Hesabında 23 milyon lirayı görünce şoke oldu! Kaynağı belli olmayan yerden gelen paraya dikkat | Ne gibi sonuçlar doğurabilir? Harcanırsa nelerle karşılaşılabilir?
İnternet ve taşınabilir uygulamalar aracılığıyla yapılan süreçler, hayatımızı kolaylaştırsa da dolandırıcılık üzere olumsuz durumlarla müsabaka mümkünlüğünü artırıyor.
Özellikle son yıllarda toplumsal medya platformları ve çevrimiçi bahis siteleri, hatalılar için cazip maksatlar haline geldi. Bu bağlamda, kullanıcıların dikkatli olması ve dijital ortamda güvenliğini sağlamak için gereken tedbirleri alması her zamankinden daha önemli…
Geçtiğimiz günlerde İzmir’in Menderes ilçesinde yaşanan bir olay ise bu mevzuyu bir kere daha akıllara getirdi. Özkan Aydik isimli bir vatandaş, doğalgaz faturasını ödemek için uygulamaya girdiğinde, hesabında tam olarak 23 milyon 16 bin 393 Türk Lirası bulunduğunu fark etti.
Bu duruma şaşıran Aydik, durumu bankanın müşteri hizmetlerine bildirdi. Fakat kendisine paranın kaynağı hakkında bilgi verilmedi. Aydik de çabucak banka şubesine giderek fazla parayı iade etti ve paranın nereden geldiğine dair bir açıklama alamadı.
Özkan Aydik, İHA’ya yaptığı açıklamada, “Bu para nereden geldi, ben parayı iade ettim lakin para nereye gitti; onu öğrenmek istiyorum. Banka yetkilileri, paranın geldiği ve gittiği yeri kural gereği söyleyemediklerini bildirdi” biçiminde konuştu.
Peki bir kişinin hesabına haberi olmadan gelen para tehlikeli sonuçlar ortaya çıkarabilir mi? Şayet kişi, hesabına geçen parayı harcarsa nelerle karşılaşabilir?
Konuyu Avukat Ceren Küpeli ve Marmara Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık ile mercek altına aldık.
‘KAYNAĞI BİLİNMEYEN PARALAR BİRÇOK FARKLI FORMDA CÜRÜM İLE BAĞLANTILI OLABİLİR’
Ceren Küpeli, “Özellikle dolandırıcılık hatasında, kabahat faillerinin suça bahis eseri satarlarken alıcı hesap sahibi olarak ekseriyetle temiz bireylerin hesaplarını kullandıklarını ve böylece izlerini gizlediklerini görüyoruz. Hasebiyle, hesabınıza gelen para rastgele bir cürmün geliri olabilir. Şayet parayı iade etmekten imtina ederseniz ve harcarsanız kendinizi örgütlü bir cürmün ‘parayı tutan ya da sürece alan’ müşterek faillerinden biri olarak bulabilirsiniz” dedi.
“Önemle belirtmeliyim ki, paranın gönderildiği ‘hedef hesap’ direkt hata soruşturmasında sorgulanan ana faillerden biri olarak kabul edilir” diyen Küpeli, “İade etmediğiniz paraya ait olarak, kendinizi kaynağını bilmediğiniz para hesabınıza gönderildiğinde, neden iade etmediğinizi kanıtlamak zorunda bulacaksınızdır” tabirlerini kullandı.
‘BANKANIN, BU PARA TRANSFERİNİN NEREDEN GELDİĞİNİ AÇIKLAMASI GEREKİYOR’
Prof. Dr. Ali Murat Kırık ise “Eğer banka bu durumu düzgün yönetmezse yahut para transferi bir yanılgı sonucunda yapılmışsa bile, kişi uzun süren incelemelere ve hatta mümkün dava süreçlerine maruz kalabilir. Bu noktada bankanın, bu para transferinin nereden geldiğini açıklaması ve hesap sahibini de bilgilendirmesi büyük kıymet taşıyor. Aksi takdirde, kişi istemeden de olsa yasal bir karmaşanın içine çekilebilir” sözlerini kullandı.
‘PARANIN HESAPTA KALMA MÜHLETİ DE DEĞERLİ BİR RİSK FAKTÖRÜ’
Gelen paranın hesapta kalma müddetinin de kıymetli bir risk faktörü olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Hesap sahibi, paranın kendisine ilişkin olmadığını fark etmeyip bu meblağın birkaç gün ya da bir hafta üzere bir müddet boyunca hesabında kalmasına müsaade verdiğinde, dolandırıcılık ya da kara para aklama üzere yasa dışı süreçlerin bir modülü olarak değerlendirilme riski doğabilir. Bu nedenle bir hesaba habersiz gelen paranın fark edilmesi halinde, en kısa müddette bankaya bilgi vermek ve paranın kaynağının araştırılmasını talep etmek en sağlıklı yol” dedi.
