Kaliforniya’da ‘Calexit’ hamlesi: 2. Trump dönemine damga vurdu
5 Kasım başkanlık seçimleri kapsamında Demokrat Parti’nin kazandığı California’da, eyalet sakinlerinin, ABD’den ayrılmak için oy verecekleri bir teşebbüs duyuruldu.
Eyaletin uygulamaları gereği, resmi internet sitesinde yayımlanan kampanya açıklamasında, “ABD’den ayrılma” teklifinin sahibi Marcus Ruiz Evans’ın, Kasım 2028’deki seçimlerde mevzunun oy pusulasına dahil edilebilmesi için kayıtlı seçmenlerden yüzde 5’inin, yani en az 546 bin 651 kişinin imzasını toplaması gerektiği belirtildi.
Açıklamaya nazaran, teklif sahibi Evans’ın, topladığı imzaları bölge seçim yetkililerine teslim etmek için 22 Temmuz’a kadar mühleti bulunuyor.
“CALEXİT” YANİ “CALİFORNİA’YI BAĞIMSIZ YAPIN”
“California’nın ABD’den ayrılıp bağımsız bir devlet olma” önerisi vakit zaman gündeme geldi.
Donald Trump’ın 2016’daki seçim zaferinin akabinde toplumsal medya üzerinden “Calexit” kampanyası başlatıldı ve kampanyanın sahiplerine nazaran yaklaşık 220 bin kişi tarafından ilgi gördü.
Kampanya sahibi Evans, isim olarak İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma projesi Brexit’den esinlenen “Calexit” için imza topladığı internet sitesinde, kampanyanın çıkış noktasını ve sürecini ayrıntılı halde açıklıyor.
Sitede yer alan açıklamada, “Calexit” teşebbüsüyle, California’da toplumun kendi kendini yönettiği bir geleceğin teminat altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor.
Sitede, “Calexit olarak tek bir misyonda birleşiyoruz: California’yı yalnızca California halkı tarafından yönetilen özgür, bağımsız ve müreffeh bir ulus haline getirmek. California’yı bağımsız yapın!” tabirlerine yer verildi.
Dilekçe, eyaletlere ayrılma hakkı vermeyen ABD Anayasası’nda da değişiklik talebi içeriyor.
GENEL DİLEKÇE SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
ABD’de halkın tabir, din ve basın özgürlüğünü, barışçıl toplanma hakkını ve hükümete dilekçe verme hakkını garanti altına alan Anayasa’nın Birinci Değişikliği çerçevesinde, vatandaşlar, rastgele bir bahis hakkında idareye dilekçe verme hakkına sahip.
Öte yandan, verilen dilekçenin halk oylamasına sunulup sunulmaması, dilekçenin çeşidine, eyaletin yasal çerçevesine ve dilekçenin emeline bağlı.
“Calexit” örneğinde de olduğu üzere Anayasa’da değişiklik öngören dilekçelerde, kâfi imza toplanır ve imzalar geçerli kabul edilirse, teklif halk oylamasına sunuluyor.
Süreç, teklif sahibinin halk oylamasına sunulmasını istediği teklife ait dilekçesini, kıymetlendirilmesi için Başsavcılık Ofisine sunmasıyla başlıyor.
Başsavcı, teşebbüs dilekçelerinde bulunması gerekli olan ögeleri ve teklifin özetini hazırlayarak, seçmenlerin teklifin gayesiyle tesirleri hakkında bilgi sahibi olmasına imkan sağlıyor.
Dilekçeler tamamlanınca, Başsavcı, evrakları imza toplama sürecinin başlayabilmesi için hem teklif sahibine hem de ilgili eyalet yetkililerine iletiyor. Her iki taraftan da alınan onayların akabinde, kayıtlı eyalet seçmenlerinden imza toplama süreci resmi olarak başlıyor.
Teklifin sahibi, kendisine tanınan mühletin sonuna kadar topladığı imzaları bölge seçim görevlilerine doğrulamak üzere teslim ediyor.
İmzaların geçerlilik durumunu ve gereken sayıya ulaşıp ulaşmadığını denetim eden seçim yetkilileri, gerekli sayıda geçerli imzayı onayladıkları takdirde, teşebbüs, gelecek seçime dahil ediliyor.
Seçimlerde, seçmenlere, teklife ait “Evet” yahut “Hayır” formunda oy kullanabilecekleri bir soru yöneltiliyor.
“Calexit” kampanyası özelinde, California seçmenlerinden, “Eyalet ABD’den ayrılıp özgür ve bağımsız bir ülke olmalı mı?” sorusuna cevap vermesi beklenecek.
Teklifin kabulü için kayıtlı seçmenlerin en az yüzde 50’si seçimde oy kullanmalı ve oyların en az yüzde 55’i “Evet” olmalı.
Halk oylamasının akabinde başlatılacak süreçte, eyaletin bağımsız bir ülke olarak yaşayabilme şartlarını raporlamak üzere komite oluşturulması üzere farklı adımlar mevcut.
Eyalet kurulunu oluşturacak 20 üyenin, en az 100 kayıtlı seçmen tarafından bu vazifeye aday gösterilmesi ve en az 5 yıl eyalette ikamet ediyor olması üzere şartlar aranıyor.
ABD ANAYASASI AYRILMAYA İMKAN TANIMIYOR
ABD Anayasası’nda, bir eyaletin yasal yollarla ülkeden ayrılmasını düzenleyen kararlar bulunmuyor.
ABD Yüksek Mahkemesi’nin 1869’daki “Texas v. White” kararında da eyaletlerin tek taraflı olarak ayrılma hakkına sahip olmadığına hükmedildi.
California Eyalet Anayasası’nın 3. hususunun 1. kısmında eyaletin “ABD’nin ayrılmaz bir parçası” olduğu kararı yer alıyor.
