‘Üzüntü insanı en derinden büyüten duygudur’

Gökhan Çınar’la bundan yaklaşık 12 yıl evvel, radyoculuk yaptığı ve 90’lar Türkçe pop partileri düzenlediği devirde tanışmıştık. Artık Çınar bugün klinik psikolog olarak tanınıyor. YouTube’daki Bana Göre TV kanalında yaptığı ‘Katarsis’ programına katılmayan ünlü yok desek yeridir. ‘Katarsis X-tra’da bir evsizi, tarikat üyesini, hayat kadınını yahut bir trans bireyi ağırlıyor. Geçen ay başladığı ‘FÜG’ isimli programında da ünlülere yapay zekâ takviyeli bir oyun oynatıyor. Gökhan Çınar’la buluştuğumuzda beni karşısındaki koltuğa buyur ediyor ve seansımız başlıyor…

◊ Seninle en son Beyoğlu’nda, düzenlediğin 90’lar Türkçe pop partisinde karşılaşmıştık. O vakitler radyo programcısıydın. Neler oldu da bahis psikolojiye geldi?

Radyoda program yapmaya başladığımda 12 yaşımdaydım. Radyo Tatlıses, Joy Türk, Kral Pop Akustik derken ‘90’lar’ isimli bir program yaptım. Birebir vakitte Haliç Üniversitesi’nin psikoloji kısmında okudum. Maltepe Üniversitesi’nin klinik psikoloji kısmında yüksek lisans yaptım. Beykent Üniversitesi’nde sinema-televizyon üzerine doktoram devam ediyor.

◊ Yayıncılığınla psikoloji uzmanlığını birleştirdiğin ‘Katarsis’ fikri nasıl doğdu?

Uzun yıllardır başımdaydı. Projeyi televizyon kanalları riskli buldular. Bu ülkede bir psikoloji programının izlenmeyeceğini düşündüler. Sonra Oğuzhan Uğur’u aradım. “BaBaLa TV’de yapalım” dedi. Birinci sekiz kısmı YouTube’da yayımladık. Daha sonra Bana Göre TV’yi açtık. Bugün 2 milyona yakın abonemiz var.

◊ Neden katarsis ismini seçtin?

Duygusal arınma demek, o yüzden hoş geldi bana.

◊ Daha sonra yalnızca sanatkarları değil, öbür konukları da ağırlamaya başladın…

Türkiye’de gölgede bırakılmış insanlara ve sorunlara eğilmek istedim. O kısımlara de ‘Katarsis X-tra’ ismini verdik. Zelzeleyle, tarikatlarla ilgili de yayınlar yaptık. 300’e yakın kısım yayımladık, kimileri eleştirildi ancak hepsine kefilim.

◊ Eleştirilen bahisler nelerdi?

Dekor ve kameralar önünde psikoterapi yapılamayacağını söylediler mesela. Lakin bu bir terapi seansı değil zati. Gerçek terapi seanslarında ‘Katarsis’teki üzere hislerin üzerinden geçmezsiniz. Hislerin içine girersiniz. Ben ‘Katarsis’te kendi öyküsünü anlatmaya hazır, kameralar önünde olacağını bilen ve bunu onaylayan şahısları ağırlıyorum.

◊ Programlarında seni en çok etkileyen kıssalar hangileriydi?

Yaşamdaki duruşuyla, savunma düzenekleriyle ve yer yer yaralarını sanata dönüştürmesiyle beni çok etkileyen isimlerden biri Okan Bayülgen’di. MS (multiple skleroz) hastalığıyla baş ederken milyonlarca insanın eşlik ettiği müzikler yazan Serdar Ortaç ile fevkalade bir yaşama motivasyonu ve hamasete sahip olan Burcu Esmersoy geliyor aklıma.
14 Şubat Sevgililer Günü’nde Dilek ve Ekrem İmamoğlu katıldı programa. Türkiye’de hislerini açmayan o kadar siyasi figür varken aşklarını, zaaflarını, birbirlerini nasıl tamamladıklarını anlatmaları çok özeldi.

◊ ‘Katarsis X-tra’dan kimler geliyor aklına?