‘EN YAKIN ARKADAŞINIZA BİLE PARA GÖNDERİRKEN AÇIKLAMA KISMINA NE PARASI OLDUĞU YAZILMALI’
Para gönderirken açıklama kısmının boş bırakılmaması gerektiğinin de çok kıymetli olduğunu vurgulayan Ceren Küpeli, “Geçmiş devirlerde çok büyük problemler yaratmayan açıklamasız para gönderimi, günümüzde büyük bir ehemmiyete haiz oldu. Bu nedenle en yakın arkadaşınıza bile para gönderirken açıklama kısmına ne parası olduğu kesinlikle yazılmalı…” ikazında bulundu.
“BANKA HESABINIZI KİRALAYIN, BİNLERCE LİRA KAZANIN” BİLDİRİLERİNE İNANMAYIN!
Son periyotta “Banka hesabınızı kiralayın, binlerce lira kazanın” iletileri da çoğaldı. Pekala, beşerler bu duruma nasıl kanıyorlar? Dolandırıcılar nasıl bir ikna tekniği izliyor?
“Bu süreçte çoklukla itimat telkin eden ve acil bir gereksinim algısı yaratan bir lisan kullanılıyor” diyen Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “‘Ek gelir’, ‘risk yok’, ‘güvenli’ üzere tabirlerle süslenmiş iletiler, bilhassa maddi dertler yaşayan yahut süratli çıkar arayan bireyleri gaye alıyor. Dolandırıcılar, hesap sahiplerine birkaç günlüğüne hesaplarının kullanılacağını ve sonrasında önemli ölçülerde bir ödeme yapılacağını vadederek temiz insanları dolandırma planlarının bir kesimi haline getirebiliyor. Bu türlü cazip görünen teklifler karşısında dikkatli olmak ve hiçbir şartta banka hesap bilgilerini diğerleriyle paylaşmamak büyük kıymet taşıyor” sözlerini kullandı.
GENELLİKLE 18 YAŞINA YENİ GİREN GENÇLER MAKSAT ALINIYOR
“Para karşılığı banka hesaplarının kullandırılması olgularında, bilhassa 18 yaşına yeni giren gençlerimizin gaye alındığını görüyoruz” diyen Ceren Küpeli, “Genellikle bu gençlerimize birinci hesaplarının açtırılarak bu hesabın günlük makul bir meblağ karşılığı kiralanması kelam konusu oluyor. Kiralanan bu hesapların bilhassa dolandırıcılık, kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanı hususlarında kullanıldığını görüyoruz” dedi.
Bankaların bu hususta insiyatif alması gerektiğine dikkat çeken Küpeli, “Bankaların insiyatif alıp bu hesapları incelemeye tabi tutmalarını bekliyoruz. Bankalar, 18 yaşına yeni giren ve çok sık fiktif hareketlerle (kasa hesabı ile süreksiz hesaplarda yapılan hileli ve kurgusal süreçleri söz eder) çok büyük meblağların transfer edildiği hesapları olağan kabul edemez. Bankaların resen inceleme sürecinin, yasal olarak BDDK nezdinde tüm bankalara mecburilik yükleyerek düzenlenmesi gerektiğini düşünüyorum” sözlerini kullandı.
IBAN DOLANDIRICILIĞI DA ARTIYOR! BURADAKİ EN BÜYÜK RİSK İSE PARANIN GERİ ALINMASININ ÇOK GÜÇ OLMASI
Banka hesap kiralama dışında IBAN dolandırıcılığı da son devirde sıklıkla gözleniyor. Burada dolandırıcılar nasıl bir yol izliyor?
Dolandırıcıların burada ekseriyetle uydurma satış ilanları yahut uydurma yardım kampanyaları üzere çeşitli prosedürler kullanarak kurbanlarını tuzağa düşürdüğünün altını çizen. Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Örneğin, toplumsal medya yahut alışveriş sitelerinde cazip fiyatlarla eserler sunarak ya da acil durumlar için yardım talep ettiklerini belirterek insanların dikkatini çekiyorlar. Kurbanlarıyla bağlantıya geçtikten sonra, parayı kendi IBAN numaralarına yahut öbür bir dolandırıcılık ağında kullanılan düzmece bir hesaba yönlendirmelerini istiyorlar. Bu süreç sırasında süratli davranmayı teşvik eden, aciliyet algısı yaratan tabirlerle baskı kurarak bireyleri ikna ediyorlar” dedi.
“IBAN dolandırıcılığında en büyük risk, gönderilen paranın geri alınmasının hayli güç olması” diyen Prof. Dr. Kırık, “Dolandırıcılar, parayı aldıktan sonra ekseriyetle izlerini kaybettirmek için parayı süratle diğer hesaplara aktarıyorlar yahut kripto para üzere takibi sıkıntı usullere çeviriyorlar. Mağdur, durumu fark ettiğinde para çoktan diğer hesaplara aktarılmış olabiliyor ve geri alınması imkânsız hale geliyor” sözlerini kullandı.
Fotoğraflar: iStock
