargıçlara iki yılın altındaki cürümlerde tutuklama konusunda bir takdir yetkisi tanınacak. Hâkim, “Şüphelinin davranışlarının tekrar bir cürüm işleyeceği konusunda kuvvetli kuşku oluşturması (suç sürece eğilimi)”, “Suçun işleniş şekli”, “Suçtan meydana gelen zararın yükünün kamu sistemini kıymetli ölçüde bozması” hallerinde; kabahatin cezası iki yılın altında bile olsa şüphelinin tutuklanmasına karar verebilecek.
8’DE 1’İNİ YATACAKLAR
– Mevcut ceza sisteminde iki yılın altındaki kabahatlerin yatarının olmamasının “cezasızlık algısına” yol açtığı eleştirisi de dikkate alınarak bir düzenleme daha yapıldı. Taslak düzenlemeyle, 2 yılın altında ceza alanların da cezaevine girmesi sağlanarak, tesirli bir infaz sistemi oluşturulması hedeflendi. Buna nazaran cezası 2 yılın altında kalan ve yatarı olmayan hatalarda dahi en az 8’de 1 oranında cezaevinde kalma mecburiliği getiriliyor.
KADIN CİNAYETLERİ
– Başta bayan cinayetleri olmak üzere kamu vicdanını yaralayan ve cezasızlık algısına neden olan “haksız tahrik” uygulaması da değiştiriliyor. Mahkeme, sanıklara haksız tahrik ve teşebbüs hallerinde daha az indirim uygulayarak, daha fazla ceza verecek. Yaralama cürmünün cezası da yüzde 50 artırılıyor. Bayan cinayetlerinde sıklıkla “otomatik uygulandığı” tenkidine yol açan “haksız tahrik”le hâkim, sanığın “ağırlaştırılmış müebbet hapis” cezasını 18-24 yıla indirebiliyordu. Taslakla, haksız tahrik uygulanması halinde, “ağırlaştırılmış müebbet” cezası artık 22 ila 30 yıla indirilebilecek. “Müebbet hapis” haksız tahrik uygulamasıyla 12-18 yıl mahpusa indiriliyordu. Taslakla bu da 16 ila 22 yıl mahpus biçiminde uygulanacak.
COVID DÜZENLEMESİ
PAKETLE, 31 Temmuz 2023 tarihinden evvel cürüm işleyen ve hala cezaevindeki mahkumlar, 3 yıl erken kontrollü özgürlükten yararlanarak salıverilecekler. 31 Temmuz 2023 prestijiyle cezası katılaşmış olanların kontrollü özgürlükten yararlandığı COVID müsaadesi düzenlemesi bu tarihten evvel cürüm işleyen ve cezası kesinleşmeyen mahkumları kapsamamıştı. COVID yasasında yapılacak düzenleme ile 31 Temmuz 2023 tarihinden evvel işlenen hatalara ek 3 yıl kontrollü hürlük verilmesi öngörülüyor.
KOŞULLU SALIVERİLME SÜRELERİ KISALTILMIYOR
Adalet Bakanlığı yetkilileri ise “10. Yargı Paketi’nin yasalaşması halinde, cezalarda indirime gidilmediği üzere şartlı salıverilme mühletleri de kısaltılmamaktadır. Düzenlemeyle, 2 yılın altında ceza alanların da cezaevine girmesi sağlanmak suretiyle tesirli bir infaz sistemi oluşturulması öngörülmektedir. Bu düzenlemeler bir af değildir. İnfaz yasasında yapılması planlanan düzenlemelerdir. Yapılması öngörülen düzenlemeye, diğer bir mana yüklemek gerçekle bağdaşmamaktadır” açıklaması yaptılar.
GENEL AF ÇIKACAK MI?
Katıldığı canlı yayında Af çıkacak mı sorusuna, Bakan Tunç, “Ceza infaz düzenlemesinde çalışma var. Rastgele af kelam konusu değil, gündemimiz kelam konusu değil. Düzenlemeler cezaevindeki kaidelerle ilgili. Aşikâr yaşın üstündeki mahkumlarla ilgili kimi konular var. 55 bin kişinin affedileceği tarafındaki argüman yanlışsız değil. Biz tahlile ait taslağımızı sunacağız” dedi.
Geçtiğimiz günlerde de benzeri açıklama yapan Bakan Tunç, “Covid izni ile ilgili düzenleme dışında bir af yahut genel af kelam konusu değil” değerlendirmesi yapmıştı;
” Mesela hasta mahkumlar; ‘Cezaevinde ölmesin hükümlü’ diyoruz. Bu insan haklarına karşıt. Bunların bir genel af biçiminde yorumlanması gerçek değil.” açıklamasını yapan Tunç, şu tabirleri kullandı:
“Covid müsaadesiyle ilgili bir çalışma ‘olabilir’ dedik. Af mı geliyor? halinde yorumlara neden oldu. Oradaki konu büsbütün Covid müsaadesi süreciyle ilgili. 2020’de Covid müsaadesinden yararlanıp açık cezaevinde bulunanlar kontrollü özgürlükten faydalanarak tahliye edilmişti. Covid devam ettiği surece bu mühlet 31 Temmuz 2023’e kadar uzatıldı. O tarihten sonra bu şahıslardan şartlı salıverilmesine 5 yıl kalanların Covid müsaadesi kapsamında hayatına devam etmesine, şartlı salıverilmesine 5 yıldan fazla olanların ise cezaevine dönmesine yönelik bir düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeden yaklaşık 100 bine yakın kişi faydalanmış oldu. Kapalı cezaevinde bulunanlar da 3 yıl erken açık cezaevine geçmiş oldular. Bu düzenlemeden 31 Temmuz 2023 tarihi itibariyle cezası mutlaklaşan ve cezaevinde bulunanlar yararlandı. 31 Temmuz 2023’te cezaevinde değil fakat daha evvel cürüm işlemiş lakin cezasının infazı şimdi katılaşmamış ve mahpusa girmemiş olanların, yargılamadaki gecikmeden ötürü bu düzenlemeden yararlanamaması üzere bir durum ortaya çıktı. Bu tarafta müracaatlar, talepler oldu. Bu talepler doğrultusunda bir düzenleme olabilir. Buradan bir af geliyor değerlendirmesi yapmak gerçek değil, gündemde af kelam konusu değil.
KISMİ AF MI GELİYOR?
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “100 yıl affı” ve “genel af” tartışmasını “Genel afla ilgili bir çalışma kelam konusu değil. Bu türlü bir çalışma gündemimizde yok” diyerek noktalamıştı. Ancak AK Parti, dolu cezaevlerini rahatlatacak “kısmi af” diye nitelendirilen bir düzenleme üzerinde çalışıyor. COVID-19 salgını sırasında çıkarılan ve açık cezaevinde bulunan mahkumların, kalan cezalarını kontrollü özgürlükle dışarıda infazını öngören düzenlemenin kapsamının genişletilmesi tartışılıyor.
