Yaşlı hastalığı diye biliniyordu… Artık gençlerde de görülüyor, iş stresiyle karıştırılıyor

Nöroloji uzmanı Dr. Hasan Armağan Uysal, demansın ekseriyetle yaşlılık hastalığı olarak bilindiğine lakin bu sorunun gençlerde de görülebildiğine dikkat çekti.

Uzm. Dr. Uysal, “Geçmişte yalnızca ileri yaş hastalığı olarak görülen demans, artık genç yaş kümesinde da giderek daha fazla teşhis ediliyor. Erken Başlangıçlı Demans (EBD), 65 yaşından evvel ortaya çıkan demans cinslerini kapsıyor” dedi.

Uzm. Dr. Uysal, gençlerde görülen demansın belirtilerinin, çoklukla depresyon, anksiyete ya da iş gerilimiyle karıştırılabildiği için teşhisin zorlaştığını ve teşhiste geç hareket edilebildiğini belirtti ve ekledi:

“Geçmişte sırf ileri yaş hastalığı olarak görülen demans, artık genç yaş kümesinde da giderek daha fazla teşhis ediliyor. Erken Başlangıçlı Demans (EBD), 65 yaşından evvel ortaya çıkan demans cinslerini kapsıyor. EBD, bireyin hem iş hem de toplumsal hayatını dramatik halde etkileyebiliyor.”

Alzheimer ve öbür demans cinslerinin ekseriyetle yaşlı popülasyonla ilişkilendirildiğini söyleyen Uzm. Dr. Uysal, şöyle devam etti: “Depresyon, anksiyete ya da iş gerilimi ile karıştırılan EBD’de teşhis geciktiğinde hem hastalar hem de aileleri için ağır sonuçlara yol açabiliyor. Bilhassa davranışsal varyant Alzheimer, kortikobazal dejenerasyon ve Lewy cisimcikli demans üzere hastalıkların erken belirtilerinin göz arkası edilmemesi gerekiyor.”

‘GENETİK FAKTÖRLER DAHA ÇOK TESİRLİ OLABİLİYOR’

45 yaş altındaki olaylarda daha çok genetik faktörlerin tesirli olduğunu belirten Uzm. Dr. Uysal, 2024’te yapılan araştırmalarla birlikte demans risk faktörlerine yüksek LDL kolesterol seviyesi ve tedavi edilmemiş görme kaybının eklendiğini anlattı.

“MRI, beyin omurilik sıvısı ve PET üzere ileri belirteç ve görüntüleme prosedürleriyle beyin ağlarının nasıl etkilendiği artık daha uygun anlaşılabiliyor” diyen Uzm. Dr. Uysal yaptığı sunumda, kolinerjik tedaviler, hayat şekli değişiklikleri ve kişiselleştirilmiş yaklaşımlarla ilgili bilgi verdi.

‘DEMANS YALNIZCA BELLEK KAYBI DEĞİLDİR’

Uzm. Dr. Uysal, EBD’nin sadece bellek kaybıyla sonlu olmadığını, kimi hastalarda davranış değişiklikleri, yürütücü fonksiyon bozuklukları, lisan kaybı ve hatta görsel algı bozukluklarıyla başlayabileceğini vurgulayarak kelamlarına şöyle devam etti:

“Bu nedenle kişilik değişiklikleri, iş performansındaki ani düşüşler ve toplumsal geri çekilme de demans belirtisi olabilir. Erken teşhis konulabilirse, hastalık sürecini yavaşlatmak, hastaya daha yeterli bir ömür kalitesi sunmak ve bakım süreçlerini organize etmek mümkün olabilir. Lakin bunun için hem hasta hem de tabip farkındalığının artması gerekiyor.”

“Toplumda bu mevzuda şuurun artırılması için farkındalık kampanyaları düzenlenmeli. EBD konusunda çalışan multidisipliner merkezler yaygınlaştırılmalı. Genetik testler ve biyobelirteçler daha erişilebilir hale getirilmeli. Bakım süreçleri, genç hastaların gereksinimlerine nazaran planlanmalı.”