ABD-Avrupa çatlağı derinleşti: Kıtalar arası gerginlik
ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ortasında Oval Ofis’te yaşanan tartışma kıtalar ortası gerginliğe neden oldu. Avrupalı önderler Zelenski’nin gerisinde saf tuttu. İki önder ortasında, diplomatik gelenekleri altüst eden kelam dalaşı ABD ile Avrupa ortasındaki çatlağı derinleştirdi. AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ın, “Özgür dünyanın yeni bir öndere muhtaçlığı var” vurgusu iki kamp ortasındaki gerginliğin ulaştığı boyutu gösteriyor. Transatlantik münasebetlerin onarılamaz noktaya hakikat gidebileceği telaşı giderek zemin kazanıyor. Avrupa Birliği, Zelenski’nin gerisinde dursa da şu etapta yeni Amerikan idaresine karşı somut strateji geliştirebilmiş değil.
YENİ BAŞKAN VURGUSU
Rusya zıtlığıyla tanınan Kallas’ın, “Bugün özgür dünyanın yeni bir başkana gereksinimi olduğu açıkça ortaya çıktı. Bu meydan okumayı göğüslemek biz Avrupalılara düşüyor” tabirleri en sivri çıkış oldu. AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in ortak bildirisi da AB’nin Ukrayna konusunda ABD’yle görüş ayrılığını ortaya koyar nitelikte: “Saygınlığınız Ukrayna halkının cüretini onurlandırıyor. Güçlü cesaretli ve korkusuz olun. Lider Zelenski, asla yalnız değilsiniz.” AB Dönem Başkanı Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk’ın çizgisi de birebirdi.
ORBAN, TRUMP’I DESTEKLEDİ
Fransa ve Almanya’nın reaksiyonlarında ise ABD’nin Rusya’ya dayanak verdiği algısı oluşturan yaklaşımına yönelik tenkitler ön plandaydı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “Sanırım hepimiz durumun farkındayız. Bir saldırgan var, o da Rusya ve taarruza uğrayan bir halk var, o da Ukrayna” dedi. Almanya’nın müstakbel Başbakanı olması beklenen Friedrich Merz de “Bu vahim savaşta saldırgan ile kurbanı asla birbirine karıştırmamalıyız” sözlerini kullandı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Ukrayna’nın Almanya ve Avrupa’ya güvenebileceğinin altını çizdi. AB önderleri ortasında Trump’a dayanak Macaristan Başbakanı Viktor Orban’dan geldi. Orban,“Güçlü adamlar barış, zayıflar savaş yapar” dedi.
ZİRVE ÜSTÜNE ZİRVE
İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in inisiyatifiyle bugün Londra’da Ukrayna bahisli bir tepe düzenlenecek. AB başkanları ise 6 Mart’ta Ukrayna ve Avrupa savunmasına odaklanılacak özel dorukta bir ortaya gelecekler. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de acil bir tepe daveti yaptı.
AVRUPA ZORLANIYOR
AB, Ukrayna’nın ardında dursa da ABD dayanağını çekerse bunu ne kadar sürdürebileceği aşikâr değil. Bariz strateji yokluğu ve görüş ayrılıkları AB’yi zorluyor. Washington’daki tartışma ABD ve Avrupa ortasında, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yanaki en kıymetli kırılmalardan biri. Brüksel’de, “Artık uyanıp gerçeğin farkına varmalıyız” yorumları sıkça duyulmaya başlandı. Trump’ın ittifakları bir yana bırakan ve prensipleri önemsemeyen hali NATO için de risk olarak görülüyor.
ZİRVE ÖNCESİ SAMİMİ KARŞILAMA
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, bugün düzenlenecek Ukrayna bahisli tepe öncesi Zelenski ile bir ortaya geldi. Londra’daki Downing Street’te bulunan Başbakanlık resmi konutu 10 Numara’da gerçekleşen görüşme öncesi Starmer, Ukrayna başkanını epeyce samimi biçimde karşıladı. İngiltere Başbakanı toplantı başlamadan evvel gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ukrayna’nın yanındayız” dedi.
Oval Ofis’te evvelki gün Trump’ın Zelenski’nin kelamını kestiği, azarladığı anlar dünyada ana gündem oldu.
