Metrobüste alarm zilleri! Sorumlu dalgın sürücüler mü, yorgun araçlar mı? ‘2 milyon kilometreyi aştılar’
İstanbul’da her gün milyonlarca yolcuya hizmet veren metrobüs çizgisinde yaşanan kazalar, son devirde kaygı verici bir artış gösterdi.
Geçtiğimiz günlerde Haramidere Sanayi Durağı’nda meydana gelen kazada 1 kişi hayatını kaybetti, 3’ü ağır 48 kişi yaralandı. Bilhassa sabah ve akşam saatlerindeki yoğunlukta meydana gelen çarpışmalar hem can kayıplarına hem de çok sayıda yaralanmaya yol açarak toplu ulaşım güvenliğini tekrar gündeme taşıdı.
Son aylarda meydana gelen metrobüs kazaları ise tabloyu net bir biçimde ortaya koyuyor:
12 Nisan’da Avcılar’da, durakta bekleyen bir metrobüse geriden gelen öteki bir metrobüs çarptı. Kazada 2’si çocuk olmak üzere toplam 21 kişi yaralandı.
21 Ocak’ta Zincirlikuyu Durağı’nda yaşanan kazada, denetimden çıkan bir metrobüs bariyerleri aşarak 4 arabaya çarptı.
3 Aralık 2024’te Saadetdere’de seyir halindeyken yoldaki rögar kapağına çarpan bir metrobüsün camı kırıldı. Kapağın savrulması sonucu kapıya yaslanan bir yolcu yola düşerek ağır yaralandı.
22 Ekim 2024’te Cevizlibağ’da ani fren yapan bir metrobüse arttan gelen öteki bir araç çarptı. Bu kazada da 8 kişi yaralandı.
Fotoğraflar: AA
‘PROJE EN BAŞLARDA 300-400 BİN YOLCU KAPİSTESİNE NAZARAN PLANLANMIŞTI ARTIK İSE 1 MİLYONU AŞTI’
Yıllar evvel metrobüs projesinin hazırlık ve uygulama sürecinde faal rol alan İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Başlangıçta bu sistemi günlük 300-400 bin yolcu kapasitesine nazaran planlamıştık. Lakin vakitle gördük ki, metrobüs sistemi İstanbul’un toplu ulaşımında hayati bir rol üstlendi. Günlük 1 milyonu aşkın yolcuya hizmet vererek, kentteki toplu taşımanın yaklaşık yüzde 20’sini karşılar hale geldi” dedi.
Prof. Dr. Ilıcalı, şöyle devam etti:
— Yıllar içinde daha da artan yolcu talebi, sistemdeki yoğunluk ve yıpranma kaza riskini artırmaya başladı. Bu süreçte, bilhassa pandemi periyodunda, periyodun İstanbul Valisi Sayın Ali Yerlikaya başkanlığında bir toplu ulaşım kurulu oluşturuldu. Ben de heyette etkin olarak misyon aldım ve her toplantıda, metrobüs sisteminin artık otonom hale getirilerek metroya dönüştürülmesi gerektiğini vurguladım. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de bu teklife olumlu yaklaştı, gerekli teknik raporları da kendilerine sundum.
— Hatta ülkemizin önde gelen teknoloji şirketlerinden Ulak Haberleşme (Türkiye’nin yerli ve ulusal haberleşme teknolojilerini geliştirmek gayesiyle 2017 yılında Savunma Sanayii Başkanlığı öncülüğünde kurulan şirket) ile İETT yetkilerini bir ortaya getirdik. Atılacak somut adımların belirlenmesi ve yol haritası hazırlanması için çok faydalı bir toplantı gerçekleştirdik. Sahada çalışmalar yürüttük ve projeyi tamamlamaya çok yaklaşmıştık. Büsbütün otonom hale gelmese bile kısmi formda yapılabileceğine dair projelerimizi oluşturmuştuk fakat bir türlü hayata geçmedi.
YENİDEN ADIMLAR ATILACAK
Son yaşanan metrobüs kazasının akabinde, uzun müddettir üzerinde durduğu mevzunun yine gündeme taşındığını söz eden Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Bu değerli gelişme üzerine, metrobüs çizgisinin güvenliği ve geleceğiyle ilgili atılabilecek adımları kıymetlendirmek maksadıyla İETT Genel Müdürü ve Ulak Haberleşme yetkilileriyle yine bir ortaya gelmek üzere gerekli görüşmeleri yaptım. Cuma günü görüşeceğiz. Gayemiz, mevcut sistemi daha inançlı hale getirmek” dedi.
‘BAZI METROBÜS ARAÇLARI 2 MİLYON KİLOMETREYE ULAŞMIŞ DURUMDA’
“Metrobüs filosunun önemli manada yaşlandığını artık net bir biçimde görüyoruz” diyen Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Filodaki 600’ün üzerindeki aracın büyük çoğunluğu 9 yaşın üzerinde. En kıymetli sorun ise kimi araçların 2 milyon kilometreye ulaşmış olması. Bu sayı, bir toplu taşıma aracı için hayli yüksek bir kullanım müddetine işaret ediyor” dedi.
Bu araçların tertipli olarak periyodik bakımlardan geçtiğini de söyleyen Prof. Dr. Ilıcalı, “Ancak kilometre düzeyi bu noktaya geldiğinde, bilhassa fren sistemleri, motor yanma performansı ve genel güvenlik açısından önemli riskler doğurabiliyor. Bu da artık yalnızca yaş değil, kullanım ömrü bakımından da filonun yenilenmesi gerektiğini ortaya koyuyor” tabirlerini kullandı.
KAPASİTE ÜZERİNDE YOLCU KONFOR ŞARTLARINI ORTADAN KALDIRIYOR
Kapasite üzerinde yolcu taşınmasının, konfor şartlarını ortadan kaldırmasının yanı sıra kaza riskini de artırdığını belirten Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Araç içinde adım atacak yerin kalmaması, şoförle yolcular ortasındaki bağlantının artması ve vakit zaman yolcular ortasında yaşanan tartışma ya da arbedelerin medyaya da yansıdığını görüyoruz. Tüm bu durumlar, şoförlerde önemli dikkat dağınıklığına yol açıyor. Bu da hem sürüş güvenliğini tehlikeye atıyor hem de yolcular açısından riskli ve gerilimli bir ulaşım ortamı oluşturuyor” dedi.
‘SÜRÜCÜLER VAKİT ZAMAN DİKKATSİZ DAVRANIYOR’
Sürücülerin vakit zaman dikkatsiz davranabildiğini de söyleyen Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Hatta dalgınlıkla kısa müddetli şuur kaybı yaşayabildikleri de oluyor. Bu durum kimi vakit ‘yol hipnozu’ olarak da isimlendirilen, şoförün farkında olmadan otomatik bir formda araç kullanmaya devam ettiği tehlikeli bir duruma dönüşebiliyor. Bu türlü bir tablo, bilhassa ağır yolcu taşıyan metrobüs çizgisi üzere sistemlerde önemli kazalara yol açabilecek riskler barındırıyor” sözlerini kullandı.
Öte yandan, şoförlerin bu üzere riskli durumlara karşı bilinçlendirilmesi ve periyodik olarak özel eğitimlerden geçirilmesinin de altını çizen Prof. Dr. Ilıcalı, “Hem inançlı ulaşım hem de sürdürülebilir bir toplu taşıma sistemi için bu adımların acilen atılması şart” dedi.