Ayşe Abla (Tükrükçü) uzun yıllar boyunca ‘hayat kadını’ olarak etiketlendikten sonra kendini dönüştüren ve bugün öteki hayatlara dokunan bir bayan. Hayata Sarıl Derneği’ni kurmuş. Onun ülkedeki ikiyüzlülüğü çat çat hızımıza vuruşu, bayanın üzerine yıkılan namus kavramını bu kadar net bir yerden anlatması çok vurucuydu. Meli Bendeli de bir trans birey. ‘Çukur’ üzere bir dizide, maskülenliği temsil eden bir karakteri oynadıktan sonra aslında yıllardır içinde sakladığı varoluşla kendisi olma sürecini anlattı. ‘Sivas Katliamı’ kısmında sevdiklerini kaybeden Makbule Çimen’in kıssası de bence çok değerliydi.

◊ Geçen ay başlayan bir programın daha var: ‘FÜG’. Biraz anlatır mısın?

Aslında Füg psikolojide bir çeşit hafıza kaybı. Dissosiyatif füg olarak biliniyor. Çok ender görülen bir sendrom bu. Bunu bir programa çevirdik. Konuklarımla bir oyun oynuyoruz.Bir yapay zekâ dünyası kurduk. Ona “Hafızanı kaybettin, yeni bir hayata başlıyorsun” diyorum ve iki şıklı sorular soruyorum. Konuğum seçimleriyle yeni bir dünyada hayatta kalmaya çalışıyor.

◊ Harbiye Açıkhava Tiyatrosu üzere yerlerde şovlar de yapıyorsun…

İnteraktif bir seminer bu. Bizi hayatta parlatan yahut omzumuza yük olan her mevzuya değiniyoruz. Bir çocukluk fotoğrafını temel alıp onu tekrar büyütebilmek için neler yapabileceğimizi konuşuyoruz. Terapatik bir şey değil, farkındalığa yönelik bir çalışma diyebiliriz.

◊ YouTube’daki ‘TEDx Talks’ kanalında bir konuşmana denk geldim. Orada daima bir memnunluk dayatmasına maruz kaldığımızdan bahsediyorsun…

Mutlu olmanın yolları, formülleri üzere bir anahtar verme dünyası gelişti. Halbuki benim kapımı açan anahtar seninkini kilitleyebilir. Zira beni memnun edenle seni memnun eden şey tıpkı değil. Memnunluk hayatın içindeki anlardadır. Gelir ve sarfiyat. Daima memnun olmak için algılamada bir sorununuz olması gerekir. Zira memnunluk çok korunaksız bir histir, vücut o anlarda kendini bırakır. Daima keyifli olsan, risk altındasındır. Bu acıya övgü değil natürel ki fakat bütün ruhsal araştırmalar der ki; hüzün insanı en derinden büyüten histir. Dehşet sayesinde hayatımızı, sevdiklerimizi ve bütünlüğümüzü koruruz. Öfke sayesinde sonlar koyarız. Utanç sayesinde paha yargılarımızı belirleriz.
Bizim o hislere gereksinimimiz var fakat sağlıklı boyutlarda olağan.

◊ Ruhsal rahatsızlıkların salgını da oluyor mu sence?
Eğer temelimiz varsa o güne kadar açığa çıkmamış bir anksiyete, yanımızda ağır bir tasayla dolaşan biri nedeniyle açığa çıkabilir. “Bulaşıcıdır” diyemeyiz ancak bizde bir temel varsa bize de geçebilir. O denli bir periyottan geçiyoruz ki ekonomik kriz hepimizin içine işlemiş. Pandemi hepimizde iz bıraktı. Sarsıntı, sel üzere felaketleri içselleştirdik. Gündemimiz değişse bile hissimiz ondan kurtulamıyor. Aslında toplum ruh sıhhati açısından en kritik periyotlardan birini geçiriyor. Depresyonun, anksiyetenin nitekim tepe yaptığı bir periyot. Üstelik bu, şiddeti de tetikliyor. Toplumsal bir problem bizim içimizde hiç bilmediğimiz taraflarımızı ortaya çıkarır. Kişisel psikoterapinin kıymetinin çok arttığı bir devirdeyiz. 

‘CİNSELLİK BİR ŞEFKAT VE SEVGİ ALIŞVERİŞİ’

◊ Konuşulmayanı konuşmak üzere bir halin var senin…

Örneğin cinsellik üzerine bir podcast yaptım geçen sene. ‘Uzman Psikolog Gökhan Çınar’la Cinsellik’ ismiyle Storytel’de yayımladık. Türkiye’de mizahı çokça yapılan, lisanımızdaki küfürlere yapışmış bir kavram cinsellik. Meğer cinsellik bir şefkat ve sevgi alışverişi. Ne kadar bastırılırsa eşitsizlik ve cinsel hatalar da o kadar artar. Bu sıkıntının bastırıldığı dünyanın neye benzediğini görüyoruz hepimiz.